Öz
Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı, İkinci Dünya Savaşı sonrası Türkiye’de, Yozgat Mülteci Kampı’nda bulunan askeri mültecilerden ülkelerine dönmeyenler için Kızılay uhdesinde Kastamonu Mülteciler Misafirhanesini açmıştır. Böylece Yozgat Mülteci Kampı’ndan Kastamonu Mülteciler Misafirhanesine 2 Haziran 1949’da Rus, Bulgar, Mısır, İtalyan, Yunan, Türk ve Alman milletlerinden olan 53 askeri mülteci yerleştirilmiştir. Misafirhanenin resmi idaresi Kastamonu Valiliği başkanlığındaki il mülki idare amirleri ve Kızılay Başkanı’nın içinde bulunduğu bir Komisyona bırakılmıştır. Kastamonu’ya gönderilen bu mültecilerin düzen ve intizam içinde yaşayabilmeleri için İçişleri Bakanlığı Mülteciler Misafirhanesi Talimatnamesi hazırlanmıştır. Bu şartlarda mülteciler yaklaşık beş yıl yaşamışlardır. Ancak Misafirhanede 14 Mart 1954’de çıkan yangın sonrası mülteciler İçişleri Bakanlığı tarafından kısa bir süre içinde tekrar Yozgat’ta oluşturulan yeni misafirhaneye nakledilmişlerdir. Yerel basında çok eleştirilen ve yüksek maddi zarara sebep olan bu yangının faillerinin bulunması için İçişleri Bakanlığı ve Kızılay dâhilinde kapsamlı soruşturmalar açılmıştır.
Bu çalışmada II. Dünya Savaşı sonrası Türkiye’de askeri mültecilerin kaldığı Kastamonu Mülteciler Misafirhanesi’nin var oluş süreci ve yaşanan yangının arşiv belgeleri doğrultusunda ortaya konulması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
II. Dünya Savaşı Kızılay Kastamonu Yozgat Kastamonu Mülteciler Misafirhanesi
Kaynakça
- Arşivler Kızılay Arşivi (KA)
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi (ATASE)
- Gazeteler Akşam, 15 Mart 1954.
- Akşam, 6 Haziran 1949.
- Doğru Söz, 3 Haziran 1949.
- Kastamonu, 10 Haziran 1949
- Kastamonu, 17 Haziran 1949.
- Kastamonu, 24 Ocak 1950
- Mücadele Gazetesi, 9 Haziran 1949.
- Mücadele, 16 Haziran 1949.
- Yeni Sabah, 6 Haziran 1949.
- Yeni Ses, 15 Mart 1954.
- Yeni Ses, 17 Mart 1954.
- Yeni Ses, 18 Mart 1954.
- Yeni Ses, 19 Mart 1954.
- Yeni Ses, 13 Mayıs 1954.
- Yeni Ulus, 16 Mart 1954.
- Resmî Gazete
- Söyleşi/Röportaj Karasalihoğlu, Murat (2023, 4 Kasım), “Kışla Yangını” Kastamonulu Sevim Özel Hanımefendi, 89 yaşında, yüz yüze röportaj.
- Karasalihoğlu, Murat (2023, 4 Kasım), “Kışla Yangını” Kastamonulu Sevim Muratlıoğlu Hanımefendi, 90 yaşında, yüz yüze röportaj.
- Telif Eserler Akça, Bayram (2010), II. Dünya Savaşı Yıllarında Ege Adaları’ndan Batı Anadolu Sahillerine Sığınan Mülteciler Meselesi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İlke), 24, 1-11. Kastamonu Yıllığı, Cumhuriyetin 50 yılında Kastamonu, 1973 İl Yıllığı.
- Eyüpgiller, Kutgün, Kemal (1999), Bir Kent Tarihi Kastamonu, Yayına Hazırlayan: Muhittin Salih Eren, İstanbul: Eren Yayıncılık.
- Keser, Ulvi (2009), “Arşiv Belgeleri Işığında İkinci Dünya Savaşı Sürecinde Türkiye’de Mülteciler ve Esirler Sorunu”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 8/18, 185-208.
- Keser, Ulvi (2010), “İkinci Dünya Savaşı Sürecinde Yunanistan, Türkiye’de Mülteciler, Askeri İhlaller ve Esirler Sorunu”, Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3/11, 381- 400.
- Kılınççeker, Özlem (2022), “II. Dünya Savaşı Sonrası Türkiye’nin Sivil ve Asker Kökenli Mülteci Sorunu (Yozgat Mülteci Kampı Örneği)”, Sosyal Bilimlerde Disiplinler Arası Çalışmalar 1, İstanbul: Efe Akademi Yayınevi, 257-288.
- İnginar Kemaloğlu, Ayşegül (2022), “Uluslararası Kurtarma ve Yardım Komitesi’nin (IRRC) Raporuna Göre II. Dünya Savaşı’nın Sona Ermesinin Ardından Türkiye’deki Mültecilerin Durumu”, MSGSÜ Sosyal Bilimler, 2/26, 242-251.
- Tekir Süleyman (2019), “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Sivil ve Askeri Mülteciler Meselesi”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 227-256.
- Tekir, Süleyman ve Şahin, Eda (2023), “II. Dünya Savaşı’nda Türkiye’ye Sığınan Mülteciler ve Yunanistan’a Yapılan Kızılay Yardımları”. Belgi Dergisi, 26,107-125.
- Yaman, Ahmet, Emin (1997), II. Dünya Savaşı’nda Türkiye’de askeri mülteciler ve gözaltı kampları (1941-1942), Tarih Araştırmaları Dergisi, 19/30, 143-166.
- Yıldırım, Hatice (2021), “II. Dünya Savaşı Yıllarında Çorum’da Asker ve Sivil Mülteciler”, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, 19 (33), 213-243.
- Aydın, Mehmet, Korkud ve Efe İsmail (2024), “Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye'nin Mülteciler ile İlgili Politikaları”, ESAR Journal, 5/2, 157-180.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkiye Cumhuriyeti Tarihi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Temmuz 2024 |
| Kabul Tarihi | 23 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 11 Sayı: 23 |
Kaynak Göster
The Journal of Institute of Black Sea Studies is an Open Access journal and provides immediate open access to its contents. The Journal aims to promote the development of global Open Access to scientific information and research. The Publisher provides copyrights of all online published papers (except where otherwise noted) for free use of readers, scientists, and institutions (such as link to the content or permission for its download, distribution, printing, copying, and reproduction in any medium, except change of contents and for commercial use), under the terms of Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0). License, provided the original work is cited. Written permission is required from the publisher for use of its contents for commercial purposes.
The Journal of Institute of Black Sea Studies is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0).