The Concept of Rü’yetullah in Rısale-i Nur

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 40 - 51, 25.06.2024

Abdulvahap Yıldız

Öz

The primary objective of this research is to analyze the concept of rü'yetullah in the context of Risale-i Nur, a compilation of the works of Bediüzzaman Said Nursi (d. 1960), one of the most significant Islamic scholars and thinkers of our century. A human being has aspired to acknowledge and observe his creator, who has created him from nothing and conferred a variety of blessings upon him, since the inception of humanity. The issue of seeing Allah was emphasized in Judaism and Christianity prior to Islam. However, there has been a debate among Muslim scholars since the second century of Hijri between those who believe that Allah will be visible in the Hereafter and those who deny it. One of the most significant topics of debate among theological scholars is Rü'yetullah, which means seeing Allah. Despite the fact that the question of whether Allah can be observed in the afterlife is primarily debated in relation to rü'yetullah, Islamic scholars have also considered the possibility of rü'yetullah in this world. The Sufis have also expressed their views on this matter since the beginning of the period. The subject of rü'yetullah in Bediüzzaman's works will be the primary focus of this investigation. Furthermore, in matters that are directly or indirectly related to Rü'yetullah, other sources will also be employed to the greatest extent feasible.
The definition of rü’yet will be established first in order to facilitate a more comprehensive comprehension of the matter. Subsequently, Bediüzzaman's ideas and perspectives on this matter will be articulated. In this world, believers will not be able to experience the vision with their physical sight, according to Bediüzzaman. However, they will be able to do so in the Hereafter. Nevertheless, he also stated that the character and nature of this are unknown. The scholars of the Ahl al-Sunnah are in agreement that vision is possible. "Because Allah is real, He will be observed. Allah Almighty will be visible, as everything that exists is visible; however, the essence and quality of His visibility remain unknown.” Bediüzzaman declared that unbelievers will not be able to experience vision in either the present or the Hereafter.
Bediüzzaman upheld the perspective of Ahl al-Sunnah scholars about the concept of Rü'yetullah. In contrast to the Mu'tazilites, he maintained that Allah is beyond the constraints of time and space, and would be visually seen in the Hereafter. He substantiated his arguments by citing the verses and hadiths to support the notion that Rü'yetullah will occur in Paradise.
Bediüzzaman acknowledges the mi'râj incident as a miraculous event. In his works, he extensively explores the topic of mi'râj and asserts that mi'râj occurs in both a physical and spiritual sense. In addition, he holds the belief that the Messenger of Allah ascended to Allah at the mi'râj at sidret al-muntehâ, covering a distance equivalent to the span between the span of two arrowheads (kābe kavseyn). This journey transcended the limits of what is possible, leading to a station that is beyond our understanding, where the essence of Allah was witnessed.

Anahtar Kelimeler

Ruyet,, Ruyetullah,, Bediüzzaman Said Nursî, Seeing Allah

Risâle-i Nur’da Rü’yetullah Meslesi

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, rü’yetullah meselesine asrımızın yetiştirdiği önemli İslâm âlim ve düşünürlerden Bediüzzaman Said Nursî’nin (ö.1960) eserlerini toplayan Risale-i Nur adlı eserleri ışığında bir fikir kazandırmaktır. İnsanoğlu yaratıldığından beri kendisini yoktan var eden ve kendisineçeşitli nimetler bahşeden yaratıcısını tanımayı ve görmeyi arzu etmiştir. İslamiyet’ten önce Yahudilik ve Hristiyanlıkta Allah’ı görme meselesi üzerinde durulmuştur. İslâm âlimleri arasında ise bu konu hicri ikinci asırdan beri Allah’ın ahirette görüleceğini kabul edenler ile bunu reddedenler arasında tartışılmaya başlanmıştır. Allah’ı görme anlamını ifade eden rü’yetullah, kelâm âlimleri arasında en çok münazara edilen önemli konulardan biri olmuştur. Rü’yetullah denilince daha çok öbür dünyada Allah’ın görülüp görülemeyeceği meselesi olsa da bu dünyada rü’yetullahın mümkün olup olmadığı da İslâm âlimleri arasında tartışılmıştır. Daha ilk dönemden itibaren sûfîler de bu konuda fikirlerini ifade etmişlerdir. Çalışmamızda, Bediüzzaman’ın eserlerinde rü’yetullah konusu özerinde durulacaktır. Bununla beraber, konumuzla doğrudan veya dolaylı şekilde Rü’yetullah ile ilgili mevzularda başka kaynaklardan da imkânlar ölçüsünde istifade edilmeye çalışılacaktır.
Meselenin daha iyi anlaşılması için, önce rüyetin tanımı yapılacak ve daha sonra Bediüzzaman’ın bu konudaki fikir ve düşünceleri ifade edilecektir. Bediüzzaman müminler dünyada beden gözü ile rü’yete mazhar olamayacaklarını ancak âhirette mahzar olacaklarını ifade etmiştir. Ancak bunun keyfiyetinin ve mahiyetinin bilinmediğini de zikretmiştir. Elh-i sünnet alimleri, rü’yetin mümkün olacağı konusunda müttefiktirler. “Madem ki, Allah vardır, öyle ise görülecektir. Zira var olan her şey görülür; öyle ise Cenab-ı Hak da görülecektir, fakat O’nu görmenin mahiyeti ve keyfiyeti meçhuldür.” demişlerdir. Bediüzzaman, kâfirlerin ise rü’yetullaha ne dünyada ne de âhirette mazhar olamayacaklarını zikretmiştir.
Bediüzzaman Rü’yetullah meselesinde Ehl-i sünnet âlimlerinin görüşünü savunmuş ve Mu‘tezile’nin aksine, âhirette zamandan ve mekandan münezzeh olan Allah’ın görülebileceğine inanmıştır. Eserlerinde konu ile ilgili âyet ve hadisleri Rü’yetullah’ın cennette vuku bulacağını delil olarak zikretmiştir.
Mi‘râc meselesi Bediüzzaman tarafından bir mûcize olarak kabul edilmektedir. Kendisi eserlerinde mi’râc konusuna geniş yer vermiş ve mi‘râcın bedenen ve ruhen gerçekleştiğini ifade etmiştir. Ayrıca Resûlullah’ın mi‘râcta sidretü’l-müntehâda “iki yay ucu aralığı kadar” (kābe kavseyn) Allah’a yaklaştığını imkân âlemini geride bırakıp, mahiyetini idrak edemediğimiz bir makama varıp, Allah’ın zatını, gördüğü görüşündedir.

