Merkeziyet ve Adem-i Merkeziyet Tartışması Bağlamında Kürt Meselesine Müsbet Bakış

Yıl 2016, Sayı: 1, 145 - 160, 01.03.2016

Celil Taşkın

https://doi.org/10.31120/0.2018.8

Öz

Çok-milletli imparatorluklar döneminden ulus devletler dönemine geçiş sürecinde Osmanlı Devleti’nin bütünlüğünü korumak için birçok düşünür tarafından çeşitli fikirler dile getirildi ve pratiğe dökülmeye çalışıldı. Kürtler de dâhil olmak üzere müslim ve gayr-i müslim unsurları imparatorluk bünyesinde tutmak için çeşitli çözüm önerileri geliştirildi. Bu çözüm önerilerinden birisi, adem-i merkeziyet fikridir. Bu makalede bu fikrin ana savunucusu Prens Sabahaddin’in ve adem-i merkeziyet tartışmasına dâhil olan Said Nursi’nin görüşleri analiz edilecektir. Said Nursi’nin merkez anlayışını netleştirebilmek maksadıyla anadille ilgili görüşlerine de yer verilecektir. Adem-i merkeziyet tartışması üzerinden, Kürt meselesinde müsbet hareket kıstasları belirlenmeye çalışılacaktır. Adem-i merkeziyet meselesi, günümüzde de güncelliğini korumaktadır. Çünkü Osmanlı Devleti’nin bütünlüğü korunamadı ve yerine Türk ulus devleti kuruldu. Lakin Kürtlerin bu yeni ulus devletin bünyesinde nasıl tutulacağı hususunda tartışmalar devam etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Said Nursi, Prens Sabahaddin, Kürt meselesi, müsbet hareket

The Kurdish Issue with respect to Postive Action in the Context of Discussions of Centralizatiom and De-centralization

Öz

In the period of transition from multi-national empires to nation states, Ottoman thinkers voiced several ideas to protect the integrity of the Ottoman Empire and tried to put these ideas into practice. To keep Muslim including Kurds and non-Muslim elements within the Empire, various solutions were developed. One of these solutions is the idea of de-centralization. In this article, opinions of Said Nursi involved in the de-centralization debate and the main proponent of the idea of de-centralization, Prince Sabahaddin, will be analyzed. Also, Said Nursi’s views on the native language will be analyzed in order to clarify his understanding of ‘centre’. The de-centralization debate will be studied to determine the criteria for positive action at the Kurdish issue. Today, the issue of de-centralization is still under discussion. The integrity of the Ottoman Empire could not be maintained and the Turkish nation state was established. But there are ongoing discussions on how to keep the Kurds within the new nation state.

Anahtar Kelimeler

Prince Sabahaddin, Kurdish question, positive action, centralization, Said Nursi

Kaynakça

• 1