ZAMAN KAVRAMI: NEDİR-NE DEĞİLDİR?

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 123 - 148, 31.07.2023

Murat Ağarı

Öz

Zaman kavramı, dilde, dinde ve felsefede farklı içeriklere sahip olduğu gibi, İslam öncesi dönemde, İslâmî dönemde ve hatta İslâmî dönemin farklı periyotlarında farklı anlam içeriklerine sahip olmuştur. Amacımız, “zaman nedir-ne değildir?” sorgusundan hareketle dinî ve felsefî açılardan zamanın anlam içeriğini verdikten sonra linguistik çerçeve üzerine fikir üretmek olacaktır. Bu çerçeve içerisinde ilerlerken İslâm öncesi ve sonrası dönemlerde meydana gelen anlam değişim ve dönüşümleri de sorgulamamız içerisinde kendine yer bulacaktır. Kısaca “geçmiş, şimdi ve gelecek” şeklinde kurulu olan düşünce şemasının tarihî süreç içerisindeki görüntüsüne ulaşma hedefine doğru doğru düşünce adımları atma hedefindeyiz.

Anahtar Kelimeler

Zaman, Vakit, Dehr, Sermed, Ân.

Kaynakça

• Açıkgenç, Alpaşlan, “İslam Düşüncesinde Zaman Anlayışının Felsefi Tahlili”, Uluslararası İslam Medeniyetinde Zaman Sempozyumu, (08-11 Ekim 2015/Konya), C: I, ss: 19-28.
• Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK yay., 2. Bsk., 1979.
• Ardahan, Faik (Edit.), Her Yönüyle Rekreasyon, Ankara: Detay yay., 2016
• Aristoteles, Fizik, çev.: S. Babür, İstanbul: YKY, 2. Bsk. 2001, ss: 183-217.
• el-Âtî, İbrahim, ez-Zaman fi’l-Fikri’l –İslamî, Beyrut: Daru’l-Muntahabi’l Arabî, 1999.
• Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı 2010.
• Azakar, Recep, Kur’an-ı Kerim’de Yemin Edilen Zaman Kavramları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sos. Bil. Enst., Karaman, 2020.
• Bakır, İrfan, İbn Sînâ Felsefesinde Zaman Kavramı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Yalova Ünv. Sos. Bil. Enst., Yalova, 2016
• Bayraktar, Mehmet, “"Davûd-i Kayserî”, DİA, C: 9, ss: 32-35.
• Bozkurt, Fuat, Türkiye Türkçesi, İstanbul: Cem Yay. 1995.
• Bumin, Tülin, “Kojéve’in Zaman ve Kavram İlişkisi Üzerine Savları”, Türkiye Birinci Felsefe Mantık Bilim Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Ülke yay., 1991.
• Büyük Larousse, Interpress Basın ve Yay., 1-24.
• el-Câbirî, Muhammed Âbid, Arap İslam Kültürünün Akıl Yapısı, çev: B. Köroğlu-H. Hacak, E. Demirli, İstanbul: Kitabevi Yay., 2000.