Öz
Osmanlı Devleti çok farklı etnik unsuru bünyesinde barındırmıştır. Söz konusu devlet İslâm dininden de kaynaklı hoşgörülü bir yönetim ve adalet anlayışıyla din, dil, ırk ve kültürel yönden bu farklı grupları yüzyıllar boyunca idare etmesini bilmiştir. Farklı dinlerdeki tebaaya kendi dinlerine göre yargı, yönetim ve idare imkanı sunmuştur. Yerel idarelerde gayrimüslimlere devlete isyanda bulunmadığı sürece kendi din adamları tarafından yönetilmelerine izin vermiştir. Cemaat mahkemeleri olmakla birlikte söz konusu tebaaya isterlerse davalarını şerî mahkemelere getirme hakkı da tanımıştır. Bu hak doğrultusunda gayrimüslimler çoğu kere davalarını şer’iyye mahkemelerine getirmişlerdir. Çalışmada 19. yüzyılın başından Padişah Abdülmecit’in saltanatının sonuna kadar Livane halkının hukukî talep ve davaları, gayrimüslimler ve Müslümanlar olarak ayrı ayrı ele alınmıştır. Gayrimüslimlerin bu dönemde kilise, tereke, izin, alacak verecek, ihtida ve mezhep değiştirme hareketi, vekil tayini, murahhas, konsolos ile cinayet konularına dair talep ve davaları olmuştur. Müslümanlarınki ise tereke, aile hukuku, izin, alacak verecek, hırsızlık ve cinayet hakkındaki talep ve davalardır. Belgelerden anlaşıldığına göre gerek Müslümanlar gerekse de gayrimüslimler davalarını arzuhallerle İstanbul’a iletmişler, söz konusu davalarının şerî mahkemelerde çözümü için Livane’nin bağlı olduğu sancağın yöneticilerine emir gönderilmesini talep etmişlerdir. Davanın çözümü mümkün olmazsa davalıların İstanbul’a çağrılarak duruşmalarının yapılmasını istemişlerdir. Devlet bütün halkın şikayetleri ve talepleriyle ilgilenmiş davaların çözülmesi, isteklerin ise yerine getirilmesi için yerel idarelere emirler göndermiştir. Davaların sonucunun ise tekrar İstanbul’a bildirilmesinin istenmesiyle, sonuç takibine de gidilmiştir. Belgelerden de anlaşıldığı üzere gayrimüslimler kendi mahkemeleri olmakla birlikte davalarını İstanbul’a arzuhallerle iletmişlerdir. Devlet de Müslüman, gayrimüslim ayrımı gözetmeksizin halkın isteklerine olumlu yaklaşmıştır. Osmanlı Devleti Müslüman olmayan tebaanın isteklerine olumlu karşılık vermesine rağmen söz konusu tebaanın birbirlerine karşı hoşgörülü davranmadığı da döneme ait bir belgeden anlaşılmıştır. Bir gayrimüslimin mezhep değiştirerek Ermeni milletinden biriyle evlenmesi üzerine bu kişiye Katolik milleti para cezası uygulamıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi
- Cevdet Adliye (C.ADL.).
- Hariciye Mektubi Kalemi (HR. MKT.).
- Hariciye Nezareti Petersburg Sefareti (HR.SFR.1.).
- İrade Dahiliye (İ.DH.).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 8 Sayı: 16 |
Kaynak Göster
Cited By
Üsküdar’da Sirkat Suçu ve Müeyyideleri
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
https://doi.org/10.18037/ausbd.1373526
Alacak Verecek Davalarında Davalı ve Davacı Kadınlar: Üsküdar Mahkemesi [1596-1603]
Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.21021/osmed.1390368
The Journal of Institute of Black Sea Studies is an Open Access journal and provides immediate open access to its contents. The Journal aims to promote the development of global Open Access to scientific information and research. The Publisher provides copyrights of all online published papers (except where otherwise noted) for free use of readers, scientists, and institutions (such as link to the content or permission for its download, distribution, printing, copying, and reproduction in any medium, except change of contents and for commercial use), under the terms of Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0). License, provided the original work is cited. Written permission is required from the publisher for use of its contents for commercial purposes.
The Journal of Institute of Black Sea Studies is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0).