Anahtar Kelimeler

Rü'yet,, Rü'yetullah,, Bediüzzaman Said Nursî, Allah’ı Görmek

Kaynakça

• Arslan, Abdurrahim. İbn Seyyidinnas ve ‘Uyûnü’l-eser. İstanbul: Siyer Yayınları, 2019.
• Arslan, Hulusî – Bozkurt, Mustafa. Sistematik Kelâm. Malatya: Yayın Matbaacılık Tic İşletmesi Basımevi, 2015.
• Ateş, Orhan. “İbaziyye’de Rü’yetullah”. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 1/8 (2017), 68-85.
• Avcı, Metin. “Kitâbü’t-Tevhîd ve Kitâbü’t-Te’vîlât’ın Uyumu: Rü’yetullah Örneği”. Mezhep Araştırmaları 16/2 (Güz 2023), 767.
• Batman, Mustafa Murat. “En’am 6/103 Ayeti Bağlamında Tefsirde Rü’yetullah Tartışmaları; Taberî, Zemahşerî ve Razî Tefsirleri Örneğinde Mukayeseli bir İnceleme”. Kalemname 6/11 (Ocak-Haziran 2021), 133-151.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm Cuʻfî. Sahîh-i Buhârî. 8 Cilt, İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1979.
• Bursevî, İsmail Hakkı. Rûhu’l-beyân. 8 Cilt. İstanbul: Mektebetü’l-Eser, 1339.
• Cansız, Hasan. "Rü’yetullah Meselesi Çerçevesinde Kelam-Bilim İlişkisi". Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2018.
• Fidan, Seval. İsrâ Suresi Bağlamında Mescid-i Aksâ Ve İsrâ-Mi'râc Hadiseleri. Yükseklisans Tezi, Siirt Üniversitesi, 2022.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid. İhyâu ulûmi’d-dîn 5 Cilt. tahk. Abdullah el-Hâlidî. Beyrût: Dârü’l-Erkam, t.s. Gölcük, Şerafettin – Toprak, Süleyman. Kelam. 9. Baskı. Konya: Tekin Kitabevi, 2016.
• B. Hanbel, Ahmed. Er-Red ale’z-Zenâdika ve’l-Cehmiyye. ed. Değş b. Şebîb el-Acemî. Kuveyt: Gheras, 2005.
• Hucvirî, Ali b. Osman. Keşfu’l-mahcûb. İstanbul: Dergah Yayınları, 1996.
• İbn Cevzî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed İbn Kayyim. Hâdi’l-ervâh ilâ bilâdi’l-efrâh. Mısır: Mektebetü’n-Nehdati’l-Mısriyye, ts. İbn Manzur, Muhammed b.Mükerrem. Lisânü’l-Arab, 6 Cilt. Beyrut: y.y., 1997.
• İdiz, Ferzande. "Sûfîlere Göre Rü’yetullah Meselesi". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/43 (Nisan, 2012), 2468-2479.
• İmâm-ı Rabbânî. Mektubat-ı Rabbanî. trc. Abdulkadir Akçiçek. İstanbul: Merve Yayın Dağıtım, 1977.
• Kâdî, Abdülcebbar. Şerhu’l-Usûli’l-Hamse Mu‘tezile’nin Beş İlkesi. trc. İlyas Çelebi. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2013.
• Kelâbâzî, Ebû Bekr Muhammed. et-Taʻarruf li-mezhebi ehli’t-tasavvuf. Beyrut: y.y., 1413.
• Kooçyiğit, Talat. Hadisçilerle Kelâmcılar Arasındaki Münakaşalar. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1989.
• Koçyiğit, Talat. Kur’an ve Hadîste Rü’yet Meselesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 1974.
• Kuşeyrî, Abdulkerîm. Risâletü'l-Kuşeyrî. Beyrut: Daru’l-Hayr, 1999.
• Ma’irî, Ebû Ali Zeynuddîn Ali. Sirâcü’l-kulûb ve İlâcü’z-zünûb. Beyrut: 1310.
• Matûrîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed. Kitabü’t-Tevhîd. İstanbul: Mektebetü’l- İslâmiye, 1979.
• Mavil, Kılıç Aslan. “Bir Mu‘tezile-Mâtürîdiyye Tartışması -Rü’yetullah-”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14/2 (2014), 449-478.
