Nisâ Suresi 75. Ayeti Bağlamında Son Filistin-İsrail Gerilimine İlişkin Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 19, 25.06.2024

Bayram Çınar

Öz

Kur’an muhataplarının dünyasında bir dini öğreti inşa eder. Norm inşası, belirli değerleri muhataplarının dünyasına ikame ederken, var olan bazı değerleri de yıkarak ortadan kaldırır. Dolayısıyla Kur’an’ın inananlarının dünyasına eklemek istediği bir ahlakî norm iddiası da vardır. Bir kutsal kitap olarak Kur’an buna göre inananlarına belirli şeyleri emrederken, bazı şeylerden de onların uzak durmasını ister. Ortalama her öğretiden beklenen de muhataplarına bazı emirlerle gelmesi ve onları bazı şeylerden de uzak tutmasıdır. Fakat öte yandan Kur’an tarihin bir zaman dilimine aittir. Dolayısıyla, belirli kültürel koşullara muhatap alan bu kitaptır. Bu kitabın, günümüze ilişkin mesajları olup olmadığı da teolojik olarak tartışmalıdır. Zira Kur’an’ın nâzil olduğu zaman diliminden sonraki dönemlere dönük mesajlar içerdiği varsayılsa bile, konuya ilişkin bir başka sorun alanı ise bu uyarlamanın belirli kurallara bağlı olup olmayacağıdır. Aksi durumda her ayet bağlamından bağımsız olarak, her duruma uyarlanır. Teolojik olarak mümkün ve muhtemel olan bu durum, yorum bilim açısından sürdürülebilir değildir. Metodolojik bir soruna ilişkin olan bu akademik çalışmanın, kullandığı model ayet (Nisa 4/75), günümüzde yaşanmakta olan sosyal bir sorunla da ilişkilendirilebilme olasılığını da test etmiştir. Sözü edilen bu toplumsal sorun, Filistin-İsrail gerilimidir. Konusu ve bağlamı itibarıyla sözü edilen ayet; zor durumda kalan insanların durumunu düzeltmek, onlara yardım etmek için, keyfi yerinde ve daha konforlu şartlarda olan muhataplarını yardıma çağırır. Söz konusu Kur’an ayeti (Nisa 4/75), içinde yaşadığımız Filistin-İsrail çekişmesinde yaşanılan mağduriyetleri azaltmak için Müslüman toplumun sorumluluk alması gerektiği temennisini ortaya çıkarmıştır. Zaten bu çalışmaya temel argümanları da bu temenni ilham etmiştir. Zira Kur’an perspektifinde hiçbir şey yapmadan beklemenin insani olması mümkün olmadığı gibi, İslamî olması da muhtemel değildir. Nisa suresi 75. Ayeti, insanî ve İslamî bu temenniye cevap veren bir mesaj içermesi açısından dikkatimizi çekmiş, sözü edilen ayet Kur’an’ın temel zihniyeti ve vakıaya mutabakat algısıyla ele alınarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam, Kur’an, Filistin, İsrail, Mustazaf-Müstekbir

An Evaluation of the Latest Israeli-Palestinian Tension in the Context of Sura Al-Nisa 75

Öz

The Qur'an establishes a religious doctrine within the realm of its audience. Norm construction involves the replacement of certain values in the world of its participants, but it also entails the destruction and elimination of some pre-existing values. Hence, the Qur'an also presents a moral imperative that it seeks to impart to its followers and the world at large. The Qur'an, as a sacred scripture, mandates specific actions for its followers while also urging them to refrain from particular behaviors. An essential requirement of every doctrine is to impose certain obligations on its followers and prohibit particular actions. Conversely, the Qur'an is associated with a specific historical era. Thus, this work specifically tackles particular cultural circumstances. The theological debate on whether this book contains relevant messages for today remains unresolved. Even if we assume that the Qur'an contains lessons that are relevant to periods after its revelation, another issue arises regarding the adherence to specific principles in this adaptation. Otherwise, every verse is adapted to suit any circumstance, irrespective of its specific context. This scenario, which is both theoretically feasible and probable, is not sustainable in terms of hermeneutics. This academic study, in addition to addressing a methodological issue, examines a model verse (al-Nisa 4/75) and its potential association with a contemporary social problem. The social problem at hand is the ongoing tension between Palestinians and Israelis. The mentioned verse, in terms of its subject and context, encourages its interlocutors, who are in a favorable state of mind and in more favorable circumstances, to assist and enhance the circumstances of individuals facing hardship. The Qur'anic verse (al-Nisa 4/75) reveals the desire that the Muslim community should take responsibility of alleviating the concerns arising from the ongoing Palestinian-Israeli conflict. This desire has sparked the fundamental arguments of this research. According to the perspective of the Qur'an, remaining idle without taking any action is neither compassionate nor in accordance with Islamic principles. The 75th verse of Surah al-Nisa caught our attention due to its message that addresses both humanitarian and Islamic aspirations. We assessed the verse by comparing it to the fundamental principles of the Qur'an and its alignment with reality.

