VII. Yüzyılda Kudüs’ün Sasani ve Müslüman Kuşatmaları

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 18, 69 - 83, 31.12.2024

Tuğba Türkoğlu

Öz

Üç büyük dinin mensupları için kutsal kabul edilen Kudüs, tarihi boyunca birçok kuşatma ve savaşa tanıklık etmiş, özellikle Geç Antik Çağ’da iki önemli kuşatma yaşamıştır. Bu makale, 7. yüzyılın başında Sasaniler ve Müslümanlar tarafından gerçekleştirilen bu iki kuşatmayı inceler. İlk bakışta benzer görünen bu kuşatmalar, sosyopolitik dinamikler ve sonuçlar bakımından belirgin farklılıklar göstermiştir.
614’te gerçekleşen Sasani kuşatması, Bizans İmparatorluğu ile süregelen bölgesel hakimiyet mücadelesinin bir parçasıydı. Dönemin kronikleri, bu kuşatmanın büyük bir yıkım, katliamlar ve Kutsal Haç gibi Hristiyan aziz emanetlerinin Sasani topraklarına götürülmesiyle sonuçlandığını belirtir. Buna karşın, İslam orduları tarafından gerçekleştirilen kuşatma, görece barışçıl bir süreç olmuş, bölge halkının Bizans baskısından kurtulmak adına şehri Müslümanlara teslim etmeyi teklif ettiği kaydedilmiştir.
Bu çalışmada, söz konusu kuşatmaların süreçleri, nedenleri ve sonuçları arasındaki farklılıklar ele alınarak, Kudüs’ün Geç Antik Çağ’dan Orta Çağ’a geçişindeki önemli rolü vurgulanmaktadır. İslam fethi, Hristiyan, Yahudi ve Müslüman toplumları arasında yeni bir tarihsel dönemin başlangıcını işaret ederken, bu kuşatmaların dönemin sosyopolitik bağlamındaki etkileri detaylandırılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kudüs, Sasaniler, Bizans İmparatorluğu, İslam Fethi, Geç Antik Çağ, Kutsal Haç, Kudüs Kuşatması, Kudüs’ün Fethi

Sassanid and Muslim Sieges of Jerusalem in the 7th Century

Öz

Jerusalem, a city revered by followers of three major religions, has witnessed numerous conquests and wars throughout its history, particularly during the Late Antiquity. This paper examines two significant sieges of Jerusalem occurring in the early 7th century, led respectively by the Sasanian and Islamic forces. Despite initial similarities, these sieges were marked by distinct sociopolitical dynamics and consequences.
The Sasanian conquest in 614 was driven by their prolonged struggle with the Byzantine Empire for regional dominance. Chronicles of the period recount widespread destruction, massacres, and the removal of Christian relics, including the Holy Cross. Conversely, the Islamic conquest was characterized by relative peace, with local Christian residents reportedly offering the city to Muslim forces in hopes of escaping Byzantine oppression.
Through analyzing these events, the study highlights the contrasting approaches and outcomes of these sieges, suggesting that the Islamic conquest laid the foundation for a new historical era defined by coexistence among Christian, Jewish, and Muslim communities. This transition underscores the unique sociopolitical implications of these conquests during the transformative period between Late Antiquity and the Middle Ages.

Anahtar Kelimeler

Jerusalem, Sasanian Empire, Byzantine Empire, Islamic Conquest, Late Antiquity, Holy Cross, Siege of Jerusalem, The Conquest of Jerusalem

Kaynakça

• Avni, G. (February 1, 2010). The Persian Conquest of Jerusalem (614 C.E.)—An Archaeological Assessment. Bulletin of the American Schools of Oriental Research.
• Belazüri, ç. M. (2013). Fütuhu’l-Büldan . İstanbul: Siyer Yayınları).
• Bernard Lewis, ç. h. (2009). Tarihte Araplar. Istanbul: Ağaç Kitabeyi Yayınları.
• Bowersock, G. W. (2012). Empires in Collusion in Late Antiquity. Waltham: Brandeis University Press.
• Conybeare, F. C. (1910). “Antiochus Strategos' Account of the Sack of Jerusalem in A. D. 614”,. The English Historical Review, Vol. 25, No. 99 .
• Ebü Ca'fer Muhammed Bin Cerir'üt-Taberi, t. M. (tarih yok). Tarih-i Taberi, . İstanbul: Sağlam Yayınevi.
• El-Awaisi, A. a.-F. (tarih yok). Umar’s Assurance of Safety to the People of Aelia (Jerusalem).
• Foerster, Y. T. (January 1, 1997). “Urbanism at Scythopolis-Bet Shean in the Fourth to Seventh Centuries,” . Dumbarton Oaks Papers 51.
• Foss, C. (July 1, 2003). Persians in the Roman Near East (602-630 ad). Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland 13, no. 2 .
• Gül, M. (yıl: 2001, sayı: II, s. 47-58 ). Müslümanların Kudüs’ü Fethi. Harran Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi.
• Günter Stemberger. (1999). “Jerusalem in the Early Seventh Century: Hopes and Aspirations of Christians and Jews”, ed. Lee, I. Levine, . New York: The Continuum Publishing Company.
• İbnü'I-Esir. (tarih yok). el-Kamil fi't-Tarih.
• İbnü'I-Esir. (tarih yok). el-Kamil fi't-Tarih . Ocak Yayıncılık.
• James Howard-Johnston. (1999). “Heraclius’ Persian Campaigns and the Revival of the East Roman Empire, 622–630.” War in History 6, no. 1.
• Kâmile İnci Aday. (2019). Khuzistan Kroniği Sunumu, Tercümesi, Tahlili, . Yüksek Lisans Tezi, Mardin Üniversitesi, . Naskali, e. (2009). sasaniler. istanbul: tdv.
• Orta, F. (2018). Hz. Ömer Zamanında Müslümanların Kudüs’ü Fethi. Yenifikir: 9 SAYI: 20.
• Sebeos, t. R. (1999). The Armenian History Attributed to Sebeos. Liverpool: Liverpool University Press.
• Taberi, E. C.-A. (1954). Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, C. VI,. Ankara: Maarif Matbaası,.
• Yiğitoğlu, M. (2017). Hz. Ömer’in Kudüs’ü Fethinden Sonra İzlediği Tapınak Dağı Politikası. TÜRKİYE İLAHİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Cilt / Vol: 1, Sayı/Issue: 2, 2017 Sayfa: 135-142, .