Trabzon İlinde Bazı Doğal Bitkilerin Geleneksel Kullanımları

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 1, 135 - 145, 24.12.2014

Sefa Akbulut Zafer Cemal Özkan

Öz

Aim of this study is to identify wild plants which are used by local people for a variety of purposes like that healing, food, spices, etc. in Trabzon region. For this purpose, the field works have been done from June 2011 to September 2012. During this research Trabzon center and its district, some villages and plateaus have been visited and plant specimens were collected. The information for these plants, such as local names, their usages, used parts, methods of preparation have been recorded. In the study, 162 female, 118 male total 280 people were interviewed. 87 plant taxa 9 of which are culture plants have been identified. They are mostly used for various diseases, especially skin disorders, respiratory tract disorders, gastric disorders, diabetes, wounds, religious beliefs, fatling health and their milk and fat yields. In the present study, different uses of Calvatia utriformis, Trifolium canescens, Castanea sativa, Fagusorientalis, Cyclamen coum var. caucasicum, Alnus glutinosa subsp. barbata, Colchicum speciosum, Phedimus stoloniferus, Picea orientalis have been identified

Anahtar Kelimeler

Traditional uses, Medicinal and aromatic plant, Trabzon, Turkey

Traditional Usage of Some Wild Plants in Trabzon Region (Turkey)

Öz

Bu çalışmada Trabzon ilindeki yerel halk tarafından sağlık, gıda, baharat gibi çeşitli amaçlarla kullanılan doğal bitkiler tespit edilmiştir. Araştırma Haziran 2011- Ekim 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Trabzon il sınırları içindeki bazı ilçe, köy ve yaylalarda yüz yüze görüşmeler yapılmış ve bölge insanının kullandığı, bilgi verdiği bitkiler toplanmıştır. Toplanan bitkilerin yerel adları, kullanım şekilleri, kullanılan kısımları ve kullanım amaçları hakkında bilgiler kayıt altına alınmıştır. 162’si kadın, 118’i erkek olmak üzere toplam 280 kişi ile birebir anket uygulanmıştır. Toplamda 87 bitki hakkında bilgi derlenmiştir. Bunların 9 tanesi kültür bitkisidir. Bitkiler çok çeşitli rahatsızlıklar için kullanılsa da özellikle deri hastalıkları, solunum yolu hastalıkları, mide rahatsızlıkları, yaralar, dini inançlar, besi hayvanlarının sağlığı ile süt ve yağ verimini artırmak amaçlı kullanımlar ilk sıralarda yer almaktadır. Ayrıca bu çalışma ile Calvatia utriformis, Trifolium canescens, Castanea sativa, Fagus orientalis, Cyclamen coum var. caucasicum, Alnus glutinosa subsp. barbata, Colchicum speciosum, Phedimus stoloniferus, Picea orientalis gibi bitki taksonlarına ait farklı kullanım alanları da tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Geleneksel kullanım, Tıbbi ve aromatik bitki, Trabzon, Türkiye

