Çağdaş Sanatlarda Kanaviçenin Evrimi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 238 - 259, 31.10.2021

Emine Koçak

Öz

Eli biraz iğne tutabilen her genç kız çocuğunun, hemen öğrenmeye başladığı ve çeyiz sandıklarının demirbaş işlemeleri arasında olan kanaviçeler, dün olduğu gibi bugün de nesilden nesile aktarılan ve kültür tarihi açısından önem arz eden işlemelerimizdendir.
Kültürleri ve kuşakları birbirine bağlayan bu geleneksel tekniği, modern bir grafiğe dönüştürmeyi, bağlamının dışına çıkarmayı veya anlamını yeniden inşa etmeyi hedefleyen günümüz sanatçıları, geçmişin izlerini taşıyan kanaviçe gibi çeşitli işleme tekniklerini kullanarak yetenekli ellerinde, görsel bir şölene dönüştürmeyi başarmışlardır.
Son yıllarda farklı disiplinlerde hem kültürel, hem coğrafik hem de kimliksel açıdan disiplinler arası deneyimlere rastlanmaktadır. Bu deneyimler sanat alanındaki arayışlara da katkı sağlamaktadır. Sanatçılar da kimi zaman göç ettiklerinde yeni ortamdaki kimlikleriyle ve bellekleriyle geleneksel ve modern algıların arasında kendi yerlerini bulmaya gayret etmektedirler.
Bu çalışmada; kültürleri ve kuşakları birbirine bağlayan geleneksel kanaviçe tekniğini, yeniden inşa etmeyi başaran sanatçıların bazı eserlerinde uyguladıkları enstelasyon uygulamaları ile kanaviçenin disiplinler arası ilişkilerde önemi irdelenmiştir.
Bu çalışma ile kanaviçeyi; sosyolojik, psikolojik, ekonomik, coğrafi, kültürel değişim ve gelişimlerin yansımalarını, sanatta sessizce icra edilen bir yapı olmaktan çıkarmaktır. Kanaviçeyi kendi iç dinamikleri arasına sıkıştırmaktan kurtarmak, mevcut yerel ve kültürel unsurların evrensel tasarımlarda kanaviçe ile kullanılmasının sanata sağladığı katkıları anlatılarak, farklı disiplinlerdeki sanatçıların kanaviçe uygulamalı eserleri literatür taraması yapılarak yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

