Atatürk’ün 1930-1931 Yurt Gezisi ve Gezi Notlarının Ülke Politikasına Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 201 - 219, 31.10.2021

İsa Yıldırım

Öz

Bu makale Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 17 Kasım 1930 – 6 Ocak 1931 ve 26 Ocak 1931 – 2 Mart 1931 tarihleri arasında gerçekleştirmiş olduğu yurt gezisi ve bu gezide alınan notların ülke politikasına etkilerini ele almaktadır. Geziyi önemli kılan gerçekleşmiş olduğu dönemdir. Gezi 1929 Dünya Ekonomik Buhranı ve Serbest Cumhuriyet Fırkası demesi sonrası meydana gelmiştir. Gezi sırasında Menemen Olayı’nın yaşanması da geziye ayrıca bir önem katmıştır. Gezi sırasında Atatürk geniş halk kitleleriyle görüşmüş, vatandaşların sorunlarını tespit etmiştir. Gezi sırasında alınan notlar bir rapor halinde Başbakanlık ve ilgili bakanlıklara sunulmuştur. Gezi notları 1931 CHF Üçüncü Kongresinde kabul edilen parti programına da büyük oranla yansımıştır. Gezi sonrası ‘Devletçilik’ ve ‘Tek Parti’ yönetiminin kurulduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Gezi, CHF, Tek Parti, Halevleri

Kaynakça

• AHMAD, Feroz (2006), Bir Kimlik Peşinde Türkiye, Çev. Sedat Cem Karadenli, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• Akşin, Sina (Yay. Yön.), (1997), Türkiye Tarihi 4-Çağdaş Türkiye 1908-1980, Cem Yayınevi, İstanbul-1997
• BAYSAL, Yaşar (2012), Atatürk Döneminde Sosyal Yardım Faaliyetleri (1923-1938), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara
• BORATAV, Korkut (2006), Türkiye’de Devletçilik, İmge Kitapevi, 2. Baskı, İstanbul
• CHF Halkevleri Talimatnamesi, Hakimiyeti Milliye Matbaası, Ankara-1932
• CHF Nizamnamesi ve Programı, TBMM Matbaası, Ankara-1931
• CHF Üçüncü Büyük Kongre Zabıtları, 10-18 Mayıs 1931, Devlet Matbaası, İstanbul-1931
• CHP Halkevleri ve Halkodaları 1932-1942, TBMM Kütüphanesi Açık Erişim
• ÇANAK, Erdem (2016) “Atatürk’ün Yurt Gezilerine Bir Örnek: 1930-1931 Gezisi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 23, Mart
• ÇOLAK, Hikmet (2007), 1930 Belediye Seçimleri, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• EREN, Nevzat - TANRITANIR, Nuray (1998), Cumhuriyet ve Sağlık, Türk Tabipler Birliği, Ankara-1998,
• EVSİLE, Mehmet (2018), “Cumhuriyet Döneminde Bayındırlık Faaliyetleri (1923-1950)”, Journal of History Studies, Volume 10 Issue 4, June
• NEZİROĞLU, İrfan - YILMAZ, Tuncer (2013), Hükümetler, Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri Cilt 1 – (24 Nisan 1920 – 22 Mayıs 1950), TBMM basımevi, Ankara
• ÖZKARDEŞ, Levent (2015), “Cumhuriyetin İlk Yılları ve 1929 Ekonomik Buhranında Dış Ticaretin Yönetimi”, Gümrük ve Ticaret Dergisi, Sayı:6
• SARAÇOĞLU, Fatih (2009), “1930-1939 Döneminde Vergi Politikası”, Maliye Dergisi, Sayı 157, Temmuz-Aralık
• TOPRAK, Zafer (1987), “İstanbul’da Fuhuş ve Zührevi Hastalıklar 1914-1933”, Tarih ve Toplum, sayı 39
• TUNÇAY, Mete (1992), T.C.’nde Tek Parti Yönetimi’nin Kurulması (1923-1931), Cem Yayınevi, 3. Basım, İstanbul
• TÜFEKÇİ, Gürbüz, Atatürk Seyahat Notları 1930-1931, Kaynak Yayınları, 2. Baskı, İstanbul
• UZUN, Hakan (2010), “Bir Propaganda Aracı Olarak Cumhuriyet Halk Fırkası Halk Hatipleri Teşkilâtı”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl 6 Sayı 11, Bahar
• YILMAZER, Cemil Adar – YÜKSEL, Cihan (2019) “Türkiye’de Tek Parti Dönemi Vergi Politikaları”, Millî Kültür Araştırmaları Dergisi (MİKAD), Cilt: 3- Sayı: 1- Haziran