Blockchain Teknolojisi ile Finansal Piyasalar da Yaşanan Gelişmeler Üzerine bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 77 - 98, 25.02.2022

Hüseyin Ergun Ayşe Esenkaya

Öz

Toplumun istek, ihtiyaç ve alışkanlıkları değişmekte, gelişen ekonomilerle birlikte dijitalleşmede ivme kazanmaktadır. Finans piyasalarını oluşturan kurumlar tarafından da geleneksel yöntemlerin yanında finansal karlılığı arttıracak yeni enstrümanların geliştirilmesi zorunluluk göstermektedir. İslami finans alanında birçok yeniliği beraberinde getirme potansiyeli barındıran blockchain teknolojisi ile lojistikten sağlığa, bankacılık uygulamalarından sermaye piyasası araçlarının ihracına kadar birçok alanda yeniliklerle karşılaşmaktayız. Bu çalışmada blockchain teknolojisi ile finansal piyasalarda hangi yeniliklerin gündeme geleceği incelenmiştir.
İslami finansal sistem temelde tasarrufların reel varlıklara yönlendirilerek mal ve hizmet üretilmesini esas almaktadır. Sistemin temelinde yer alan reel mal ve hizmet işlemleri yoğun ve karışık iş süreçlerini meydana getirebilmektedir. Gelişen teknoloji bu olumsuzlukların ortadan kaldırılarak işlemlere hız ve verimlilik kazandırılmasında önemli bir adımı oluşturmaktadır. Blockchain teknolojisi üzerinde geliştirilen akıllı sözleşmeler sayesinde işlemlere hız, uygun maliyet ve verim kazandırmak mümkündür.
Çalışma ile blockchain teknolojisi incelenerek yaşanan gelişmeler değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslami finans, Finansal Teknolojiler, Medine Pazarı, Blockchain, Akıllı Kontratlar