• Memiş, Murat. “Rü’yetullah Tartışmalarına Metodolojik Bir Bakış". Kocaeli İlahiyat Dergisi l4/2 (Aralık, 2020), 47-104.
• Meybudî, Ebu’l-Fazl Reşîdu’d-dîn. Keşfu’l-esrâr ve uddetu’l-ebrâr. 10 Cilt. ed. Ali Asgar Hikmet. Tahran: Emir Kebîr Matbaası, 1361.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî. Sahîh-i Müslim. Kahire: Dâru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1955/1374.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb. Sünenü’n-Nesâî. thk. Abdülfettah Ebû Gudde. Beyrut: Dârü’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 1988.
• Nesefî, Ebu’l-Mu’în. Tebsıratü’l-edille fî usûli’d-dîn. haz. Hüseyin Atay. 2 cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1993.
• Nursî, Bediüzzaman Said. Asâ-yı Musâ. İstanbul: Rnk Neşriyat, 2009.
• Nursî, Bediüzzaman Said. İşârâtü’l-İ’câz. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Nursî, Bediüzzaman Said. Mektubat. 2. Baskı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2016.
• Nursî, Bediüzzaman Said. Mesnevî-i Nuriyye. trc. Abdülmecid Nursî. 2. Basım. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Nursî, Bediüzzaman Said. Sözler. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2016.
• Nursî, Bediüzzaman Said. Şualar. İstanbul: Çeltüt Matbaası, 1959.
• Özgen, Mustafa. “İmam-ı Rabbaniye Göre Rü’yetullah Meselesi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 33 (2012), 35-60.
• Paksu, Mehmet. “Peygamerimiz Neden Mi’râca Çıktı”. Beyan Dergisi 44 (2002), 28-40.
• Razi, Fahruddin. Mefatihu'I-Gayb. 10 Cilt. Beyrut: y.y., t.y.
• Serrâc, Ebû Nasr. Luma’ fî’t-tasavvuf. Leiden: y.y., 1914.
• Taberî, Ebû Cafer İbn Cerîr Muhammed b Cerîr b Yezîd. Tefsîru’t- Taberî Câmiʻu’l-beyân 'an tevîli’l-Kur’ân. 11 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1988.
• Taftâzânî, Sa'duddîn. Kelam İlmi ve İslâm Akâidi (Şerhu’l-Akâid). haz. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergah Yayınları, 1982.
• Topaloğlu, Bekir - Çelebi, İlyas. Kelâm Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İsam Yayınları, 2010.
• Ubbâdî, Ebu’l-Muzaffer. Kutbeddîn. Sufinâme. neşr. Gulam Hüseyin Yusufi. Tahran: Ferheng-i İran, 1347.
• Yavuz, Salih Sabri. “Mi'râc”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/132-135. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2020.
• Yazır, Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 7 Cilt. İstanbul: Matbaaai Ebu Ziya, 1938.
• Yeşilyurt, Temel. “Rü'yetullah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35/311-314. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2008.
• Başar, Alaaddin. “Cennette rü’yet yani Allah’ı görme olacak mıdır?” erişim: 9 Haziran 2024. https://sorularlaislamiyet.com.
• SorularlaRisale, “Hz.Musa’nın (as) bu dünyada rü’yete mazhar olamayıp, Allah'ın dağa tecellisiyle baygın düşmesi mevzusu varken, cennette mü’minlerin rü’yete mazhar olmalarını nasıl anlamamız gerekiyor?” erişim: 9 Haziran 2024. https://sorularlarisale.com.