İstanbul O-1, O-2 otoyolları ve bazı bağlantı yollarının güncel bitkilendirmelerine ilişkin araştırmalar

Yıl 2018, , 138 - 151, 15.09.2018

Hilal Türkdoğdu Tevfik Hakan Altınçekiç

https://doi.org/10.17475/kastorman.330919

Öz

Çalışmanın amacı: Karayolu peyzaj planlama çalışmaları; doğa ile insanı bütünleştirme açısından önemli peyzaj uygulamalarıdır. Bu nedenle yol ve çevresinde yapılan bitkisel düzenlemelerin ekolojik, işlevsel ve estetik olması, çevre peyzajı ile uygunluğu oldukça önemlidir. Çalışmanın amacı otoyol peyzaj düzenlemelerindeki güncel bitkilendirme uygulamalarının incelenmesi, bitkilendirmeler ile ilgili sorunların belirlenmesi ve çözümlerine yönelik öneriler geliştirilmesidir.

Çalışma alanı: Çalışma alanı olarak güncel bitkilendirme çalışmalarının yapıldığı İstanbul O-1 otoyolu Barbaros-Altunizade arası, O-2 otoyolu Levent-Batı Ataşehir arası ve bazı bağlantı yolları seçilmiştir.

Materyal ve Yöntem: Araştırma alanının doğal ve kültürel özellikleri ile seçilen alanlarda kullanılan bitkilerin ekolojik, işlevsel ve görsel açıdan değerlendirilmesi yapılmıştır. Ayrıca uygulanan anket çalışması ile de konuyla ilgili kişilerin görüşleri değerlendirilmiştir.

Sonuçlar: Değerlendirme sonucunda ekolojik ve işlevsel etkiler değerlendirilmiştir ve belirlenen 14 alan için katılımcıların çoğunun bitki türlerini ve bitkisel düzenlemeyi uygun bulmadığı saptanmıştır.

Önemli Vurgular: Su fakiri ülkeler arasında yer alan ülkemizde yapılacak bitkilendirme çalışmalarında az su isteyen bitki türlerinin kullanımı daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Bu sebeple otoyol peyzaj planlama çalışmalarında kullanılabilecek Marmara bölgesinde yetişen, kirli hava koşullarına dayanıklı ve kserofit bitkilerin listesi oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Karayolu peyzaj planlama, otoyol bitkilendirmesi, otoyol peyzaj tasarımı

Research on current planting of Istanbul O-1, O-2 highways, and some connection roads

Öz

Aim of study: Highway landscape design studies are important landscape practices in terms of integrating nature with humans. Therefore, it is highly important that the design of the vegetative arrangements in highways are ecological, functional, aesthetic and also compatible with the environmental landscape. This study aims to examine the recent vegetation projects in highway landscape design, identificate the problems and proposing solutions accordingly.

Area of study: The study area were selected between Istanbul O-1 highway Barbaros-Altunizade, O-2 highway Levent-Batı Ataşehir and some connection roads that the current planting works.

Material and Methods: Natural and cultural properties of the investigation site and the selected plants, which are planted in this site, are evaluated ecologically, functionally and visually. Furthermore, some suggestions are made by evaluating the opinions of relevant people through a questionnaire accordingly.

Main results: As a result of the evaluation, the ecological and functional effects have been assessed. It is found that the majority of participants stated that the plant species and plant arrangements are not suitable for 14 selected areas.

Highlights: The use of plant species that require less water in planting works will be a more correct approach in countries which have scarce water sources as in the case of Turkey. For this reason, the list of air pollution resistant and xerophytic plants which grow in the Marmara region are created to be utilized in highway landscape planning.

Anahtar Kelimeler

Highway landscape planning, highway planting, highway landscaping

Kaynakça

• Akdoğan G. 1967. Ankara-İstanbul karayolu güzergahının peyzaj özelliklerinin etüdü ile peyzaj planlaması yönünden ele alınması gereken problemler ve tanzim esasları, Karayolları Genel Müdürlüğü Yayın No: 158, İş Matbaacılık ve Ticaret, Ankara.
• Altınçekiç T.H., ve Altınçekiç S. 1999. Karayolları Peyzaj Düzenleme Çalışmalarında Bitkilendirme Esasları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 49 (1-2-3-4), 99-100.
• Barış M. E. 2014. Basılmamış ders notları, Ankara Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara.
• Başal M. 1979. Rekreasyona dayalı karayolu kullanımları ve Kanada'dan bir parkyolu (Parkway) örneği. Ülkemizden ve Dış Ülkelerden Uygulama Örnekleri Semineri, Peyzaj Mimarlığı Dergisi ile Karayolları Bülteninin Özel Sayısı, 23-30s, Ankara, Türkiye.
• Çakıroğlu G.,2011. Peyzaj tasarımında su tasarrufuna yönelik güncel uygulamaların irdelenmesi: İstanbul Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, 188s. İstanbul.
• Karahan F., 2003. Erzurum-Rize karayolu koridoru peyzaj planlaması ve manzara yolu olarak kullanıma sunulma olanakları. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, 223s. Erzurum.
• Köseoğlu M. 1980. Ege bölgesinde sosyo-ekonomik bakımdan önemli karayollarının peyzaj planlaması üzerine araştırmalar, E. Ü. Ziraat Fak. Yay. No:378, E. Ü. Ziraat Fak. Ofset Ünitesi, İzmir.
• Kurdoğlu Ç.B., 2005. Trabzon-Gümüşhane eski devlet karayoluna Ait Hamsiköy-Zigana köy güzergahının yeşil yol olarak planlanması üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 283s. Trabzon.
• Orçun E. 1975. Peyzaj Mimarisi Dendroloji Cilt II: Yapraklı Ağaç, Ağaççıkların Özellikleri ve Peyzaj Mimarisinde Kullanılışları. No. 266, 298s, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir.
• Özgen Y., 1982. Doğu Karadeniz Bölgesinde Ordu-Hopa arası kıyı karayolunun peyzaj özellikleri, peyzaj mimarlığı açısından ortaya koyduğu sorunlar ve çözümü üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü,Trabzon.
• Özgüç M., 1999. TEM*Hadımköy-Kınalı arası peyzaj planlaması üzerinde görsel araştırmalar.Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 228s. İstanbul. Pamay B. 1972. İstanbul Boğazı, Ortaköy – Halıcıoğlu Arası Peyzaj Projesi ve Uygulama Esasları, İstanbul.
• Seçkin Ö. B. 1986. Karayolu ve Peyzajı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 36, (4), 45-53.
• Selimoğlu B.,1994. Ülkemiz otoyollarında çevre düzenleme ilkelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, 196s. Ankara.
• Ürgenç S. İ. 1998. Genel Plantasyon ve Ağaçlandırma Tekniği, ISBN: 975-404-443-0, No: 3997/444, 294-304,326-368, 643-648s, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını, İstanbul.
• Yılmaz R., 1999. Otoyol peyzaj planlamasında kullanılmaya uygun bazı doğal otsu ve odunsu bitkilerin otoyol ve fidanlık koşullarında yetiştirilme olanakları üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, 238s. İzmir.