Evaluation of the Physiological Workload of Loading Machine Operators During Forestry Work

Yıl 2010, Cilt: 10 Sayı: 1, 20 - 26, 01.03.2010

Kenan Melemez Metin Tunay

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Ormancılıkta Kullanılan Yükleme Makineleri Operatörlerinin Fizyolojik İşyükünün Değerlendirilmesi

Öz

Türkiye’de orman depolarında orman ürünlerinin yükleme ve istiflenmesinde, genel olarak çeşitli tip ve büyüklükte yükleme makineleri kullanılmaktadır. Yükleme makineleri operatörlerinin nabız sayıları makine, ortam gibi değişik faktörlerin etkisi altındadır. Nabız sayısını da içeren fizyolojik ölçümler iş yükünün ortaya konmasında güvenilir bir araçtır. Bu araştırma, Batı Karadeniz Bölgesi sınırları içindeki orman depolarında yükleme ve istifleme işlerinde mevcut olarak çalışan, 145 adet operatör üzerinde yapılmıştır. Operatörlerin çalışmaları ve dinlenmeleri sırasındaki nabız değerleri, Polar nabız saati ve kemeri ile ölçülerek fizyolojik işyükü ortaya konulmaya çalışılmıştır. Operatörlere ait büyük ve küçük tansiyon, maksimum oksijen tüketimi ve maksimum kalp atımı değerleri ortaya konarak önceki çalışmalar ile kıyaslanmıştır.Küçük tansiyon değeri ortalama 79 mmHg, büyük tansiyon 127 mmHg, dinlenirken nabız 77 atım/dak, çalışırken nabız 93 atım/dak olarak bulunmuştur. Yükleme makineleri ile çalışmada fizyolojik işyükü değerlerinin (%HRR) ortalamasının %49 olduğu ve işyükü sınıflandırmasında yükleme çalışmalarının “orta ağırlıklı iş” grubuna girdiği belirlenmiştir. Yükleme ve istifleme çalışmalarında kullanılan, statik ve dinamik yapısı bozulmuş makine ve operatör koltukları yenilenmelidir. Operatörlerin fizyolojik iş yükü üzerinde etkili bulunan önemli ergonomik faktörler sürekli ve düzenli olarak değerlendirilmeli ve yükleme çalışmaları daha sağlıklı ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmeye çalışılmalıdır

Anahtar Kelimeler

Ormancılık, Yükleyici, Operatör, İşyükü, Nabız

Kaynakça

• Abeli W.S., Malisa E.J. 1994. Productivity and workload when cutting with peg and raker toothed croscut saws. International Seminar on Forest Opertions under Mountainous Conditions. Harbin, P.R. of China, 173-180.
• Astrand P., Rodahl K. 1986. Textbook of Work Physiology. 3. edition, McGraw-Hill, New York.
• Astrand P, Rodahl K, Dahl H A and Stromme S B (2003) Textbook of Work Physiology, physiological Bases of Exercise (forth edition). Human Kinetics, 650 p. Canada.
• Babalık F. 2005. Mühendisler için Ergonomi, İşbilim. Nobel yayın dağıtım, 486 s. Ankara.
• Berkel A. 1976. Ormancılık İş Bilgisi. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 2081, Orman Fakültesi Yayın No: 220, 500 s. İstanbul.
• Cristofolini A., Pollini C., Maggi B., Costa G., Colombini D., Occhipinti E., Bovenzi M,. Peretti S. 1990. Organizational and ergonomical analysis of forest work in the Italian Alps. International Journal of Industrial Ergonomics, 5, 197-209.
• Grandjean E., 1980. Fitting the Task to the Man: An Approach. Taylor and Francis, London.
• Günay M. 1999. Egzersiz Fizyolojisi. Bağırgan yayımevi. 200 s, Adana.
• Kayış B. 1989. Farklı yüklenmeler altında antropometrik verilere bağlı olarak fizyolojik parametrelerdeki değişimlerin incelenmesi. Doktora Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, 279 s. İstanbul.
• Kirk M.P., Sullman M.J.M. 2001. Heart rate strain in cable hauler choker seter in New Zealand Logging Operations. Applied Ergonomics, 32, 389-398.
• Kirk P.M., Parker R.J. 1994. Physical demands of steep terrain forestry work in New Zealand. International Seminar on Forest Opertions under Mountainous Conditions. 196- 204, Harbin, P.R. of China.
• Lass J., Hinrikus H., Kaik J., Meigas K. 1997. Measuremet of correlation between heart rate and physiological parameters variations. Proceedings in 19th International Conferences IEEE/EMBS, USA.
• Parker R., Sullman M., Kirk P., Ford D. 1999. Chainsaw Size for Delimbing. Ergonomics. 42, 897-903.
• Roja Z. 2005. Measures to Overcome Health Problems of Latvian Road Builders Created by Ergonomical Risks. Doktorate Thesis, University of Latvia, Faculty of Chemistry, Institu of Occupational and Environmental Health, Riga.
• Sabancı A. 1981. Tarım Traktörlerinin Ergonomik Nitelikleri Üzerine Bir Araştırma. Türkiye Zirai Donatım Kurumu, Tarım Makineleri Araştırma Enstitüsü, 196 s. Adana.
• Seixas F. 1995. Evaluation of Job Rotation Effects on Chain Saw Operators. Journal of Forest Engineering, 6:2, 59-63.
• Shemwetta D., Ole-Meiludie R., Silayo A.D. 2002. The physical workload of employees in logging and forest industries. Wood for Africa Forest Engineering Conference. South Africa.
• Sönmez G.A. 2003. Farklı Spor Dallarıyla Uğraşan Kişilerde Ergospirometreyle Ölçülen Bazı Fizyolojik Parametrelerin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 84 s. Tokat.
• Sönmez G.T. 2002. Egzersiz ve Spor Fizyolojisi, Ata Ofset Matbaacılık, Bolu.
• Şahan Ç. 2005. Futbol Hakemlerinin Laboratuarda Ölçülen Maksimal Oksijen Tüketimi, Anaeobik Eşik Seviyesi ile Müsabakadaki Fizyolojik Yükün Tahmin Edilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa, 68 s.
• Tamer K. 2000. Sporda Fiziksel Fizyolojik Performansın Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi. Bağırgan Yayınevi. 200 s. Adana,
• Tortora G.J. 1983. Principles of Human Anatomy. John Wiley and Sons, Thirth edition. New York.
• Vitalis A. 1987. The use of Heart Rate as the Main Predictor of the cost of work. In: Proceedings of the Inaugural conference of the NZ ergonomics Society, 168-181. Auckland.
• Wilmore J.H., Costill D.L. 1994. Physiology of Sport and Exercise. Human Kinetics, Champaign.
• Yıldırım M. 1989. Ormancılık İş Bilgisi. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3555, Orman Fakültesi Yayın No: 404, 287 s. İstanbul.