Kaynakça

• Ansin, R. 1979. Flora of Trabzon-Meryemana research forest and floristic research pure oriental spruce stands. Blacksea Newspaper and Printing Incorporated Company, Trabzon, Turkey.
• Ansin, R. 1983. Flora regions of Turkey and spreading these regions basic vegetation types. Karadeniz Technical University Journal of the Faculty of Forestry, 6, 318-339.
• Baytop, T., Baytop, A., Mat, A., Sun, S. 1989. Poisonous plants in Turkey, plant poisoning and treatment methods. Istanbul University Press No: 3560, Faculty of Pharmacy Press No: 54.
• Bonnier, G. 1912-1934. Flore complete illustree en couleurs de France suisse et Belgique. Vol I-XII. Neuchatel, Paris, Bruxelles.
• Clapham, A.R., Tutin, T.G., Warburg, E.F. 1965. Flora of the British isles. Vol IV. ISBN: 9780521269650, 126 p, Cambridge University Press, London.
• Davis, P.H. 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean islands. Vol. I-IX. ISBN-13: 978-0852241592, University Press, Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. 1988. Flora of Turkey and the east aegean islands. Vol. X. ISBN 13: 9780852245590, 590 p, University Press, Edinburgh (1988). Dogru-Koca, A., Yildirimli, S. 2010. Ethnobotanical properties of Akcakoca district in Duzce (Turkey). Hacettepe J. Biol. and Chem, 38(1), 63-69.
• Elci, B., Erik, S. 2006. Ethnobotanical properties of Gudul (Ankara) and near environs. Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy, 26(2), 57-64.
• Ezer, N., Mumcu-Arisan, O. 2006. Folk medicines in Merzifon (Amasya, Turkey). Turk J Bot, 30, 223-230.
• Fakir, H., Korkmaz, M., Guller, B. 2009. diversity Medicinal Mediterrenean Region in Turkey. Journal of Applied Biological Sciences, 3(2), 33-43.
• Fitter, R., Fitter, A., Blamey, M. 2000. Parey blumenbuch blütenpflanzen Deutschlands und Nordwesteuropas. ISBN-13: 978-3826381812, 336 p, 2. Auflage, Parey Buchverlag, Berlin.
• Godet, J.D. 1991. Pflanzen europas kräuter und stauden. ISBN-13: 978-3576100084, Mosaik verlag, München.
• Guner, A., Ozhatay, N., Baser, K.H. 2000. Flora of Turkey and the East Aegean islands. Vol. XI, Supplement-II, University Press, Edinburgh.
• Güner, A. 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). ISBN: 978-605-60425-7-7, 1290 p, ANG Vakfı, İstanbul.
• Hegi. G., Merxmuller, H., Reisigl, H. 1977. Alpenflora. Verlag Paul Parey, Berlin und Hamburg. Kizilarslan, C., Sevgi, E. 2013. Ethnobotanical uses of genus Pinus L. (Pinaceae) in Turkey. Indian J Tradit Knowle, 12(2), 209- 220.
• Lanzara, P., Pizzetti, M. 1978. Simon & Schuster’s guide 9780671241254, Simon & Schuster Inc., New York,USA. trees. ISBN 13:
• Mazlum, M., Kalemci, A., Yilmaz, F., Ayaz, F., Kurak, G., Soguksulu, S., Taflan, Y., Sagir, B., Hatinoglu, D., Terzioglu, H., Aslan, H., Araz, N., Semercioglu, A. 2006. Trabzon provincial environmental status report. T.C. Trabzon Governorship Environment and Urbanization.. Directorate of
• Ozgen, U., Kaya, Y., Houghton, P. 2012. Folk medicines in the villages of Ilica (Erzurum, Turkey). Turk J Biol, 36, 93-106.
• Palabas, S., Ansin, R. 2006. Subalpin and alpine flora of Altindere valley (Macka-Trabzon). Turk J Bot, 30, 381-398.
• Phillips, R. 1994. Grasses, ferns, mosses & lichens of Great Britain and Ireland. ISBN-13: 9780330259590, 191 p, 2nd Edn., Macmillan Publishers Ltd., London.
• Polunin, O. 1969. Flowers of Europe. Oxford University Press, 662 p, London.
• Polunin, O. 1991. The concise flowers of Europe. ISBN-13: 978-0192176301, 107 p, Oxford University Press, London.
• Purvis, O.W., Coppins, B.J., Hawksworth, D.L., James, P.W., Moore, D.M. 1994. The Lichen flora of Great Britain and Ireland. ISBN- 13: 978-0952304906, 720 p, Natural History Museum Publications in association with The British Lichen Society, London.
• Sagiroglu, M., Arslanturk, A., Akdemir, Z.K., Turna, M. 2012. An ethnobotanical survey from Hayrat (Trabzon) and Kalkandere (Rize/Turkey). Biodicon, 5(1), 31-43).
• Sezik, E., Yesilada, E., Tabata, M., Honda, G., Takaishi, Y., Fujita, T., Tanaka, T., Takeda, Y. 1997. Traditional medicine in Turkey VIII: Folk medicine in East Anatolia: Erzurum, Erzincan, Agri, Kars, Igdir provinces. Economic Botany, 51(3), 195-211.
• Tuzlaci, E., Tolon, E. 2000. Turkish folk medicinal plants part III. Sile (Istanbul). Fitoterapia, 71, 673-685.
• Tuzlaci, E., Erol, M.K. 1990. Turkish folk medicinal plants part II: Egirdir (Isparta). Fitoterapia, 70, 593-610.
• URL1 2013. A brief history of Trabzon, http://www.trabzon.org/forum/trabzonnun-kisa- tarihi-t1376.0.html, accessed 10 February 2013.
• URL2 2013. Geographical structure of Trabzon, http://www.trabzon.gov.tr/icerikDetay.asp?ID=4, accessed 26 Februeary 2013.
• URL3 2013. Trabzon, http://trabzon-ingilizce- tanitimi.cix1.net/, accessed 26 February 2013.
• Uzun, A., Terzioglu, S. 2008. Vascular flora of forest vegetation in Altindere valley (Macka- Trabzon). Turk J Bot, 32, 135-153.
• Wright, M. 1992. The complete handbook of garden plants. ISBN-13: 978-0871966322, 544 p, Fourth Impression, Michael Joseph Ltd., London.
• Yazicioglu, A., Tuzlaci, E. 1996. Folk medicinal Fitoterapia, 67(4), 307-318. Trabzon (Turkey).
• Yesilada, E., Sezik, E., Honda, G., Takaishi, Y., Takeda, Y., Tanaka, T. 1999. Traditional medicine in Turkey IX: Folk medicine in north- west Anatolia J Ethnopharmacol, 64, 195-210.