Laktasyon Sürecinde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları ve Ebelik Bakımı

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 129 - 137, 31.07.2024

İpek Turan Ebru Gözüyeşil Burcu Avcıbay Şule Gökyıldız Sürücü

Öz

ÖZ
Bu derleme laktasyon sürecinde geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ve ebelik bakımını incelemek amacıyla planlanmıştır. Anne sütü yenidoğanın gelişimini destekleyecek eşşsiz özelliklere sahiptir. Bebeklerin doğum sonu ilk bir saat içerisinde emzirilmeye başlanması, yaşamın ilk altı ayı sadece emzirilmesi, ilk altı aydan itibaren ise en az iki yıl emzirilmesi güvenli ve yeterli tamamlayıcı gıdalar ile beraber beslenmenin sürdürülmesi gerekmektedir. Laktasyon süreci anne için fiziksel ve mental sağlığın sürdürülmesi, bebek için ise sağlıklı büyüme ve gelişmenin devamı için kıymetli bir dönemdir. Doğumun gerçekleşmesi ile başlayan bu dönemde çevre, aile ve iş hayatı gibi pek çok faktör bazı olumsuzlukların yaşanmasına zemin hazırlayabilmektedir. Laktasyon döneminde annelerin karşılaştığı stres, çevresel etmenler, yorgunluk ve iş hayatına dönüş gibi bu olumsuzluklar emzirme süre ve sıklığının azalmasına veya erkenden sonlandırılmasına neden olabilmektedir. Yaşanabilecek sorunlar beraberinde mastit, apse, angorjman gibi birtakım meme problemlerini de getirmekte ve emzirme süreçleri olumsuz etkilenebilmektedir. Anneler yenidoğanda görülebilecek zararları engellemek için Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT) uygulamalarına yönelmektedir. Bu bağlamda herhangi bir teratojenik etkisi olmayan tamamlayıcı tıp uygulamaları emzirmenin desteklenmesi, sürdürülmesi ve sorunlarının giderilmesinde önemli bir role sahiptir.
Bu derleme, laktasyon süreci sorunlarının iyileştirilmesinde geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının kullanıldığı güncel çalışmaların, emzirmenin sürdürülmesi ve desteklenmesinde ebelerin rollerinin de vurgulandığı bir literatür taramasından oluşmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Emzirme, geleneksel, tamamlayıcı tıp, ebelik.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Emzirme, geleneksel, tamamlayıcı tıp, ebelik.

