GELENEKTEN GELECEĞE “NEVRUZ”

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 46 - 60, 29.09.2019

Enver Kapağan

Öz

Türk milleti, köklü
tarihi ile dünyanın en zengin kültür birikimlerinden birine sahiptir. Her
milletin kültür unsurlarını geçmişten bugüne taşıyan gelenek ve görenekleri
vardır. Bunların içinde bayram ve törenler önemli bir yer tutar. Türk
dünyasında da baharın gelişi ile beraber çok çeşitli etkinliklerle yeni yıl
bayramı olarak kutlanan ‘Nevruz’ oldukça önemli bir yere sahiptir. Nevruz; çok
geniş bir coğrafyada hayatlarını sürdüren bütün Türk topluluklarında hemen
hemen aynı tarihlerde, benzer amaçlarla ve etkinliklerle kutlanır. Tabiatın
içerisinde ve ona bağlı bir hayat sürdüren Türkler, onun canlanıp yeniden hayat
bulduğu baharın başlangıcına en eski çağlardan beri özel bir önem atfederler.
Nevruz günü topluca yemek yenmesi, oyunlar oynanması, insanların birbirlerine
dua ve iyi dileklerde bulunması toplumsal birlik ve beraberliği kalıcı hâle
getiren toplumsal dayanışma örneklerindendir. Halkın moral değerlerinin pek
çoğunu bünyesinde barındıran ve nesilden nesile aktarılarak günümüze ulaşan
Nevruz, kimi zaman politik sebeplerle resmi düzeyde kutlanmasa da halk rutin
hayat akışında bayramına sahip çıkarak onun unutulmasına mani olur. Bu makalede
özellikle Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Azerbaycan başta
olmak üzere bütün Türk dünyasında büyük bir heyecan ve coşku ile kutlanan
Nevruz bayramı ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nevruz, Folklor, Ortak Miras, Türk Kültürü

Kaynakça

• Annagulu, Nurmemmet, Türkmenlerde Renk Dünyası ve Nevruz, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 75-84.
• Bal, Hüseyin, Kültürlerin Ortak Bayramı; Nevruz, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 3, 1998, s. 113-133.
• Büyükkaragöz, Hatice, 1944, Ev Hanımı, İlkokul, Safranbolu, Evli (kişisel görüşme).
• Çetin, Emrah, Türk Dünyasının Ortak Kültür Mirası: Nevruz, The Journal Of Academic Social Science Studies İnternational Journal Of Sosial Science Voluma 2 Issue 1, 2009, s. 63-71.
• Çetin, Emrah, Türk Dünyasının Ortak Kültür Mirası: Nevruz, The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, Volume 2 Issue 1, 2009, s.63-71.
• Gündüz, Şinasi, Kadim Orta Doğu’dan Orta Asya’ya Nevruz, Bilig-12. Ahmet Yesevi Üniversitesi. 2000, s. 1-15.
• Güzel, Abdurrahman, Türk Kültüründe Nevruz ve Milli Birlik- Beraberlik, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 1996, s. 167-182.
• Halaçoğlu, Yusuf, Osmanlılarda Nevruz Kutlamaları, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 183-188.
• Hatipoğlu, Süleyman, Türklerde Nevruz ve Akdeniz Bölgesinde Kutlanışı, Bilge Dergisi Nevruz Sayısı, sayı 20, 1999, s. 18-24.
• Ibırayev, Şakir, Kazak Folklorunda Nevruz, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 189-198.
• İbrahim, Bozyel, Iğdır, Nahçıvan ve Tebriz Üçgeninde Nevruz Geleneği, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 114-120.
• İnan, Abdulkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller Ve Araştırmalar, 9. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2007
• Kadimov, Asker, Nahçıvan’da Nevruz Gelenekleri, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 232.
• Kazakbay, Annakılıçev, Bağımsız Türkmenistan’da Nevruz Bayramı, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, ( Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 101-106.
• Kundakcı, Mustafa (2019). Moldo Kılıç, Isak Şaybekov ve Kalık Akıyev’in “Zelzele” Temalı Şiirlerinde Toplumsal Eleştiri, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2019/13, s. 115-129.
• M. Çay, Abdulhaluk, “Türk Ergenekon Bayramı Nevruz”, Turan Kültür Vakfı, Ankara, 1996
• Muratçayeva, Feride, Dağıstan’da Nevruz Bayramı, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 275-280.
• Muratoğlu, Malik, Özbek Halk Edebiyatında Nevruz, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 282-292.
• Mustafayev, Beşir, Adriyatik’ten Çin Seddi’ne Uzanan Nevruz Geleneği, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, cilt:2, S.3, 2013, s.260-273.
• Nadirof, İlbari, İdil-Ural tatarlarında Nevruz Bayramları, Çev: Alsu kamalieva- Mustafa kalkan, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 293-299.
• Uca, Alaatin, , Türk Toplumunda Nevruz-II, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 33 Erzurum, 2007, s. 151-182.