Morphological Traits of Silver Fir (Abies alba Mill.) in the Bosnian-Herzegovinian Provenance Test

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 2, 136 - 149, 30.09.2021

Mirzeta Memisevic Hodzıc Velid Halılovıc Admir Advagıc Dalibor Ballıan

https://doi.org/10.17475/kastorman.1000389

Öz

Abstract
Aim of study: This research aims to determine if there are statistically significant differences among provenances of silver fir (Abies alba Mill.) as one of the most important tree species in Bosnia and Herzegovina, to choose a provenance with the best productivity for further silvicultural activities of silver fir in the country.
Material and methods: The height and diameter at breast height were measured, and the basal area and volume of silver fir trees were calculated in the silver fir provenance test. The test contains nine provenances from Bosnia and Hezegovina and was launched in 1991, with 5-year-old seedlings (3+2). The data were collected in 2013.
Main results: Variance analysis for all traits showed statistically significant differences among provenances. Average breast height diameter in 27-year-old plants for all provenances amounted to 11.0 cm, average height 8.4 m, average basal area 0.010342 m2, and average volume 0.070845 m3
Highlights: The research results confirmed the existence of variability among silver fir provenances in Bosnia and Herzegovina, considering the morphological indicators. Provenance Bosanski Petrovac showed the highest values of all traits, which implies it is the best provenance for the further activities on seed collecting and producing planting material for afforestation in Bosnia and Herzegovina.

Anahtar Kelimeler

Morphological Traits, Provenance Test, Silver Fir

Bosna-Hersek Orijin Testinde Gümüşi Göknarın (Abies alba Mill.) Morfolojik Özellikleri

Öz

Çalışmanın amacı: Bu araştırmada, Bosna Hersek’in önemli ağaç türlerinden biri olan Gümüşi Göknar’ın (Abies alba Mill.) farklı orijinleri arasında istatistiksel olarak önemli farklılıklar olup olmadığı ve bu sonuçlar neticesinde Gümüşi Göknar’ın ileri ki silvikültürel uygulamalar için hangi orijinin en iyi verimliliğe sahip olduğu belirlenmeye çalışılmıştır.
Materyal ve yöntem: Gümüşi Göknar’ın farklı orijinlerinde göğüs yüksekliğindeki boy ve çapları, göğüs yüzey alanı ve hacimleri hesaplanmıştır. Ölçümler, 1991 yılında Bosna Hersek’in 9 farklı orijininden alınan 5 yaşında ki (3+2) fidanlarda yapılmıştır. Daha sonra tüm veriler 2013 yılında toplanmıştır.
Temel sonuçlar: Tüm gruplar için varyans analizi yapılmış ve deney yapılan 9 orijin arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur. 27 yaşındaki ağaçlarda tüm orijinler için ortalama göğüs yüksekliği çapı 11,0 cm, ortalama yükseklik 8,4 m, ortalama göğüs yüzey alanı 0,010342 m2 ve ortalama hacim 0,070845 m3 olarak belirlenmiştir.
Araştırma vurguları: Morfolojik göstergeler göz önüne alındığında araştırma sonuçları Bosna Hersek'teki Gümüşi Göknar orijinleri arasında farklılıklar olduğu saptanmıştır. Bosanski Petrovac orijinli deney örneklerinde tüm özellikler bakımından en yüksek değerler tespit edilmiş ve bu orijinin Bosna-Hersek'te tohum toplamada ve ağaçlandırmada kullanılmak üzere dikim materyali üretme ve daha sonraki faaliyetler için en iyi kaynak olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Morfolojik Özellikler, Orijin Testi, Gümüşi Göknar

