SAİD NURSÎ’YE GÖRE MÜTEŞÂBİH HADİS

Yıl 2017, Sayı: 4, 59 - 79, 01.11.2017

Yrd.Doç.Dr. Mehmet Salmazzem

https://doi.org/10.31120/0.2018.39

Öz

Kur’ân-ı Kerim’de muhkem ve müteşâbih âyetler bulunduğu gibi Hz. Peygamber’in

de sözlerinin bir kısmı muhkem diğer bir kısmı müteşâbih niteliklidir.

Kur’ân’daki Müteşâbihlerin te’vil edilmesine çeşitli aklî ve naklî delilleri ileri

sürerek karşı çıkanlar, benzer argümanlarla müteşâbih hadislerin te’viline de

sıcak bakmamışlardır. Fakat müteşâbihlerin te’vil edilmesi gereğine inananların

sayısı azımsanmayacak düzeydedir.

Çoğu müfessir ve muhaddisin ilgisiz kalmadığı müteşâbih meselesine modern

dönem İslam alimlerinden Said Nursî de kayıtsız kalmamıştır. Nursî,

müteşâbih hadislerin doğru şekilde te’vil edilmesini ehl-i dalaletin İslamî naslara

yönelik şüphelerini izale etmede önemli bir ameliye olarak görmektedir.

Müteşâbih hadislerin te’vlinde müspet bir yaklaşımın önemine vurgu yaparak

ahir zamana, dünyanın “öküz” ve “balık” sırtında olduğuna dair rivayetler gibi

çeşitli meseleleri muhtelif açılardan te’vil etmiştir.

Said Nursî’nin müteşâbih hadisler hakkındaki yaklaşımını tespit etmeyi hedefleyen

bu çalışmada doküman analizi yöntemine başvurulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Müteşâbih, Müteşabih Hadis, Muhkem, Te’vil, Risale-i Nur

Kaynakça

• Aslan, Recep, “Hadislerde Temsili Anlatım”, İslâmî İlimler Dergisi, cilt: VIII, sayı: 1, 2013. Aydın, Cengiz-Aydın, Gülseren, “Batlamyus”, DİA, V, İstanbul, 1992. Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mesûd b. Muhammed b. el-Ferra, Şerhu’s- Sünne, Mektebetu’l-İslâmî, Dımaşk, 1983. Bezzar, Ebûbekr Ahmed b. Amr b. Abdilhalik el-Atîkî Müsnedi’l-Bezzâr, Mektebetu’l- Ulûm ve’l-Hukm, Medine, 1996. Bodur, Osman, Müteşâbih Hadislerin Yorumunda Temsil Sanatı, Din Bilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, 2014. Can, Muhammet Ali, Said Nursi’nin Risaleleri’nde Geçen Hadislerin Tahrici ve Değerlendirmesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2014. Cerrahoğlu, İsmail, Tefsîr Usûlü, TDV Yayınları, Ankara, 1997. Çelebi, İlyas “Sıfat”, DİA, İstanbul, c. 37. 2009. Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş‘âs b. İshak es-Sicistânî, Sünenü Ebî Dâvûd, Dâru’l- Kitabi’l-Arabî, Beyrût, ts Ferâhidî, Halil b. Ahmed, Kitabu’l-‘Ayn, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 2003. Hakim en-Nisabûrî, Muhammed b. Abdullah el-Müstedrak ‘ala’-s-Sahihayn, Dâru’l- Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 2002. Hazîn, Alauddîn Alî b. Muhammed b. İbrahîm b. Ömer Ebu’l-Hasan, Lübabü’t- Te’vîl fî Maaniyi’t-Tenzîl, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrût, 1995. İbn Cemâa, Muhammed b. İbrahim b. Sadullah Bedreddîn îzahu’d-Delîl fî Kat’i Huceci Ehli’t-Ta’tîl, Dâruİkra, Şam, 2005. İbn Fûrek, Ebûbekr, Müşkilü’l-Hadîs ve Beyânuhu, Alemu’l-Kutub, Beyrût, 1985. İbn Kesîr, Ebu’l-Fida’ İsmail b. Ömer Tefsîru’l-Kur’ân’il-Azîm, Dâru Tayyibe, Riyad, 1999. ________, el-Bidâye ve’n-Nihâye, Hecer, Kahire, 1997. İbn Manzûr, Lisâun’l-Arab, Dâru’l-Maarif, Kahire, ts. İsfahani, Ebu’l-Kasım Hüseyn b Muhammed er-Ragıb, el-Müfredat fî Gâribi’l- Kur’ân, Mektebetu Nezar Mustafa el-Baz, y.y.,ts. Kelâbâzî, Ebûbekr Muhammed b. Ebû İshâk İbrahim b. Yakûb el-Buhârî, Behru’l- Fevâid/Meâniyi’l-Abhar, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrût, 1999. Kurtubî, Muhammed b. Ahmed b. Ebûbekir Şemsuddîn, el-Cami’li Ahkâmi’l- Kur’ân, Dâru Alemi’l-Kutub, Riyad, 2003. Müslim, Ebu’l-Hüseyin b. el-Haccâc el-Kuşeyrî, Sahîhu Müslim, Dâru’l-Muğnî, Riyad, 1998. Nursî, Said, Lem’alar, Zehra Yayıncılık, İstanbul, 2002. ____ , Mektubat, Zehra Yayıncılık, İstanbul, 2000. ____ , Said, Muhakemat, Zehra Yayıncılık, İstanbul, 2006. ____ , Said, Sikke-i Tasdik-i Gaybî, Zehra Yayıncılık, İstanbul, 2002, ____ , Said, Sözler, Zehra Yayıncılık, İstanbul, 2002. ____ , Şualar, Zehra Yayıncılık, İstanbul, 2002. Râzî, Fahreddîn, Esâsu’t-Takdîs, Mektebetu’l-Külliyati’l-Ezheriyye, Kahire, 2001. Saalebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm en-Nisâbûrî, el-Keşf ve’l- Beyân, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrût, 2002. Semerkandî, Ebu’l-Leys Nasır b. Muhammed b. İbrahim, Behru’l-Ulûm, Dâru’l- Fikr, Beyrût, ts. Suyûtî, Celaleddîn, ed-Durru’l-Mensûr, Merkezu Hecer, Kahire, 2003. Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr Câmiu’l-Beyân ‘an Te’vîliÂyi’l-Kur’ân, Hecer, Kahire, 2001. Tirmizi, Muhammed b. İsa b. Sevre, Sünenü’t-Tirmizî, Mektebetu’l-Maarif, Riyad, ts. Zebidî, Seyyid Muhammed Murteza el-Hüseynî, Tâcu’l-‘Arûs, Müessesetü Kuveyt, Kuveyt, 2001.