Anahtar Kelimeler

Islam, Quran, Palestine, Israel, Values in Islam, Defence and Protection

Kaynakça

• Abdulcebbâr, el Hâmedânî Kâdî. (2013). Şerhu’l-Usûli’l-Hamse. çev. İlyas Çelebi, (2 cilt). Türkiye: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Azimli, Mehmet. (2010). Tarihin Kırılma Noktası; Hudeybiye Antlaşması. Hikmet Yurdu 3(6), 35-48.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. (1985). Kur’an-ı Kerim Meali Alisi ve Tefsiri (8 cilt). İstanbul: Serdar Bilmen Yayınevi.
• Bulut, Halil İbrahim. (2015). Semavi Dinlerin Ortak Ahlak Değerleri ya da Evrensel Değerler. Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1(1), 65-81.
• Doğan, Hasan. (2018). İslam Hukuku Açısından Müslümanlar Ve Müslüman Olmayanlar Arasındaki İlişkinin Dayandığı Esaslar Işığında Savaş-Barış Kavramları. Muhafazakar Düşünce Dergisi 14(53), 97-118.
• El-Cevzî, Cemalu’d-din Ebu’l-Ferec. (1422). Zâdu’l-Mesîr fî ’İlmî Tefsîr thk. Abdu’r-Rezzâk el-Mehdî. Dâru’l-kitâb el-’Arâbî.
• El-Kurtubî, Ebu Abdullah Muhammed b Ahmed. (1964). Câmî’ li Ahkâmî’l-Kur’ân thk. Ahmed el-Berdûnî-İbrâhîm Etfîş. Mısır: Dâru’l Kutubu’l-Mısriyye.
• Erten, Mevlüt. (2013). Nass-Yorum İlişkisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Erdoğan, Recep Tayyip. (2021). Daha Adil Bir Dünya Mümkün. İstanbul: Turkuvaz Kitap.
• Eş’arî, Ebu’l-Hasan. (1950). Makâlâtu’l-İslamiyyin ve İhtilafu’l-Musallîn thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid (2 cilt). Mısır: Mektebetu’n- Nahdatu’l-Mısriye.
• Eşʻarî, Ebu’l-Hasan. (1413). Risale li Ehli Suğûr bi Babi’l-Ebvâb thk. Abdullah Muhammed Şakir Muhammed el- Cûneydî. Medin: Câmiatu’l-İslamiye.
• Kahraman, Dönmez, Hayrettin- İbrahim Kâfi. (2020). Kur’an Yolu Tefsiri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kapar, Mehmet Ali. (2016). Hudeybiye Seferi ve Hz. Muhammed’in Barışçı Siyaseti. Tarihin Peşinde: Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmaları Dergisi 8(16), 155-175.
• Kerim, Muhammed Ebu. (1994). Vasıtıyyetu Ehli’s-Sunne Beyne’l- Fırak. Riyad:Dâru’r-Râye.
• Mâturîdî, Ebu Mansur. (2005). Tevîlâtu Ehlu’s-Sunne thk. Mejdî Bâslûm (10 cilt). Beyrut: Dâru’l Kutubu’l-İlmiye.
• Mâverdî, Ebû’l-Ḥasen ʿAlî b. Muḥammed el-Baṣrî el-. (ts.). en-Nuket ve’l-ʿUyûn. thk. es-Seyyid b. ʿAbdilmaḳṣûd b. ʿAbdirraḥîm, (6 Cilt). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye.
• Mevdûdî, Ebu’l-A’lâ. (2005). Tefhimu’l-Kur’an Çev. Muhammed han Kayanî vd (8 cilt). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Müslim, b el-Haccâc b Müslim el-Kuşeyrî. (1992). Sahih Muslim thk. Fuâd Abdulbâkî (5 cilt). Beyrut: Dâru İhyai’t-Turasi’l-’Arabî.
• Özcan, Zeki. (2000). Teolojik Hermenötik. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Özdemir, Ahmet. (2013). Fıkıh Mezheplerinin Dârü’l-Harb ile İlişkilerde Savaşı Esas Almalarının Sebepleri ve Günümüz Açısından Tahlili. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13(1), 113-134.
• Özkan, Mustafa. (2010). Hudeybiye Antlaşması Özelinde Hz. Ömer’in Kişilik Tahlili Denemesi. İSTEM 15, 43-59.
• Râzî, Ebu Abdullah Fahreddin Muhammed b Ömer. (1420). Mefâtihu’l- Gayb. Beyrut: Dâru’l- İhya’t-Turâsu’l-Arabî. Taşdelen, Vefa. (2012). Medeniyet: İnsanlığın Ortak Dili. Hece Dergisi 188, 8-22.
• Tekin Özkan. (2013). Bir Suç Önleme Aracı Olarak “İyiliği Yaygınlaştırma Ve Kötülükten Uzaklaştırma” İlkesinin Uygulanabilirliği. Baberti 17, 132-150.
• Yılmaz- Alagöz, Ayhan Nuri -Vahide. (2023). Birleşmiş Milletler’in Filistin Politikası. Journal of Economics and Political Sciences 3 (2), 113-124.
• Zemahşerî, Carullah Mahmûd b. Ömer. (2017). el- Keşşâf. çev. Abdulaziz Hatip (6 cilt). İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.