Özet
Ormanlar karbondioksitin bağlanması, su ve mineral döngüsü, toprak ve suyun korunması, iklimin düzenlenmesi ve en önemlisi atmosferdeki oksijenin sağlanması gibi ekolojik fonksiyonları düzenlediği gibi ekonomik ve sosyokültürel olarak da faydalar sunan doğal kaynaklardır. Göknar ve sarıçam herdem yeşil, ekolojik çeşitlilik ve ekonomik olarak önemli orman ağaçlarındandır. Burada sunulan çalışmada, Kastamonu yöresinde yayılış gösteren Uludağ göknarı (Abies nordmanniana subsp. bornmulleriana) ve sarıçamın (Pinus sylvestris L.) ibrelerinin kimyasal içerikleri üzerinde ağaç yaşı ve bazı toprak özelliklerinin etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için, farklı yaş gruplarındaki Uludağ göknar (38, 60, 90, 100) ve sarıçam (18, 30) ağaçlarından alınan ibre örneklerinin fotosentetik pigment (klorofil and karotenoit), prolin, toplam çözünür protein, glikoz, fruktoz, sakkaroz, nişasta miktarı, lipit peroksidasyon seviyesi (MDA, malondialdehit), hidrojen peroksit (H2O2) konsantrasyonu, askorbat peroksidaz (APx), guaiakol peroksidaz (GPx), katalaz (CAT) ve süperoksitdismutaz (SOD) aktiviteleri belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, 90 yaşındaki Uludağ göknarı ibrelerinde pigment, glikoz, nişasta, MDA ve H2O2 miktarı, APx, GPx ve CAT aktivitesi en yüksek bulunurken, prolin ve protein miktarları en düşük bulunmuştur. 38 yaşındaki Uludağ göknarı ibrelerinde ise prolin and protein miktarı en yüksek tespit edilirken, pigment, şeker, nişasta ve MDA miktarı ise daha düşük belirlenmiştir. 60 yaşındaki Uludağ göknarı ibrelerinde ölçülen aynı parametreler ise en düşük miktarlara sahip olmuştur. 18 yaşındaki sarıçam ibrelerinde fotosentetik pigment, prolin ve protein miktarı, APx, GPx ve CAT aktivitesi yüksek bulunurken, şeker ve nişasta miktarı ile SOD aktivitesi ise 30 yaşındaki ibrelerde daha yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak, 90 yaşındaki Uludağ göknarı ile 18 yaşındaki sarıçamın diğer yaş gruplarına göre daha üstün özelliklere sahip olduğu; her iki tür ele alındığında ise Uludağ göknarının daha tolerant bir tür olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlara ek olarak, orman ağaçlarının toprak özelliklerine göre gösterdiği davranışlarının ağaç türü ve ağaç yaşına göre farklılıklar gösterdiği sonucuna varılmıştır. Bununla beraber, kesin bir sonuca varabilmek için daha fazla ağaç türlerini ve farklı yaşları kapsayan daha detaylı çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Uludağ Göknarı, Sarıçam, Ağaç Yaşı, Kimyasal İçerikler, Stres, Kastamonu
Forests are natural resources that bind carbon dioxide, regulate water and mineral cycling, protect soil
and water, influence climate and the most importantly provide oxygen in atmosphere as such they also
offer economic and sociocultural benefits. Fir and pine are evergreen and they are ecologically and
economically important forest trees. This present study aimed at determining the effects of age and soil
properties on some chemical compounds in needles of Uludağ fir (Abies nordmanniana subsp.
bornmulleriana) and Scots pine (Pinus sylvestri L.) tree species growing in Kastamonu region in Turkey.
The needle samples were collected from different tree-age classes of Uludağ fir (100, 90, 60 and 38 yearold)
and Scots pine (30 and 18 year-old), and analyzed for photosynthetic pigment, proline, total soluble
protein, glucose, fructose, sucrose, starch (polysaccharide), peroxidation level (MDA-malondialdehyde),
H2O2, APx, GPx, CAT and SOD activities. Results showed that 90 year-old fir needles had the highest
photosynthetic pigment, glucose, starch (polysaccharide), MDA, H2O2, APx, GPx and CAT activity,
whereas they showed the lowest prolin and protein. 38 year-old fir needles showed the highest proline and
protein, but had lower photosynthetic pigment, glucose, starch and MDA (malondialdehyde). As for Scots
pine, 18 year-old needles had higher photosynthetic pigment, proline, protein, APx, GPx and CAT
activities, while 30 year-old needles had higher glucose, starch and SOD activity. When all results are evaluated, it is seen that 90 year-old fir tree and 18 year-old Scots pine tree have superior properties, but
among two tree species are compared, fir trees are more tolerant species than Scots pine. In addition, it is
also concluded that the behavior of forest trees with soil properties show variation with tree species and
tree age. However, more detailed studies using different tree species and tree ages are needed to reach the
final conclusion.
Keywords: Turkish Fir, Scots Pine, Tree Age, Chemical Constituents
Journal Section | Articles |
---|---|
Authors | |
Publication Date | December 1, 2016 |
Published in Issue | Year 2016 Volume: 16 Issue: 2 |