Destekleyen Kurum

yok

Kaynakça

• Aini, Y.N., Hadi, R.S., Pramono, N., & Mulyantoro, D. (2017). Effect of combination of oxytocin massage and hypnobreastfeeding on uterine ınvolution and prolactin levels in postpartum mothers. Belitung Nursing Journal, 3(3):213-20.
• Aksu, S., & Palas Karaca, P. (2021). The effect of reflexology on lactation in women who had cesarean section: A randomized controlled pilot study. Complement Med Res, 28:336–343.
• Akter, S., Tasnim, S., Bhuiyan, MMA., & Hasan, A. (2015). A Study on post partum breast problems of mothers attending at lactation management center (LMC). Bangladesh Med J, 44 (3), 136-139.
• Alamolhodaa, SH., Mirabib, P., & Mojab, F. (2020). Effects of both Aloe Vera gel and breast milk on the improvement of nipple soreness in lactating women—A randomized controlled trial. J. Herb. Med, 21, 100327. 19
• Altıparmak, S. (2021). Hipnoemzirme ve oksitosin masajının primiparlarda emzirme motivasyonu, yetersiz süt algısı, bağlanma ve uterus involüsyon sürecine etkisi [doktora tezi]. [Malatya]: İnönü University 89 p.
• Aluş Tokat, M., & Gökçe İşbir, G. (2022). Hipnoemzirme Felsefesinin Emzirme Eğitim ve Danışmanlığına Entegrasyonu. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 5 (3) , 122-130 .
• Asazawa, K., Kato, Y., Yamaguchi, A., & Inoue, A. (2017). The effect of aromatherapy treatment on fatigue and relaxation for mothers during the early puerperal period in Japan: a pilot study. International Journal Of Community Based Nursing And Midwifery, 5(4), 365-375.
• Asih, Y., & Nyimas, A. (2020). Hypnobreastfeeding to increase motivation and breast milk production: A study. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 13(2), 122–137.
• Bilgin, Ç.N., Böyük, M., Çayır, R., & Baysal, H.E. (2022). Laktasyon polikliniğine başvuran annelerin özellikleri ve başvuru nedenleri: retrospektif bir çalışma. Yaşam Boyu Hemşirelik Dergisi, 3(1): 1-1.
• Boybay Koyuncu, S., & Yayan, E. H. (2022). Effect of postpartum yoga on breastfeeding self-efficacy and maternal attachment in primiparous mothers. breastfeeding medicine: The Official Journal of the Academy of Breastfeeding Medicine, 17(4), 311–317.
• Chawanpaiboon, S., Titapant, V., & Pooliam, J. (2021). A randomized controlled trial of the effect of music during cesarean sections and the early postpartum period on breastfeeding rates. Breastfeeding medicine: the official journal of the Academy of Breastfeeding Medicine, 16(3), 200–214.
• Çankaya, S., & Ratfish, G. (2020). The effect of reflexology on lactation and postpartum comfort in caesarean‐delivery primiparous mothers: a randomized controlled study. Int J Nurs Pract, 26(3):1-12.
• Durmuş, A., & Can Gürkan, Ö. (2020). Erken postpartum dönem meme sorunlarında kanıt temelli tamamlayıcı ve destekleyici bakım uygulamaları. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 3(2), 185-192.
• Eidelman, AI. (2021). The ımpact of music on breastfeeding rates. Breastfeeding medicine: The Official Journal of the Academy of Breastfeeding Medicine, 16(3), 171–172.
• El Sakka, A., Salama, M., & Salama, K. (2014). The effect of fenugreek herbal tea and palm dates on breast milk production and İnfant weight. J Pediatr Sci, 6:E202.
• Erçin, E., & Köseoğlu, S.Z.A. (2022). Güncel bilgilerle laktasyon dönemin ve etkileyen faktörler. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(2), 94-99.
• Esfahani, M.S., Berenji-Sooghe, S., & Ehsanpour, S. (2015). Effect of acupressure on milk volume of breastfeeding mothers referring to selected health care centers in Tehran. Iranian J of Nurs Midwifery Res, 20(1):7-11.
• Farshidfar, B., Jafarpour, H., & Kordasiabi, A.H.S., Hosseinzadegan, M., Jahanshahi, M., Pirastehfar, Z et al. (2020). Masaj ve akupresürün meme büyümesi üzerine etkisi. Int J Pediatr-Meşhed ,8:11227–32.
• Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları yönetmeliği. T.C Resmi Gazete; 2014 October 27. No. 29158. Available from:http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141027-3.html.
• Global Nutrition Targets (2025). Availablke from:https://www.who.int/nutrition/publications/ globaltargets2025_policybrief_overview/n/
• Gonzalez-Darias, A., Diaz-Gomez, N. M., Rodriguez-Martin, S., Hernandez-Perez, C., & Aguirre-Jaime, A. (2020). 'Supporting a first-time mother': Assessment of success of a breastfeeding promotion programme. Midwifery, 85, 102687. https://doi.org/10.1016/j.midw.2020.102687
