SAİD NURSİ'NİN DÜŞÜNCESİNDE 'ADİL İNSAN'IN SOSYO-POLİTİK ÇERÇEVESİ (ALFRED SCHUTZ FENOMENOLOJİSİ YARDIMI İLE)

Yıl 2018, Sayı: 5, 39 - 54, 07.10.2018

Bünyamin Duran

Öz

Adaletin içeriği ile ilgili çok sayıda çalışma yapılmasına rağmen âdil bireylerin 

nasıl yetiştirileceğine dair yapılan çalışmalar çok yetersizdir. Oysa adaletin ne 

olduğunu keşfetmek kadar eylem ve davranışlarında adaletli olan bireylerin na-sıl yetiştirilebileceği hususunu keşfetmek de o kadar önemlidir. Bilindiği gibi 

bireyin adaletli davranması sadece kendi iradesinin bir sonucu değil aynı za-manda çok sayıda çevresel şartların varlığının da bir sonucudur. Âdil bireylerin 

yetiştirilmesinde anadilin gelişmişlik düzeyi, toplumsal kavram, fazilet, bilgi 

ve adalet birikimi, güçlü aile yapısı, eğitim sistemi, dinî ve ahlakî önderliğin 

güvenirlik derecesi ve gelişmiş sanat gibi kurumların önemli etkisi vardır. Said 

Nursi, ilgili çevresel şartlar ile ‘âdil kişi’ ilişkisini Sahabe örneğinden hareketle 

derinliğine araştırır. Ona göre kişilerin iradeleriyle adaletli davranabilmelerini 

motive eden faktörler, toplumda adaletle adaletsizliğin, âdil rol modelleri ile 

zalim aktörlerin kesin hatlarla birbirinden ayrışması; bireylerin adaletsizlik ve 

haksızlığın olumsuz etkisine sayısız defa maruz kalarak zulümden nefret etme-leri; toplumsal olarak zihinlerin ve duyguların adaleti aramaya yoğunlaşması; 

kavramların bireyleri adaletli davranmaya sevk edecek derecede canlı ve uyarıcı 

olması şeklinde ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Fenemonoloji, Sahabe, adalet, haksızlık, aile, adalet biri-kimi, bilgi birikimi

Kaynakça

• ARİSTOTLE’s Nicomachean Etihics, trans. by Robert C. Bartlett-Susan D. Col-lins, The Univercity of Chicago Press, 2011.
• DURKHEİM, Emile (1984), The division of Labour in society, (Fransızcadan İng. çeviren: W.D.Halls), The Macmillan Press LTD.
• HABERMAS, Jürgen (1968), On theLogic of Social Sciencies, tr: Shierry Weber Nicholsen ve Jerry A. Stark, The MIT Press Cambridge, Massachusetts.
• HABERMAS, Jürgen (1984), The Theory of Communicative Action, Cilt:I, tr: Thomas Mc Carthy, Beacon Press, Boston.
• HABERMAS, Jürgen (1987), The Theory of Communicative Action, Cilt:II, tr: Thomas Mac Carthy, Beacon Press, Boston.
• HABERMAS, Jürgen (2007), Moral Consciousness and Communicative Action, (Almanca’dan İng ter: Christian Lenhardt ve Shierry Weber Nicholsen), Polity Press, Cambridge, UK.
• Husserl Edmund, (1965) Phenemonel ogy and The Crisis of Philosophy, tr. Qu-entin Lauer, Harper Torchbooks, New-York.
• İBN-İ Miskeveyh (1939), Tehzibü’l Ahlak ve Tadhirü’l-A’rak, tahkik eden İbn-i Hatip
• KANT, Immanuel, (1991), TheMethaphysics of Morale, tr. Mary Gregor, Camb-ridge University Press.
• KANT, Immanuel, (1997), Groundwork of Metaphysics of Morals, Cambridge Text in the history of philosophy, tr. Mary Gregor, Cambridge Unversity Press.
• KATZNER, I. Louis, ‘The Original Positionand the Veil of Ignorance’, John Rawls’ Theory of Social-Justice, ed. H. Gene Blocker-Elizabeth H. Smith, OHIO University Press.
• LUKACS Jeorg (1923), History Class Consciousness, Merlin Press.
• NURSİ B. Said (2007), Sözler, Yeni Asya Neşriyat, İstanbul.
• NURSİ B. Said (1327), Muhakemat, Matbaa-i Ebuzziya, İstanbul.
• RAWLS, John, (1999), A The Therory of Justice, Harvard University Press.
• SANDEL Michael J. (1998), Liberalism and The Limits of Justice, Cambridge University Press.
• SCHUTZ Alferd, (2011), Collected Papers V, Phenomenelogy and the Social Sciences, Ed: Lester Embree, Springer.
• Schutz Alferd ve Thomas (1974), The Structure of Life-World, Northwestern University Press.
• SHERRATT, Yvonne (2002), Adorno’s Positive Dialectic, Cambridge.
• SİEBERT, Rudolf J. (1985), The Critical Theory of Religion, The Frankfurt School, Mouton, New York-Amsterdam.
• TAFTAZANÎ (1309), Muhtasaru’l-Meanî, Abdullah Efendi Kırimî Matbaası, İs-tanbul.
• WEBER Max (2005), The Protestant Ethicand the Spirit of Capitalizm, tr. Tal-cott Parsons, Routledge, London.