kanaviçe, çapraz iğne, etamin, goblen, çağdaş sant

Kaynakça

• Referans1, S. (1999). Embroidery & Cross Stitch. Australia: Craftworld Books Pty Ltd.
• Referans2 Barışta, H.Ö. (1997). Türk İşlemelerinden Teknikler. Ankara: Gazi Üniversitesi Mesleki Yaygın Eğitim Fakültesi Yayın No: 2.
• Referans3 Barışta, H.Ö. (1984). Türk İşleme Sanatı Tarihi. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayın No: 45, Gazi Eğitim Fakültesi Yayın NO: ; I. Baskı, 1995, II. Baskı.
• Referans4, Butler, C. (2010). Modernizm. Pelin Ofset, Ankara, ISBN978-975-298-498-1
• Referans5 Can, M. (2017). Anadolu Türk Kültüründe Kanaviçe. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi / Cilt:10, Sayı:20 / 2017 / Aralık s. 319-334
• Referans6 B.(2018). Kanaviçe: Unutuluyor Derken Daha Güçlü Biçimde Dirilen Bir Sanat. 22 Aralık 2020 tarihinde https://listelist.com/kanavice-nedir-nasil-yapilir/ adresinden erişildi
• Referans7 (2016). Madrid Sokaklarını Kanaviçe Örnekleriyle Dolduran Sanatçıdan Harika Çalışmalar. 25 Aralık 2020 tarihinde https://listelist.com/raquel-rodrigo/ adresinden erişildi.
• Referans8, Y. P. (1984). Giyim Süsleme Teknikleri. İstanbul. Milli Eğitim Basımevi.
• Referans9, Lucinda. (2009). Stitch Sampler. England: Dorling Kindersley Publishers Ltd
• Referans10 Koçak, E. (2017), Nakış Tasarımlarının Güncel Sanatla İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme “Pop Art”, “1.Uluslararası Sanat, Tasarım ve Moda Kongresi”, İKSAD, 20-23 Mayıs, s.144-154. ISBN:978-605-9885-38-6 Gaziantep. (E-kitap)
• Referans11Korkusuz, S. (1980). Nakış. İstanbul. Milli Eğitim Basımevi.
• Referans12, L. F. (1990). The Descriptive Challenges of Fiber Art. Library Trends. 38 (4), 697-716
• Referans31,N.(1991).Modern Sanatın Öyküsü, (C.Çapan ve S. Öziş, Çev.) İstanbul.
• Referans14, B. (2014), Tekstil Sanatında Anlamsal Değerler, Uluslararası Sanat ve Tasarım Kongresi (Poster), Yayın No:1681318
• Referans15, B. (2016), “Geleceğin Zemin Tekstillerini Tasarlamak” İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1 s.23 – 53, İstanbul.
• Referans16 Yılmaz, S. (2011). Güzel Sanatlar Eğitiminde Gelişen Ve Değişen Kavramlar Ve Tanımlar, 1. Sanat Ve Tasarım Eğitimi Sempozyumu,
• Referans17 https://www.vam.ac.uk/articles/embroidery-a-history-of-needlework-samplers 24 Aralık 2020 tarihinde erişildi.
• Referans18 https://mimuu.com/kanavice-ilk-baslayanlar-icin/ 22 Aralık 2020 tarihinde erişildi.
• Referans19 https://www.hobizubi.com/kanavice-etamin-kumas/etamin-kumas-13015.html 19 Ocak 2021 tarihinde erişildi.
• Referans20 https://tekstil-tr.blogspot.com/2019/02/kanavice-bebek-mendili-yapls.html 15 Ocak 2021 tarihinde erişildi.
• Referans21 https://nwhistorycourse.org/yeni-nakis-desenleri-hac-bicimli-parcasi-ile/ 18 Ocak 2021 tarihinde erişildi.
• Referans22 https://www.instagram.com/p/BdeV3iuDWnM/ 18 Ocak 2021 tarihinde erişildi.
• Referans23 https://www.publishersweekly.com/978-1-4547-1080-6 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans24 https://www.icreativeideas.com/creative-street-art-cross-stitch-murals-on-fences/ 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans25 http://www.myowlbarn.com/2016/06/cross-stitch-murals-on-chain-link-fences.html 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans26 https://knithacker.com/2018/04/have-you-seen-raquel-rodrigos-fabulous-floral-cross-stitch-street-art/ 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans27 http://tendencee.com.br/2016/09/instalacoes-de-rua-florais-de-ponto-cruz/#_Ru0YfA 19 Aralık 2020 tarihinde erişildi.
• Referans28 https://designwrld.com/cross-stitch-street-art-raquel-rodrigo/ 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans29 https://www.aheneah.com/about 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans30 https://www.frankie.com.au/article/the-artist-taking-cross-stitch-to-the-streets-545521/ 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans31 https://bigumigu.com/haber/ana-martins-sokaklara-islenen-kanaviceler/ 23 Aralık 2020 tarihinde adresinden erişildi.
• Referans32 https://www.textileartist.org/dave-lieske-interview-hip-hop-cross-stitch-art/ 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans33 http://www.homejelly.com/how-to-create-cross-stitched-feature-wall/ 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans34 https://www.ingejacobsen.com/about 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans35 https://collabcubed.com/2011/11/18/nils-viga-hausken-art-of-the-cross-stitch/ 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
• Referans36 https://listelist.com/kanavice-nedir-nasil-yapilir/ 15 Eylül 2021 tarihinde erişildi.