• Gözüyeşil, E. Refleksoloji. Başer M, Taşçı S, (Eds.). Kanıta dayalı rehberleriyle tamamlayıcı ve destekleyici uygulamalar. Akademisyen Tıp Kitabevi, Ankara: 2015. 101-112 pp.
• Hajian, H., Soltani, M., Mohammadkhani, M.S., Sharifzadeh Kermani, M., Dehghani, N., Divdar, Z. et al. (2021). Emziren annelerde akupresür, akupunktur ve masaj tekniklerinin meme büyümesi ve artan anne sütü hacmi semptomlarına etkisi: Sistematik bir derleme. Int J Pediatr-Meşhed, 9:12939–50.
• Hutabarat, J., & Sihombing, K.P. (2021). The effect of hypnobreastfeeding on ıncreased milk production in breastfeeding mothers of perlis village, tangkahan durian district, of north sumatera, ındonesia. Global Journal of Health Science, 13(3):112-23.
• Kartal, T., & Gürsoy, E. (2020). Sürdürülebilir kalkınma amaçlarında (2015-2030). Emzirmenin önemi ve Türkiye’deki mevcut durum ışığında hemşireye düşen görevler. Lokman Hekim Journal, 10 (2):147-153.
• Kaya Odabaş, R., Sökmen, Y., & Taşpınar, A. (2022). Türkiye’de emzirme sürecinde uygulanan nonfarmakolojik yöntemler ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 15(1): 56-67.
• Kaya, Z., Dişli, B., & Rathfisch, G. (2018). Laktasyon sürecini desteklemede tamamlayıcı tıp uygulamaları ve hemşirenin rolü. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 015 (4): 262-268.
• Kilci, Ş., & Sevil, Ü. (2021). Laktasyonu arttıran yöntemler: Hipnoemzirme. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 37(3), 229-234.
• Koçyiğit Gültepe, K. (2022). Postpartum dönemdeki kadınların uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 197-204.
• Kurnaz, D., Uyar Hazar, H. (2021). Erken postpartum dönemde annelerin emzirmeye ilişkin tutum ve başarılarını etkileyen faktörler. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 4(2), 76-86.
• Laily, N., Rahman, F., Putri, A.O., Noor, M.S., Rahayu, A., Yulidasari, F et al. (2021). Implementation of hypnobreastfeeding therapy as an effort to reduce the ıncidence of underweight on children aged 0–6 months. OAMJMS, 9(E): 123-6.
• Mahdizadeh-Shahri, M., Nourian, M., Varzeshnejad, M., & Nasiri, M. (2021). The effect of oketani breast massage on successful breastfeeding, mothers' need for breastfeeding support, and breastfeeding self-efficacy: an experimental study. International Journal of Therapeutic Massage & Bodywork, 14(3): 4–14.
• Napisah, P., Widiasih, R., Maryati, I., Hermayanti, Y., & Natasya, W. (2021). The effectiveness of cabbage leaf compress and the education of lactation management in reducing breast engorgement in postpartum. Open-Access Maced Journal Medicine Science, 9(6):106-110.
• Pierdant, G., Westphal, K., Lange, A., & Usichenko, T. I. (2022). Stimulation of lactation using acupuncture: a case study. Journal of Human Lactation: Official Journal of International Lactation Consultant Association, 38(3): 559– 563.
• Özalkaya, E., Aslandoğdu, Z., Ozkoral, A., Topcuoğlu, S., & Karatekin, G. (2018). Effect of a galactagogue herbal tea on breast milk production and prolactin secretion by mothers of preterm babies. Nigerian Journal of Clinical Practice, 21(1), 38-42.
• Phillips, W., Price, J., Molyneux, P.D., & Deeley, Q. (2022). Hypnosis. Practical Neurology, 22(1):42–47. Pierdant, G., Westphal, K., Lange, A., & Usichenko, T. (2022). Akupunktur kullanarak laktasyonun uyarılması: Bir vaka çalışması. J Hum Lakt, 38:559–63.
• Şenoğlu, A., Taşpınar, A., & Karaçam, Z. (2020). Doğum ve doğum sonu dönemde hasta güvenliği ve ebelerin sorumlulukları. The Medical Journal of Mustafa Kemal University, 11(40): 66-73.
• Thomas, T., Chhugani, M., Rahman, J., & Varun, N. (2017). Effectiveness of breast massage on mild breast engorgement, breast milk pH and suckling speed of neonate among the postnatal mothers. Int J Curr Res, 9(10), 58821-58826
• Varışoğlu, Y., & Satılmış, İ.G. (2019). Preterm doğumlarda anne sütü ve anne sütünü artırmaya yönelik alternatif yöntemler. Izmir Democracy University Health Sciences Journal, 2(2): 99-113.
• Wildan, M., & Primasari, F. (2017). Benefits of Yoga in Increasing Lactating Mother's Breast Milk Production. IOSR Journal of Nursing and Health Science (IOSR-JNHS), 4(4): pp:14-18.
• World Health Organization (2020). Breastfeeding. Available from: https://www.who.int/health-topics/breastfeeding#tab=tab_1
• Yazıcı, S., Kaya, L., & Kaya, Z. (2020). Breast problems in mothers with their babies in neonatal ıntensive care units. J Health Pro Res, 2(3): 121-127.