Said Nursi’s Concept of Soul

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 19, 61 - 86, 30.06.2025

Samet Yahya Bal

Öz

The concept of the soul has been one of the most debated and complex issues in both Islamic theology and philosophy, as well as in the context of human and world history. Despite extensive discussions and numerous written works, no definitive conclusion has been reached on this matter. Nevertheless, scholars, thinkers, philosophers, and theologians across different eras have consistently sought to present new approaches to understanding the soul. This study aims to examine the approach of Bediüzzaman Said Nursi, a prominent modern theologian, toward the issue of the soul, particularly focusing on the unique aspects of his perspectives and the views he preferred in light of recent developments. Changing circumstances, along with scientific and technological advancements, can significantly influence the understanding and evaluation of such topics, offering entirely new insights. Therefore, the perspectives of contemporary theologians on the soul deserve special attention. Nursi's conceptualization of the soul is particularly noteworthy due to its originality, its references to scientific data, its comprehensive nature, and its emphasis on the unity of body and soul. Additionally, it is important to analyze how Nursi interpreted classical and modern views on the soul, the reasons behind his preferences, and the extent to which he was influenced by the epistemological atmosphere of the scientific revolution. This study seeks to address these questions and shed light on Nursi's unique contribution to the discourse on the soul.

Anahtar Kelimeler

Islam , Theology , Soul , Said Nursi

Said Nursi’nin Ruh Anlayışı

Öz

Ruh meselesi gerek İslam kelâmı ve felsefe tarihi açısından gerek de insanlık ve dünya tarihi bağlamında üzerinde en çok tartışılan, söz söylenen ve eser kaleme alınan konulardan birisi olmasına rağmen nihai bir karara ve sonuca ulaşılamayan en çetrefilli meselelerin başında gelmektedir. Buna rağmen her dönemde bilginler, düşünürler, filozoflar ve kelamcılar ruh konusunda yeni yaklaşımlar sergileme çabası içinde bulunmuşlardır. Bu çalışmada son dönem kelam âlimlerinden birisi olan Bediüzzaman Said Nursi’nin ruh meselesine olan yaklaşımını, ruhun tanımına dair bilhassa yeni gelişmeler müvacehesinde neleri farklı olarak söylediği ve hangi görüşleri tercih ettiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Zira değişen şartlar, bilimsel ve teknolojik ilerlemeler bazı meselelerin anlaşılması ve değerlendirilmesine etki edebilmekte ve bambaşka ufuklar açabilmektedir. Bu nedenle son dönem kelam âlimlerinin ruh meselesine yaklaşımı ayrıca önem arz etmektedir. Bunların içinden Nursi’nin ruh düşüncesini ele almamızın nedeni ise bize göre onun ruh tanımının birçok açıdan daha orijinal, bilimsel verilere atıflar içeren, kuşatıcı ve ruh-beden bütünlüğü vurgusunu ihmal etmeyen bir içeriğe sahip olmasıdır. Öte yandan Nursi’nin ruha dair klasik dönem ve modern zamandaki yorumları nasıl ele aldığı, hangi yorumu neden tercih ettiği ve bilimsel devrimin epistomolojik atmosferinden ne ölçüde etkilendiği ve bu etki durumunun tespiti de önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

