TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET HACMİNİN ÇEKİM MODELİ İLE TAHMİNİ

Yıl 2019, , 769 - 786, 31.12.2019

Nevzat Balıkçıoğlu

https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2019.032

Cited By: 2

Öz

Bu
çalışmayla Türkiye dış ticaretinin yaklaşık dörtte üçünü oluşturan 27 ülke
arasındaki dış ticaret hacminin çekim modeliyle tahmin edilmesini ele
almaktadır. Panel regresyon analiziyle 1993-2016 yılları arasında ele alınan
ülkelerin GSYH’leri, nüfus miktarları ile ülkeler arasındaki mesafenin yer
aldığı tahmin modellerinde, ticaret hacmi bağımlı değişken olarak
değerlendirilmiştir. Bu çalışmada amaç, Türkiye’nin 27 dış ticaret ortağıyla yapılan
dış ticaretinde GSHY ve uzaklığın etkisinin olup olmadığını tespit etmektir. Bu
amaçla Çekim Modeli panel regresyon yöntemi ile tahmin edilmiş ve GSYH’nin dış
ticaret üzerinde etkisi bulunmuş iken mesafenin anlamlı bir etkisi tespit
edilememiştir. Yapılan tahminde elde edilen sonuçların GSYH değişkeninin
Lewirni Katsayıları teoriye uygun ve anlamlı olarak tespit edilmiştir. Buna
karşın uzaklık değişkeni istatistiki olarak anlamlı çıkmamasına rağmen, tahmin
katsayısı işaretinin teoriye uygun işaret taşıdığı tespit edilmiştir. İki
farklı tahminde en uygun modelin sabit etkiler panel tahmini olduğu ve nüfus
değişkeniyle yapay değişkenlerin tahminlerde çok fazla belirleyiciliğini tespit
edilmediği elde edilen sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Çekim Modeli, Panel Regresyon, BRICS, Türkiye

Kaynakça

• Anderson, J. E. (1979). ‘‘A Theoretical Foundation for the Gravity Equation’’ American Economic Review. 69 (1), s. 106–116. Armington, P. (1969).‘‘ATheory of Demand for Products Distinguished by Place of Production.’’ IMF Staff Papers 16 (3), s.159–176. Ata, S. (2013). Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes Türkiye ile Komşuları Arasındaki Ticaret Potansiyeli: Çekim Modeli Çerçevesinde Bir İnceleme Turkey’s Trade with Neigbor Countries:A Gravity Model Analysis.Baltagi, B. H. and Young-Jae C. (1994). “Incomplete Panels: A Comparative Study of Alternative Estimators for the Unbalanced One-way Error Component Regression Model,” Journal of Econometrics, 62, s. 67-89. Baltagi, B. H. (2008). Econometric Analysis of Panel Data, 4th ed. New York: John Wiley & Sons. Bergstrand, J. .H (1985). “The Gravity Equation in International Trade: Some Microeconomic Foundations and Empirical Evidence”, The Review of Economics and Statistics, Vol. 67 (3), s. 474-481. Brun, J. F., Celine, C., Guillaumont, P and Melo, J. (2005). “Has Distance Died? Evidence from a Panel Gravity Model” World Bank Economic Review, Vol. 19 (1), s.1-22. Damodar, N. G. and Dawn C. P. (2009). Basic Econometrics 5th Edition (by) McGraw-Hill Series.Deardorff, V.A. (1998). “Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in a Neoclassical World?”,The Regionalization of the World Economy, University of Chicago Press, s. 7-32. Ekanayake E. M. (2010). “Trade Blocks and the Gravity Model: A Studyof Economic Integration among Asian Developing Countries” Journal of Economic Integration 25(4). Erdem, E. ve Nazlioglu, S. (2008).”Gravity Model of Turkish Agricultural Exports to the European Union” Internation Trade and Finance Association Working Papers, 21, s.1-9.Evenett, S. J. and Keller, W. (1998). On the Theories Explaining the Success of the Gravity Equation”, NBER Working Paper No. 6529, Cambridge, MA: National Bureau of Economic Research.Filippini, C. and Molini, V. (2003). “The Determinants of East Asian Trade Flows: A Gravity Equation Approach”. Journal of Asian Economics, Elsevier, 14(5), s. 695-711.Frankel, A. J. and Romer, D. (1999). “Does Trade Cause Growth?”, American Economic Review, 89(3), s.379-399. Frankel, J., Stein, E. and Wei, S.J. (1995). “Trading Blocs and the Americas”, Journal of Development Economics, 47(1), s. 61-95.Frede, J. and Yetkiner, H. (2017). “The Regional Trade Dynamics of Turkey: A Panel Data Gravity Model”, The Journal of International Trade & Economic Development An International and Comparative Review ISSN: 0963-8199 (Print) 1469-9559 (Online) Journal homepage: http://www.tandfonline.com/loi/rjte20. Greene, W.W. (2003). Fıfth Edıtıon Econometrıc Analysıs, Q Pearson Education LTD New York University. Helpman, E. and Krugman, P. (1985). Market Structure and Foreign Trade, Cambridge, MA: MIT Press.Hsiao, C. (2003). Analysis of Panel Data, Cambridge University Press, 2nd Edition. Hsiao, C., Pesaran M. H. and Pick, A. (2012). “Diagnostic Tests of Cross Section Independence in Limited Dependent Variable Panel Data Models,” Oxford Bulletin of Economics & Statistics, 74, s. 253–277.Pöyhönen, P. (1963). “A Tentative Model for the Volume of Trade Between Countries”, Weltwirtschaftliches Archiv 90, s.93-99.Tatlıcı, Ö. ve Kızıltan, A. (2011). “Çekim Modeli: Türkiye’nin İhracatı Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, s.287-299.Tinbergen, J. (1962). “Shaping the World Economy: Suggestions for an International Economic Policy”, The Twentieth Century Fund, New York.https://data.worldbank.org/.