Ahmet Ümit’in Bab-ı Esrar Romanında Zaman ve Ölüm Kavramı

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 100 - 108, 12.06.2024

Rövşen Memmedov

Öz

Polisiye türünün önde gelen ünlü ismi Ahmet Ümit, kendisi okurlara “Kar Kokusu”, “Beyoğlu Rapsodisi”, “Sis ve Gece” gibi eserlerle sevdirmeyi başarmıştır. Bu eserleriyle Türkiye’nin önemli polisiye ve suç yazarlarından biri haline gelmiştir. Ümit’in romanları sosyo-politik ve psikolojik çözümlemeler içerdiğinden, edebi ortamda kendisinin farklı üslubunu belirlemiştir. Eserlerde fantastik kurgudan Anadolu mutfağına kadar her bir detaylar gerçekçi ve ruhani bir biçimde çözümlenmiştir. Her eseri ile yeni yeni başarılara imza atan Ahmet Ümit’in en mükemmel romanlarından birisi de “Bab-ı Esrar’dır. Mistik, postmodernist tarzla yazılan bu roman, geçmişle geleceği uhrevi bir gizemle anlatmaktadır. Orta çağın en büyük isimlerinden olan Mevlâna ve Şems-i Tebrizi’yi konu edinen yazar, bu iki mükemmel insanın ruhani ilişkilerini ele almaktadır. Her zaman polisiye ve suçlarla okurların karşına çıkan Ahmet Ümit, bu eserinde geçmişe giderek gizemle dolu mistik dünyanın kapısını açmaya çalışmaktadır. Batı ile Doğunun, geçmişle geleceğin, hakikatle gizemin mükemmel ikilemini oluşturan yazar, mekân ve zaman doğrultusunda evrensel dünyayı anlatır. Çalışmada, eserde geçen zaman ve ölüm kavramı ele alınmıştır. Eserin aşk-inanış-din-ölüm kavramlarındaki ruhani bağlar, çalışmada araştırılan önemli hususlardandır. Çalışmada tahlil edilen diğer mesele eserde kullanılan mecazlardır. Ahmet Ümit, Konya İli’nin tatlı konuşma dilini, ağızları gerçekçi bir üslupla eserde kaleme almıştır. Çalışma boyunca tüm bu hususlar tahlil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Ümit, Bab-ı Esrar, Polisiye Türü, Mevlana, Şems-i Tebrizi

THE CONCEPT OF TİME AND DEATH İN AHMET ÜMİT’S NOVEL BAB-I ESRAR

Öz

Ahmet Umit, the leading name of the detective genre, has managed to endear the readers with works such as “Kar Kokusu”, “Beyoğlu Rhapsody”, “Fog and Night”. With these works, he has become one of Turkey’s most important crime and detective writers. Since Ümit’s novels contain socio-political and psychological analyzes, he determined his different style in the literary environment. Every detail in the works, from fantastic fiction to Anatolian cuisine, has been resolved in a realistic and spiritual way. One of the most excellent novels of Ahmet Umit, who has achieved new successes with each of his works, is Bab-ı Esrar. Written in a mystical, postmodern style, this novel tells the past and the future with an ethereal mystery. The author, who deals with Mevlana and Şems-i Tebrizi, one of the greatest names of the Middle Ages, deals with the spiritual relations of these two perfect people. Ahmet Ümit, who always appears before the readers with detective and crimes, tries to open the door of mystical world full of mystery by going back to past in this work. The author, who creates the perfect dilemma of West and East, past and future, truth and mystery, tells the universal world in the direction of space and time. In the study, the concepts of time and death in the work are discussed mutually. The spiritual ties in the work's concepts of love-belief-religion-death are among the important issues researched in the study. The other issue analyzed in the study is the metaphors used in the work. Ahmet Umit wrote the sweet spoken language of Konya Province in a realistic style. All these issues were analyzed throughout the study.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Umit, Bab-ı Esrar, Detective Genre, Mevlana, Shems-i Tebrizi

Kaynakça

• 1-Kitaplar
• Heidegger, Martin, Varlık ve Zaman. Ankara: A Yayınevi, 2001.
• Kant, İmmanuil. Traktatı i Psma, Мoskva: Nauka, 1980.
• Nesimi, İmadeddin. Seçilmiş Eserleri, c.II. Bakü: Lider Neşriyatı, 2004.
• Nietzchse, Friedrich. Böyle Buyurdu Zerdüşt. İstanbul: Say Yayınları, 2016.
• Nİetzchse, Friedrich. Ecce Homo, İzmir: İlya Yayınevi, 2006.
• Sucu, Yaşar. Yönetsel Zamanın Etkin Kullanılması, El Kitabı, Bolu: 1996.
• Ümit, Ahmet. Bab-ı Esrar. İstanbul: Everest Yayınları, 2017.
• Yakıt, İsmail. Batı Düşüncesi ve Mevlânâ. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1993.
• 2-Makaleler
• Akkaya, Mehmet Ali - Kocabıyık, Nermin. “Ahmet Ümit’in Eserlerinde Kurgunun Asıl Aktörü Ya Da Bütünleyici Unsuru Olarak Kitap, Kütüphane ve Okuma Motifi”. KAREFAD Dergisi, 7/ 2 (2019), 215-229.
• Çelik, İsa. “Türk Tasavvuf Düşüncesinde Ölüm”, AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 40 (2009), 124-140.
• Demir, Fethi. “Ahmet Ümit’in Bab-ı Esrar’ını Postmodern Polisiye Olarak Okumak”. JASSS Dergisi, cilt 5, sayı 7,(2012), say. 252-254.
• Durmuş, Ayşe - AKSOY, Erol. “Ahmet Ümit’in Folklor Ürünlerine Bakışı. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 10 / 32 (2022), 246-270.
• Gürbüz Mehmet - Aydın Ahmet Hamdi. Zaman Kavramı ve Yönetimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 /2 (2012), 3-20.
• Memmedov, Rövşen. “Ahmet Ümit’in Kar Kokusu Romanı Üzerine İnceleme”. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 67 (2020), 4-16.
• Sizgen, Berna Akyüz. “Bab-ı Esrar Romanında Fantastik Unsurlar”. TSA, 17/ 4 (2014), 105-110.
• Tahta, Fatma vd. “Çocukların Yakınlarının Ölüm Kavramlarını Algılama Üzerine Kurdukları Sistemler ve Oyunlar”. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal. 1 / 1 (2015), 2-15.
• 3-Tezler
• Yener, Cemil. Ahmet Ümit Romanlarına Yeni Tarihselci Bir Yaklaşım. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• 4-İnternet Kaynakları
• Ahmet Ümit’le özel röportaj. Erişim 28.06.2022. https:// www.egitimtercihi.com/onecikanlar/4307-ahmet-uemit-oezel-roeportaj.html/
• Yuliya Appolonova. Şto Takoe Vremya. Erişim 13.12.2023. https://blog.fenix.help/zalipatelnaya-nauka/ponyatiye-vremeni-chto-predstavlyayet-soboy/
• Vremya. Erişim 13.12.2023. https://gtmarket.ru/concepts/6947
• İsmail Güleç. Bab-ı Esrarın Sırları. Erişim 14.12.2023. https://semazen.net/bab-i-esrarin-sirlari/