İslam , Kelam , Ruh , Said Nursi , Risale-i Nur

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebu Abdillah eş-Şeybani, Müsned. thk. Şuayb el-Arnavut vd. 50 Cilt. b.y.: Müessesetü’r- Risale, 2001.
• Arvasî, Seyyid Abdülhâkim. Ruh Risalesi. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 2016.
• Badıllı, Abdülkadir. Risale-i Nur’un Kudsî Kaynakları. İstanbul: Envar Neşriyat, 2019.
• Bal, Samet Yahya. Ruha Yeni Bir Yaklaşım Psikonsal Töz. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2023.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Muvazzah İlmi Kelâm. İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1972.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm. Sahîh-i Buhârî. thk. Muhammad Züheyr bin Nasir el-Nasir. 9 Cilt. Beyrut: Daru’t-Tüvk’ün-Necah, 2001.
• Bulut, Mehmet Ali. Ruhun Deşifresi. Ankara: Hayat Yayınları, 2019.
• Çengel, Yunus. Fizik (Doğa) Kanunları: Nedir, Ne Değildir?. Yunus Çengel. Erişim 08.03.2023. https://www.yunuscengel.com. Dalkılıç, Mehmet. İslâm Mezheplerinde Ruh. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
• Düzgün, Şaban Ali. Din Birey ve Toplum. Ankara: Akçağ Yayınları, 2013.
• Düzgün, Şaban Ali “İnsanın Yetkinliğini Teolojik Olarak Temellendirmenin İmkânı”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 46/2 (2005), 13-42.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’âs b. İshak eş-Şicistanî. Süneni Ebî Dâvud. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd. 4 Cilt. Beyrût: el-Mektebetu’l-‘asriyye, ts.
• Eş’arî, Ebü’l-Hasen Alî b. İsmâîl. Kitabu’l-Luma fi Redd’i Ala Ehli’z-Zey’i ve’l-Bid’a. Kahire: Matbaat’u Mısır, 1955.
• Hakkı, Erzurumlu İbrahim. Ruhun Mahiyeti. İstanbul: Ehil Yayınları, 2019.
• Isaacson, Walter. Einstein: His Life and Universe. New York: Simon & Schuster, 2007.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî. Sünenü İbn Mâce. thk. Muhammed Fuad Abdülbaki. 2 Cilt. Kâhire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
• İzmirli, İsmail Hakkı. Metafizik. sad. Refik Ergin. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2012.
• Kasar, Veysel. “İsmail Fenni Ertuğrul ve Bazı Çağdaşlarına Göre Ruhun Bekası ve Ahiret”, Harran İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20/20 (2008), 145-157.
• Kırkıncı, Mehmet. Ruh Nedir?. İstanbul: Zafer Yayınları, 1993.
• Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. çev. Hayrettin Karaman-Mustafa Çağrıcı-İbrahim Kâfi Dönmez-Sadrettin Gümüş. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
• Mahamat, Yassine İbrahı̇m. "ماهية الإنسان في ضوء الأسماء الحسنى من منظور رسائل النور." RUSUH Uşak Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 1/2: 242-252.‎
• Mahamat, Yassine İbrahı̇m. “علم الكلام الجديد في مؤلفات بديع الزمان سعيد النورسي.” RUSUH Uşak Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 2/1 (2022), 140-159.‎
• Mâlik b. Enes, Ebû Abdillâh. Muvatta. thk. Muhammed Mustafa el-Â’zamî. 8 Cilt. Abû Dabi: Müessesetu Zâyid b. Sultân, 2004.
• Muhsin, Abdülhamid. Modern Asrın Kelam Âlimi Bediüzzaman Said Nursi, çev. Veli Sırım, İstanbul: Nesil Yayınları,1998.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. Sahîh-i Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî, 5 Cilt. Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut: ts.
• Nursi, Bediüzzaman Said. Sözler. İstanbul: Envar Neşriyat, 2021.
• Nursi, Bediüzzaman Said. Asâ-yı Musa. İstanbul: Envar Neşriyat, 2021.
• Nursi, Bediüzzaman Said, İşârâtü’l-İ’caz, çev. Abdülmecid Nursi. İstanbul: Envar Neşriyat, 2021.
• Nursi, Bediüzzaman Said. Mesnevî-i Nuriye. çev. Abdülmecid Nursi. İstanbul: Envar Neşriyat, 2021.
• Nursi, Bediüzzaman Said. Lem’alar. İstanbul: Envar Neşriyat, 2021.
• Nursi, Bediüzzaman Said. Şuâlar. İstanbul: Envar Neşriyat, 2021.
• Nursî, Bediüzzaman Said. Mektûbat. İstanbul: Envar Neşriyat, 2021.
• Penrose, Roger. “Précis of The emperor's new mind: Concerning computers, minds, and the laws of physics”. Behavioral and Brain Sciences 13/4 (1990), 643-655.
• Polkinghorne, John C. “The person, the soul, and genetic engineering.” Journal of medical ethics 30/6 (2004): 593-597.
• Özcankaya, Ramazan. Ruh İçimizdeki Biz. İstanbul: Hayat Yayıncılık, 1999.
• Özdemir, Gazi. Din ve Beyin. İstanbul: Sınır Ötesi Yayınları, 2009.
• Saygılı, Sefa. Beyin ve Ruh. İstanbul: Elit Yayınları, 2006.
• Tarhan, Nevzat. İnanç Psikolojisi Ruh, Beyin ve Akıl Üçgeninde İnsanoğlu. İstanbul: Timaş Yayınları, 2014.
• Tirmizi, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. Sünenü’t-Tirmizî. 4 Cilt. Mektebetü’l-İslamiyye, Kahire: ts.
• Turner, Colin. Kur’ân’ı Said Nursi İle Okumak. çev. İbrahim Kapaklıkaya. İstanbul: Nesil Yayınları, 2020.
• Ülken, Hilmi Ziya. Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul: Ülken Yayınları, 1979.