Askeri Ceza ve Disiplin Hukukunun Tarihsel Temelleri

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 220 - 237, 31.10.2021

Alkın Karakurumer

Öz

Orduların idari esaslarını düzenleyen hükümler, otoriteye dayalı hiyerarşik yapının devamını sağlamakta, askeri suç ve yaptırımlardan oluşan askeri ceza mevzuatı da hiyerarşik yapının korunmasına hizmet etmektedir. Bu bağlamda, uygulandığı kişiler bakımından ceza hukukunun özel bir dalı olan Askeri Ceza Hukukunun temeli disiplin üzerine inşa edilmiştir. Askeri Ceza Hukuku ile sadece asker kişiler tarafından işlenebilen askeri suçlar ve bunlara ilişkin cezai yaptırımlar hükme bağlanmış, aynı zamanda disiplinin tesisi ve muhafazasına da katkı sağlanmıştır.
Pozitif hukuk içerisinde, Askeri Disiplin Hukuku ile ordunun disiplinini bozucu nitelikte olan fiiller, disiplinsizlik teşkil eden fiilleri işleyen asker kişilere disiplin amirlerinin uygulayacakları disiplin cezaları ve söz konusu disiplin cezalarının dereceleri tespit edilmektedir. Söz konusu düzenlemeler, ordunun işleyişini ahenkli bir şekilde devam ettirme amacı gütmektedir.
Askeri Ceza ve Disiplin Hukukuna ilişkin tüm düzenlemelerin ana hedefi, askeri disiplindir. Askeri disiplinin tesisi ve muhafazası için alınan yasal tedbirlerle ordunun etkinliği, caydırıcılığı ve saygınlığı sağlanmaktadır.
Çalışmamızda; askeri ceza ve disiplin hukukunun gerekliliği, askeri ceza ve disiplin hukukunun tarihsel temelleri, karşılaştırmalı olarak askeri ceza ve disiplin hukukunun tarihsel gelişimi ve karşılaştırmalı hukukta günümüzde uygulanan disiplin yaptırımları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Tarih, Ordu, İtaat, Askeri Ceza Hukuku, Askeri Disiplin Hukuku, Yaptırım.