Kaynakça

• Afşar, A. (2011). Finansal Gelişme ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Muhasebe ve Finansman Dergisi.
• Akgül, A. (2005). Türkiye’de Mikro Kredi Uygulaması. Ankara: Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA).
• Akyol , H., & Gurlaş , F. (2021). Teknolojik Patent, Finansal Derinleşme ve Sağlık Harcamaları Arasındaki İlişkinin Saptanması. ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ETÜSBED), 19.
• Angelo, M., & Salzer, G. (2021). Identification of Token Contracts on Ethereum: Standard Compliance and Beyond. International Journal of Data Science and Analytics.
• Atabaş, H. (2020, Ekim ). Kripto Para, Dijital Varlık ve Tokenizasyon (Tokenization). https://www.researchgate.net/publication/344574569_Kripto_Para_Dijital_Varlik_ve_Tokenizasyon_Tokenization adresinden alındı.
• Ay, C., Yakın, V., & Kacar, A. (2018). Paylaşım Ekonomisi A’dan Z’ye Tüm Boyutlarıyla. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Ayub , M. (2017). İslami Finansı Anlamak. İstanbul: İktisat Yayınları.
• Barda, V. (2021, 6 6). ERC-721 Non-Fungible Token Standard. Ethereum.org: https://ethereum.org/tr/ developers/docs/standards/tokens/erc-721/ adresinden alındı.
• Camgöz, M. (2018). Sermaye Piyasasında İslami İlkeler: Seçilmiş Finansal Varlıklar ve Operasyonel İşlemler Üzerine Bir İnceleme. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1-10.
• Canbaz , M. F., & Çonkar, M. (2018). Yatırımcılara Faizle Borçlanmaya Alternatif İslami Bir Yöntem: Kitle Fonlaması. T. Eğri, & Z. H. Orhan içinde, İslam İktisadı Perspektifinden Faiz (s. 189-213). İstanbul: İktisat Yayınları.
• Çarkacıoğlu, A. (2016). Kripto- Para Bitcoin. Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Dairesi.
• Deloitte. (2020). Tokenization – The Future of the Platform Business Model. https://www2.deloitte.com/ content/dam/Deloitte/nl/Documents/risk/deloitte-nl-risk-tokenization-paper-final.pdf adresinden alındı.
• Demirci, A. (2012). Medine Vesikası:Oluşum Süreci ve Zimmet Antlaşmalarına Etkisi. İslam; Sanat, Tarih, Edebiyat ve Musikisi Dergisi (İSTEM)(19), s. 253-271.
• Dinçer, C. (2009). Tedarik Zincirinde Sipariş İşleme Süreci. Dergipark, 191-196.
• Elçiyar, K. (2019, 4 18). Hyperledger Nedir? Blockchain Türkiye Platformu: https://bctr.org/hyperledgernedir-8652/ adresinden alındı.
• Esenkaya, A. (2020, 1 20). İslam’da Ticaretin Önemi: Medine Pazarı Örneği. İslamiktisadı.net: https:// islamiktisadi.net/2020/01/20/islamda-ticaretin-onemi-medine-pazari-ornegi/ adresinden alındı.
• Fidan, A. (2020). Piyasa İslam’ından İslam’ın Piyasasına (Alternatif, Bireysel, Yapısal ve Kurumsal Öneriler). Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 460.
• Goodman, L. (2014, September 2). Tezos — a self-amending crypto-ledger White paper. Tezos White Paper.
• Güven, V., & Şahinöz, E. (2018). BLOKZİNCİR- KRİPTO PARALAR- BITCOIN Satoshi Dünyayı Değiştiriyor. İstanbul: Kronik Kitap.
• Hamza, O. (2020). Smart Sukuk Structure from Sharia Perspective and Financing Benefits: Proposed Application of Smart Sukuk through Blockchain Technology in İslamic Banks within Turkey. European Journal of Islamic Finance.
• Healthureum. (tarih yok). Healthureum-White-Paper. 6 10, 2021 tarihinde Healthureum: http://142.93.209.31/app/Healthureum-White-Paper.pdf adresinden alındı.
• İktisat Yayınları. (2017). İslam İktisadı ve Piyasa. İstanbul: İktisat Yayınları.
• İrak, G., & Topcu, Y. E. (2020). Tedarik Zincirinde Blok Zincir Teknolojisinin Uygulanmasının Maliyetler Üzerinde Etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 175-185.
• İşler, B., Takaoğlu , M., & Küçükali, U. (2019). Blokzincir ve Kripto Paraların İnsanlığa Etkileri. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 77.
• Kallek, C. (2015). Müdahaleleri Gerçekleştiren Devlet Organı:Hisbe. Klasik Yayınları.
• Karakoç, S. (1967). İslam Toplumunun Ekonomik Strüktürü. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Kaya, S. (2018). Kripto Para Birimleri ve Fıkhi açıdan değerlendirilmesi.
• Khan, N., & Kchouri, B. (2020). Tokenization of sukuk: Ethereum case study. Global Finance Journal.
• Kister, M. (2002, 04 22). Peygamberi Pazarı. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25-29. Peygamberin Pazarı: http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/355.pdf adresinden alındı.
• Mazieres, D. (2016, February 25). The Stellar Consensus Protocol: A Federated Model for Internet-level Consensus. Stellar White Paper. Stellar.
• Mücevher, M. H. (2021). Sürdürülebilir Lojistik için Üç Öncelikli Strateji: Yeşil Lojistik, Tersine Lojistik ve Yalın Lojistik. Enderun Dergisi, 39-50.
• Öztürk, İ., & Tuzcu , B. (2012). Küresel Kriz ve İstihdam. İstanbul: MÜSİAD.
• Schwartz, D., Youngs, N., & Britto, A. (2014). The Ripple Protocol Consensus Algorithm. Ripple White Paper.
• Sekniqi, K., Laine, D., Buttolph, S., & Sirer, E. (2020, 06 30). Avalanche Platform. Avalanche White Paper. https://whitepaper.io/document/603/avalanche-whitepaper adresinden alındı.
• Sert, T. (2020). Sorularla Blockchain. Türkiye Bilişim Vakfı.
• Smith, C. (2021, December 9). Ethereum Development Standards. ethereum.org: https://ethereum.org/ en/developers/docs/standards/ adresinden alındı.
• Takaoğlu, M., Özer, Ç., & Parlak, E. (2019). Blokzinciri Teknolojisi ve Türkiye’deki Muhtemel Uygulanma Alanları. Uluslararası Doğu Anadolu Fen Mühendislik ve Tasarım Dergisi, 276,277.
• TCMB. (2014). Ödeme Sistemleri. Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası.
• Tekin, M., Öztürk, D., & Bahar, İ. (2020). Akıllı Lojistik Faaliyetlerinde Blokzincir Teknolojisi. Kent Kültürü ve Yönetimi Dergisi, 570-581.
• Tevetoğlu, M. (2021). Ethereum ve Akıllı Sözleşmeler. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 193-205.
• Tron Network. (2017). Tron. Tron White Paper . https://whitepaper.io/coin/tron adresinden alındı.
• TÜSİAD. (2020). Sürdürülebilir Büyüme Bağlamında Tarım ve Gıda Sektörünün Analizi. İstanbul: TÜSİAD. Usta, A., & Doğantekin, S. (tarih yok). Blockchain 101 v2. Bankalar Arası Kart Merkezi (BKM).
• Uzmancoin. (2020). Token. Uzmancoin sözlük: https://uzmancoin.com/sozluk/token-nedir/ adresinden alındı.
• Ünsal, E., & Kocaoğlu, Ö. (2018). Blok Zinciri Teknolojisi: Kullanım Alanları, Açık Noktaları ve Gelecek Beklentileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 54-64.
• Yangınlar, G., & Bal, N. (2019). Yalın Yönetim ve Yalın Lojistik Kavramlarının İrdelenmesi. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 152-157.