Kaynakça

• Ballian, D. & Čabaravdić, A. (2005). Međupopulacijska varijabilnost nekih morfoloških svojstava obične jele (Abies alba Mill.) iz središnje Bosne. Radovi Šumarskog instituta, 40(1), 5-18, Jastrebarsko.
• Ballian, D. & Halilović, V. (2016). Varijabilnost obične jele (Abies alba Mill.) u Bosni i Hercegovini. Udruženje inžinjera i tehničara šumarstva Federacije Bosne i Hercegovine i Silva Slovenica, Sarajevo, Ljubljana.
• Ducci, F. (1991). Morphological variation in silver fir (Abies alba Mill.) seedings from provenances in central and southern Italy. Annali del ‘Instituto Sperimentale per la Selvicoltura, publ. 1944, 22, 53-73.
• Engler, A. (1905). Einfluss der Prevenienz des Samens auf die Eigenschaften der forsticher Gewächsen. Mitt. Schweiz. Anst.forstl. Versuchswes., 8, 81-235. (iz: Halilović, V. 2008: Varijabilnost morfoloških svojstava obične jele (Abies alba Mill.) u pokusu provenijencija Delimusa na području Olova. Šumarski fakultet Univerziteta u Sarajevu (magistarski rad).
• Fukarek, P. (1970). Areali rasprostranjenosti bukve, jele i smrče na području Bosne i Hercegovine. Akademija nauka i umjetnosti BiH, radovi XXXIX, 11, 231-256.
• Halilović, V. (2008). Varijabilnost morfoloških svojstava obične jele (Abies alba Mill.) u pokusu provenijencija Delimusa na području Olova. Šumarski fakultet Univerziteta u Sarajevu (magistarski rad).
• Halilović, V., Ballian, D., Mekić, F. & Višnjić, Ć. (2009a). Morphological analysis of some assimilation characteristics of the silver fir (Abies alba Mill.) in the experiment Delimusa. Works of the Faculty of Forestry Univesity of Sarajevo, 2, 15-25.
• Halilović, V., Mekić, F., Višnjić, Ć. & Ballian, D. (2009b). Varijabilnost visinskog prirasta devet provenijencija obične jele (Abies alba Mill.) iz BiH u pokusu „Delimusa“ kod Olova. Naše šume Sarajevo, 14-15, godina VIII, 11-19.
• Halilović, V., Mekić., F., Višnjić, Ć. & Ballian, D. (2013). Variability of some morphological features of silver fir (Abies alba Mill.) in a national test of proveniences/Varijabilnost nekih morfoloških svojstava obične jele (Abies alba Mill.) u nacionalnom pokusu provenijencija. Works of the Faculty of Forestry University of Sarajevo, 1, 55-65.
• Ivanković, M., Bogdan, S., Marjanović, H., Kajba, D. & Gračan, J. (2006). Dinamika rasta i razvoja terminalnog izbojka biljaka u pokusima provenijencija obične jele (Abies alba Mill.) u Hrvatskoj. Radovi Šumarskog instituta Jastrebarsko. 41(1-2), 17-24.
• Kajba, D. (2001). Unutarpopulacijska i međupopulacijska varijabilnost obične jele. Obična jela u Hrvatskoj, Zagreb, 322-345.
• Larsen, J. B. (1986). Geography variation in silver fir (Abies alba Mill.) growth rate and frost resistance. Fortwissenschaflitches Centralblatt, Gottingen, 105, 396-406.
• Matić, V., Drinić, P., Pavlič, J., Prolić, N., Stojanović, O., Vukmirović, V. & Koprivica, M. (1990). Tablice taksacionih elemenata visokih i izdanačkih šuma u Bosni i Hercegovini, Šumarski fakultet Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo.
• Mekić, F. & Larsen, J. B. (1991). The geographic variation in European silver fir (Abies alba Mill.) gas exchange and needle cast in relation to needle age, growth rate, dry matter partitioning and wood density by 15 different provenances at age 6. Silvae Genetica, 40(5-6), 118-198.
• Mekić, F. (1988). Gaswechselphysiologische und morfologische Untersuchungen an 5 – 6 jaehrigen Weisstannen-Provenienze (Abies alba Mill.). Dissertation, Institut für Waldbau der Univerzität Göttingen, 1-144.
• Mekić, F. (1991). Morfološke karakteristike petogodišnjih sadnica jele (Abies alba Mill.) sa devet lokaliteta u BiH. Univerzitet u Beogradu, Glasnik Šumarskog fakulteta, Beograd br. 73. str. 141-152.
• Memišević Hodžić, M., Džakmić, J. & Ballian, D. (2016). Phenological variability of certain silver fir populations (Abies alba, Mill.) in Bosnia and Herzegovina/ Fenološka varijabilnost nekih populacija obične jele (Abies alba, MILL.) u Bosni i Hercegovini. Works of the Faculty of Forestry University of Sarajevo No. 2, 2016 (1-9).
• Ratknić, K., Vučković, M., Stamenković, V. & Stajić, B. (2002). Silver fir (Abies alba Mill) provenance test in southwestern Serbia. 10. Internationalen IUFRO-Tannen- symposium am 16. – 20. Sept. 2002 an der FAWF in Trippstadt, 59-67.
• Stefanović, V., Beus, V., Burlica, Č., Dizdarević, H. & Vukorep, I. (1983). Ekološko – vegetacijska rejonizacija Bosne i Hercegovine. Radovi Šum. fakulteta i Instituta za šumarstvo, Posebno izdanje 17, Sarajevo, 51 str.
• Usčuplić, M. (1992). Uticaj sistema gazdovanja na pojavu imele (Viscum album L.). Glasnik Šumarskog fakulteta u Beogradu, Str. 7-18.