Kaynakça

• Alinge, Curt, Moğol Kanunları, (Çev: Coşkun Üçok), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, No:227, Sevinç Matbaası, Ankara 1967.
• Aydil, Ertan – Dağ, Rıdvan, “Almanya Askeri Hukuk Sistemi”, Askeri Adalet Dergisi, Yıl:30, Sayı:114, 2002, ss.3-12.
• Bazan, Gonzalo Francisco Ramirez; “İspanya’da Askerî Yargı”, in: Askerî Yargıtay’ın 85’inci Kuruluş Yıldönümü Sempozyumu (6-7 Nisan 1999), Genelkurmay Basımevi, Ankara 1999.
• Brauer, Handbuch des deutschen Militaerstrafiecht, Erlangen 1872.
• Bröckling, Ulrich, Disiplin: Askeri İtaat Üretiminin Sosyolojisi ve Tarihi, (Çev: Veysel Atayman), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2001.
• Dalloz, Repertoire de Droitcriminel et de procedurepenale,mise a jour, 1965.
• Değirmenci, Olgun, Askeri Ceza ve Disiplin Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 3.Baskı, Ankara 2015.
• Değirmenci, Olgun, “Askeri Ceza Hukukunda Emre İtaatsizlikte Israr Suçu”, KHO Bilim Dergisi, Cilt:18, Sayı:2, 2008, s.1-35.
• Değirmenci, Olgun – Tanrıverdi, Battalgazi, Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu Şerhi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014.
• Depierre, La Justicia Militar Suiza (Revista Espanola de Derecho Militar), III, 1957.
• Duran, Gökhan Yaşar, Askeri Disiplin Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, 1.Baskı, İstanbul 2012.
• Erman, Sahir, Askeri Ceza Hukuku Umumi Kısım ve Usul, Yeniden Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 7’nci Bası, Üçdal Neşriyat, İstanbul 1983.
• Erman, Sahir, Askeri Yargıtay’ın 80’inci Kuruluş Yılı Sempozyumu, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1994.
• Freihern, Das Neue Schweizerische Militaierstrafgesetz – Gerichtssaal 1928.
• Gilisen, John, “Askeri Hukukun Bugünkü Evrimi Üzerine Genel Bildiri (II)”, (Çev: Nail Sucu), Yargıtay Dergisi, Cilt:8, Sayı:1-2, 1982, s.7-22.
• Gorle, Droit Penal, Discipline et justice militaries en Union Sovietigue (Rev. Dr. Pen. Mil. Dr. Guerre), 1967.
• Işık, İhsan, “Karşılaştırmalı Askeri Yargı Sistemleri”, Askeri Adalet Dergisi, Yıl:32, Sayı:119, Ocak 2004.
• Kangal, Zeynel, Askeri Ceza Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 2.Baskı, Ankara 2012.
• Kardaş, Ümit, Hakim Bağımsızlığı Açısından Askeri Mahkemelerin Kuruluşu ve Yetkileri, Kazancı Yayınları, İstanbul 1992.
• Lo Cascio, Diritto penale militaire, Milano 1958.
• Manassero, I Codici penali militari, I, Milano 1951.
• Mc Evoy, Philip, “Birleşik Krallık Askeri Yargısında Askeri Hakimlerin Statüleri”, in: Askeri Yargıtay’ın 85’inci Kuruluş Yıldönümü Sempozyumu (6-7 Nisan 1999),Genelkurmay Basımevi, Ankara 1999.
• Nolte, Georg – Krieger, Heike, “Comparison of European Military Law Systems”, in: European Military Law Systems (Ed. Georg Nolte), De Gruyter Rechtswissenschaften, Berlin 2003.
• Provent, La reforme de la justicemilitaire en France (Rev. Int.Dr.Pen), 1925.
• Poretschkin, Alexander, “Almanya’da Yargılama ve Askerî Yargılama Bundeswehr’de Yargı İadesi”, in: Askeri Yargıtay’ın 85’inci Kuruluş Yıldönümü Sempozyumu (6-7 Nisan 1999), Genelkurmay Basımevi, Ankara 1999.
• Rant, James W., “İngiltere Askeri Yargı Sistemi”, in: Askeri Yargıtay’ın 85’inci Kuruluş Yıldönümü Sempozyumu (6-7 Nisan 1999), Genelkurmay Basımevi Ankara 1999.
• Sakaryalı, Zihni, Askeri Ceza Hukuku Notları, 4.Basım, Resimli Ay Matbaası, İstanbul 1944.
• Sancakdar, Oğuz – Tepe, İlker, “Alman Federal Disiplin Kanunu ve İdari Disiplin Soruşturmalarının Temel Esasları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt:69, Sayı:1-2, ss.251-272.
• Seviğ, Vasfi Raşit, “Askeri Adalet”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:9, Sayı:1-2, 1952, ss.237-299.
• Şeker, Yusuf – Dağ, Rıdvan, “Hollanda Askeri Yargı Sistemi”, Askeri Adalet Dergisi, Yıl:30, Sayı:115, 2002, ss.3-12.
• Şimşek, Mustafa, Askeri Ceza Hukukunda Amirin Emrini İfa ve Ceza Sorumluluğu, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1994.
• Şimşek, Mustafa, Askeri Ceza Hukuku Genel Hükümler, Hv.Tek.Ok.K.lığı Basımevi, İzmir 2010.
• Taşkın, Rifat, Askeri Ceza Kanunu Şerhi, Harp Okulu Basımevi, Ankara 1943.
• Tiftik, Levent, Türk Askeri Ceza Hukukunda Emre İtaatsizlik Suçları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 2004.
• Ulukanlıgil, Metin, Askeri Yargıda İtaatsizlik Suçları, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2001.
• Ulukanlıgil, Metin, Tanzimat’tan Günümüze Askeri Yargı ve Askeri Temyiz Mahkemesinin Tarihsel Gelişimi, Yüzüncüyıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van 2003.
• Yılmaz, Halit, “Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli Savunma Hizmeti”, AÜHFD, Cilt:54, Sayı:4, 2005, s.385.