Establishment of Rhizophagus grandis (Gyllenhal) in Dendroctonus micans (Kugelann) populations and levels of colonization by the predator in oriental spruce forests of Turkey

Yıl 2010, Cilt: 10 Sayı: 2, 137 - 146, 01.06.2010

Hazan ALKAN Akıncı Mahmut Eroğlu Gonca Ece Özcan

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Ladin Ormanlarımızda Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in Dendroctonus micans (Kugelann) Popülasyonlarına Yerleşmesi ve Predatörün Kolonizasyon Düzeyleri

Öz

Dendroctonus micans (Kugelann) (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae), 1960’lı yılların sonunda ilk istilasının görüldüğü yaklaşık 300 bin ha büyüklüğündeki Türkiye’nin doğu ladini, Picea orientalis (L.) Link. ormanlarının hemen hemen tamamına yayılmış ve kesilenlerle birlikte ladin ağaçlarının %35.3’üne zarar vermiştir. İlk olarak 1985 yılında başlatılan ve kesintisiz olarak sürdürülen D. micans’ın biyolojik mücadelesinde bugüne kadar sekiz milyon dolayında Rhizophagus grandis (Gyllenhal) (Coleoptera: Rhizophagidae) ergini üretilerek saldırı alanlarındaki bulaşık ağaçlara yerleştirilmiştir. Bu alanlara çoğunlukla 50-100 çift/ha oranlarında ve düşük sayılabilecek yoğunluklarda R. grandis erigini verilmiştir. Türkiye’nin ladin ormanlarında, 900-2100 m yükseltilerde 120 deneme alanında toplam 3010 ağaç incelenmiş ve D. micans’ın populasyonarına R. grandis’in yerleşmesi ve kolonizasyon düzeyleri araştırılmıştır. Örnekleme alanlarının %90’nında D. micans ve bu alanların %30.6’sında da bu türün özgün yırtıcısı R. grandis saptanmıştır. D. micans saldırısının sürdüğü ağaçların %14.5’inde ve galerilerinin %14.9’unda R. grandis saptanmıştır. Bu galerilerde, 603 R. grandis ergin ve larvası ile toplam 3043 D. micans ergin, yumurta, larva ve pupası bir arada sayılmıştır. R. grandis’in örnekleme zamanındaki etkinliği bulunduğu galerilerde %78 ve bulunduğu örnekleme alanlarında %24 olarak bulunmuştur. R. grandis’in D. micans’a oranı 1.8 kat artmış olmasına rağmen, mevsim sonundaki etkililiğinin, mevsim başı ve ortasına oranla ortalama %17.8 oranında azaldığı saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Rhizophagus grandis, biyolojik mücadele, kolonizasyon düzeyleri

