OSMANLI’DAN TÜRKİYE’YE GEÇİŞ SÜRECİNDE MİLLET VE MİLLİYETÇİLİK ANLAYIŞI İLE İLGİLİ GELİŞMELER

Yıl 2019, Sayı: 8, 33 - 79, 31.12.2019

Sabri Zengin

Öz

Batı
medeniyetinin ortaya çıkardığı ve her milletin kendi devletini kurması şeklinde
benimsenen milliyetçilik, bu medeniyetin dayandığı seküler anlayışın bir sonucu
olarak, dil, ırk ve kültür değerlerine dayandırılmış ve bu da milliyetçiliğin
ırkçılığa dönüşmesine neden olmuştur. Batı medeniyetinin üstünlüğü ve
emperyalist Batılı devletlerin dünya üzerindeki hâkimiyetlerini yaymak için, bu
fikirden faydalanmak amacıyla yaptıkları propagandalar sonucunda, kısa zamanda
bütün dünyayı etkilemiş olan bu fikirden, çok milletli bir yapıya sahip Osmanlı
Devleti, olumsuz etkilenmiş ve parçalanma sürecine girmiştir. Devletin
varlığını ve bütünlüğünü korumak isteyen Türk milleti, Osmanlıcılık, İslâmcılık
ve Turancılık gibi bütüncül politikalar üretmişse de, milliyetçi düşüncelerin
etkinliği dolayısıyla, başarılı olamamıştır. Millî Mücadele Dönemi’nde ırk
temeline dayalı millet anlayışıyla, Türkiye topraklarını bölmek üzere işgal
eden Batılılara karşı, din, vatan ve ortak tarih gibi değerler ön plana
çıkartılarak, farklı ırk ve kültürlerin birlikteliğine dayalı bir millet
anlayışı ortaya konulmuş ve bu birlikten doğan güçle, işgalciler ülkeden çıkarılmıştır.
Ancak Cumhuriyet Dönemi’nde Batının değerlerine dayalı bir inkılâp yapılmış ve
millet de bu değerlere uygun olarak yeniden tanımlanmış, Türkiye’de yaşayan
herkes Türk sayılmış ve Türkleştirme politikası uygulanmıştır. Bu durum
tepkilere sebep olmuş ve Millî Mücadele Dönemi’nde oluşan birlik ruhu zedelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Millet, Milliyetçilik, Osmanlı, Türkleştirme