Kaynakça

• Acatay A. 1968. Türkiye’de yeni bir ladin tahripçisi, Dendroctonus micans Kug. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, 18, 18-36.
• Alkan Ş. 1985. Şavşat İşletmesi Ormanlarında Dendroctonus micans Kug. (Dev soymuk böceği). Orman Mühendisliği Dergisi 1, 59–62.
• Alkan Ş. 1989. Dendroctonus micans (Kug.)’la Savaş (Dünü, Bugünü, Yarını). Orman Mühendisliği Dergisi 4, 30.
• Alkan Ş. 2000. Ladin ormanlarına zarar veren Dendroctonus micans ve Ips typographus zararlılarına karşı sürdürülen mücadele uygulamaları, Eğitim Semineri, 22-26 Mayıs, İstanbul, s. 10-18.
• Alkan Akıncı H., Özcan G.E., Eroglu M. 2009. Impacts of site effects on losses of oriental spruce during Dendroctonus micans (Kug.) outbreaks in Turkey. African Journal of Biotechnology, 8 (16), 3934-3939.
• Anonymous 2006. Orman Varlığımız. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, 160s.
• Anonymous 2009. Orman Zararlıları ile Mücadele Faaliyetleri Değerlendirme Raporu. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Orman Koruma ve Yangınla Mücadele Dairesi Başkanlığı, Ankara, 98s.
• Benz G. 1984. Dendroctonus micans in Turkey: The stuation today. Proceedings of the EEC Seminar Biological Control of Bark Beetles (Dendroctonus micans), 3-4 October 1984, Brussels, Belgium, pp. 43-47.
• Bergmiller F. 1903. Dendroctonus micans und Rhizophagus grandis. Zentralblatt für das gesamte Forstwesen, 29, 252-56.
• Eroğlu M., Alkan Akıncı H., Özcan G.E. 2005. Ladin ormanlarımızda kabuk böceği yıkımlarına karşı izlenebilecek kısa ve uzun dönemli mücadele ve iyileştirme çalışmaları. Ladin Sempozyumu, 20-22 Ekim 2005, Trabzon, Bildiriler Kitabı, I. Cilt, pp. 184-194.
• Fielding N.J., Evans H.F, Williams J., Evans B. 1991a. Distribution and spread of the great European spruce bark beetle, Dendroctonus micans, in Britain - 1982 to 1989. Forestry, 64, 345-58.
• Fielding N.J., O'Keefe T., King C.J. 1991b. Dispersal and host-finding capability of the predatory beetle Rhizophagus grandis Gyll (Col, Rhizophagidae). Journal of Applied Entomology, 112, 89-98.
• Fielding N.J., Evans H.F. 1997. Biological control of Dendroctonus micans (Scolytidae) in Great Britain. Biocontrol News and Information, 18, 51-60.
• Gilbert M., Grégoire J. C. 2003. Site condition and predation influence a bark beetle’s success: a spatially realistic approach. Agric. Forest Entomol. 5: 87-96.
• Grégoire J.-C., Merlin J., Pasteels J.M., Jaffuel R., Vouland G., Schvester D. 1985. Biocontrol of Dendroctonus micans by Rhizophagus grandis in the Massif Central (France). Zeitschrift für angewandte Entomologie, 99, 182-90.
• Grégoire, J.-C., Baisier, M., Merlin, J., Naccache, Y. 1989. Interactions between Rhizophagus grandis (Col.: Rhizophagidae) and Dendroctonus micans (Coleoptera: Scolytidae) in the field and the laboratory: Their application for the biological control of Dendroctonus micans in France. In. Potential for biological control of Dendroctonus and Ips bark beetles (pp. 95–108), D.L. Kulhavy and M.C. Miller (Eds.), Stephen F. Austin University, Nacogdoches, Texas.
• Kenis M., Wermelinger B., Grégoire J.-C. 2007. Research on parasitoids and predators of Scolytidae, a review. In. Bark and wood boring insects in living trees in Europe, a synthesis. F. Lieutier, K.R. Day, A. Battisti, J.-C. Grégoire, H. F. Evans (Eds.). Published by Springer, P.O. Box 17, 3300 AA Dordrecht, The Netherlands.
• Keskinalemdar E., Aksu Y., Alkan Ş. 1986. Rhizophagus grandis (Gyllenhal)’in laboratuar şartlarında üretimi ve biyolojik mücadele uygulamalarında kullanılması olanakları üzerine araştırmalar. Türkiye I. Biyolojik Mücadele Kongresi, 12–14 Şubat 1986, Adana, Bildiriler Kitabı, 195–205.
• King C.J. 1987. Rhizophagus grandis as a means of biological control of Dendroctonus micans in Britain. Forestry Commision, Research Information Note No. 124, Edinburgh.
• King C. J., Fielding N. J., O'Keefe T. 1991. Observations on the Life-Cycle and Behaviour of the Predatory Beetle, Rhizophagus grandis Gyll (Col., Rhizophagidae) in Britain. Journal of Applied Entomology, 111, 286-96.
• King, C.J. ve Evans, H.F., 1984. The rearing of Rhizophagus grandis and its release against Dendroctonus micans in the United Kingdom. Proceedings of the EEC Seminar Biological Control of Bark Beetles (Dendroctonus micans), 3–4 October 1984, Brussels, Belgium, 87–97.
• Kobakhidze D. N. 1965. Some results and prospects of the utilization of beneficial entomophagous insects in the control of insect pests in Georgian SSR (USSR). Entomophaga, 10, 323-30.
• Khobakhidze, D.N., Tvaradze, M.S. ve Kraveishvili, I.K., 1970. Preliminary results of introduction, study of bioecology, development of methods of artificial rearing and naturalization of the effective entomophage, Rhizophagus grandis Gyll., against the European spruce beetle, Dendroctonus micans Kugel., in spruce plantations in Georgia. Bulletin of the Academy of Sciences of the Georgian SSR 60, 205–208.
• Merlin J., Grégoire J.-C., Baisier M., Pasteels J. M. 1984. Some new data on the biology of Rhizophagus grandis (Col.: Rhizophagidae). In. Biological Control of Bark Beetles, J. -C. Grégoire, J. M. Pasteels (Eds.), Proceedings of the EEC Seminar, Brussels, October 3-4, 1984.
• Serez M. 1979. Türkiye’de Dendroctonus micans (Kugelann) Üzerinde Araştırmalar. KTÜ Orman Fakültesi Dergisi 2 (1), 106–134.
• Tvaradze, M.S., 1977. Using Rhizophagus grandis to control Dendroctonus micans. SB Nauchn rab BE Luboeda Gruzii Tbilissi 3, 56–61.
• Van averbeke A., Grégoire J.-C. 1995. Establishment and spread of Rhizophagus grandis Gyll. (Coleoptera: Rhizophagidae) six years after release in the Forêt domaniale du Mézenc (France). Annales des Sciences Forestières, 52, 243-50.