Kaynakça

• KAYNAKÇAResmî Yayın1924 Anayasası, T. Düstur, Cilt: 26, s. 170, Resmi Gazete, 15/1/1945-5905, Kanun No: 4695, Kanun Tarihi: 10/1/1945, https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa24.htm.İskân Kanunu, (1934). Kanun No: 2510, Kabul Tarihi:14.6.1934, Resmî Gazete ile neşir ve ilânı: 21.6.1934, sayı:2733. (https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc013/kanuntbmmc013/kanuntbmmc01302510.pdf).Kaynak EserlerUlus Gazetesi, 05 Şubat 1935 Salı.Yeni Tokat Dergisi, (1935). Tokat Halkevi yayını, sayı: 41-42, 43.KitaplarAfetinan, A. (1971). M. Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım, İstanbul: MEB yay._______, A. (2000). Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları, Sadeleştirerek yayına hazırlayanlar: A. Sevim, A. Süslü, M. A. Tural, Ankara: AAM yay.Akçura, Y. (1991). Üç Tarz-ı Siyaset, Ankara: TTK yay.Alp, T. (2001). Türkleştirme, Günümüz yazı ve diline aktaran: Ö. Ozankaya, Ankara: KB yay.Armaoğlu, F. (1983). 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi,(1914-1980), Ankara: İş Ban. yay.Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, (1945). İstanbul: Türk İnkılâp Tarihi Ens. yay.Banarlı, N. S. (1982). Türkçenin Sırları, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.Bulaç, A., (1980). Çağdaş Kavramlar ve Düzenler, İstanbul: Düşünce yay.Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedi, VI, XVI.Demir, Ö.-Acar, M. (1997). Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ankara: Vadi yay.Dieckhoff, A.- Jaffrelot, C. (2010). Milliyetçiliği Yeniden Düşünmek, Kuramlar ve Uygulamalar, Çev: D. Çetinkasap, İstanbul: İletişim yay.Eren, H. vd. (1988). Türkçe Sözlük, I-II, Ankara: TDK yay.Feyzioğlu, T. (1987). Atatürk ve Milliyetçilik, Ankara: AAM yay. Gökalp, Z. (1979). Türkçülüğün Esasları, İstanbul: Kadro yay.Harrıson, P. (1991). 3. Dünyanın Batılılaştırılması, Türkçesi: C. Cerit, 2. Baskı, İstanbul: Pınar yay.İnalcık, H. (1993). Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, İstanbul: Eren yay.Kaplan, M. (1982). Kültür ve Dil, İstanbul: Dergâh yay.Karakoç, E. (2004). Atatürk’ün Dış Türkler Politikası, İstanbul: IQ Kültür Sanat yay.Levend, A. S. (1972). Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, Üçüncü baskı, Ankara: TDK yay.Lewis, B. (1996). Modern Türkiye'nin Doğuşu, Ankara: TTK yay.M. Tevfik Bey ve diğerleri, (1931), Tarih I, İstanbul: Maarif Vekâleti yay. (http://kutuphane.ttk.gov.tr/details?id=504506&materialType=KT&query=A.I%2F2451-1).Ögel, B. (1993). Türk Kültürünün Gelişme Çağları II, İstanbul: MEB yay.Öğün, S. S. (2000). Mukayeseli Sosyal Teori ve Tarih Bağlamında Milliyetçilik, İstanbul: Alfa yay.Özkırımlı, U. (2008). Milliyetçilik Kuramları, Eleştirel Bir Bakış, Ankara: Doğu Batı yay.Sırma, İ. S. (1984). Sömürü Ajanı İngiliz Misyonerleri, İstanbul: Beyan yay.Smith, A. D. (2013). Milliyetçilik, Kuram, İdeoloji, Tarih, Çev: Ü. H. Yolsal, Ankara: Atıf yay.Taneri, A. (1993). Türk Devlet Geleneği, İstanbul: MEB yay.Tansel, S. (1991). Mondros'tan Mudanya'ya Kadar, I-IV, İstanbul: MEB yay.Toynbee, A. (1980). Medeniyet Yargılanıyor, Türkçesi: Ufuk Uyan, İstanbul: Yeryüzü yay.Turan, R. vd. (1994). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Ankara: Siyasal Kitabevi yay.Turan, Ş. (1999). Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünürler, Kitaplar, Ankara: TTK yay. Türkdoğan, O. (1999). Etnik Sosyoloji, İstanbul: Timaş yay.______, O. (1999). Kemalist Sistem, İstanbul: Alfa yay.TezlerKöse, M. (2010). 1927 Nüfus Sayımı Ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. (http://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11630/3497/385767%20TEZ.pdf?sequence=1&isAllowed=y)Uslu, C. ( 1998). Cumhuriyet Dönemi Türk Ulusçuluğunda Kültürel Ulusçuluğun Bir Unsuru Olarak “Tarih”in Rolü, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.Dergi, Bölüm ve Ansiklopedi MaddeleriAydın, M. A. (1994). “Osmanlıda Hukuk”, Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi I, Editör: Ekmeleddin İhsanoğlu, İstanbul: IRCICA yay.Baykal, B. S. (1992). Atatürk’ün Milliyetçiliği, Atatürkçü Düşünce, Ankara: AAM yay.Eroğlu, H. (1992). Atatürk ve Milliyetçilik, Atatürkçü Düşünce, Ankara: AAM yay.Hanioğlu, M. Ş. (2012). Türkçülük, DİA, cilt: 41.Korkmaz, Z. (2015). Oğuzcanın Orta Türkçe Dönemini Oluşturan Eski Anadolu Türkçesinin Tarihî, Sosyal Ve Kültürel Gelişmelerden Kaynaklanan Dil Yapısı Üzerinde Genel Bir Değerlendirme, Oğuzlar: Dilleri, Tarihleri ve Kültürleri 5. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, Editörler: Tufan Gündüz, Mikail Cengiz, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları,. (file:///C:/Users/Depo-Pc/Downloads/2149-Oghuzlar-Dilleri-Tarixleri-Kulturleri-5.Uluslararasi_Turkiyat_Arashdirmalarin_Simpozyomu_Bildirileri-2015-769s.pdf)Özcan, A. (2005). Milliyetçilik, DİA, cilt: 30.______, A. (2010). Şerif Hüseyin, DİA, cilt: 38.Sarı, M. (2011), Atatürk Dönemi’nin İskân Politikasında İç İskâna Yönelik Çalışmalar (1923-1938), Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl: 7, Sayı 14 (Güz 2011).Turan, R. (2002), “Kültür Alanındaki Gelişmeler”, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II, Ankara: AAM yay.Türkdoğan, O. (1999). Türk Modernleşme Modeli, Ülkü Ocağı Dergisi, VI(59), Mayıs 1999.