MUHASEBE HİLELERİ YOLUYLA YAPILAN YOLSUZLUKLARDA BAĞIMSIZ DENETİMİN SORUMLULUĞUNUN ARAŞTIRILMASI: KUZEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ UYGULAMASI

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 14, 701 - 709, 07.07.2017

Mehmet Emin Karabayır Sevgi Cengiz

Öz

Bu çalışmada amaç,
bağımsız denetçilerin hata ve hile eylemlerine karşı sorumluluklarıyla ilgili
kendi görüşlerini ortaya koyarak hata ve hile kavramlarını incelemektir.
Muhasebede hata ve hile eylemlerinin gerçeklemesi durumunda ilgili taraflar
(bireyler, toplum, devlet ve işletmeler) olumsuz etkilenmektedirler.
Dolayısıyla hata ve hilelerin tespit edilmesi ve önlenmesi ciddi bir
sorumluluktur ve uzmanlık gerektirmektedir. Bu kapsamda, Kuzeydoğu Anadolu
illerinde (Ağrı, Ardahan, Erzurum, Iğdır ve Kars) faaliyet gösteren 84 bağımsız
denetçiye, muhasebede yapılan hata ve hile eylemleri karşısında bağımsız
denetçilerin sorumluluğunu belirleyebilmek amacıyla anket uygulaması yapılmış
ve sonuçlar analiz edilmiştir. Ayrıca araştırmada, faktör ve farklılık analizleri
uygulanarak değişkenler ile faktörler arasındaki ilişki değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe hata ve hileleri, Bağımsız denetim, Bağımsız denetçinin sorumluluğu

Kaynakça

• ACFE (2008), ”Report totheNation of OccupationalFraud&Abuse, Association ofCertifiedFraudExaminers”, Austin, USA.
• AKDOĞAN, N. ve TANKER, N. (1997), “Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri”,Genişletilmiş 5. Baskı, İstanbul, Lebib Yalkın Yayınları.
• ARKUN, O.F. (1975), “ İşletmelerde muhasebe denetimi”, İİTİ.
• BAYRAKLI, H.H., ERKAN, M. ve ELİTAŞ, C. (2012), “Muhasebe ve VergiDenetimindeMuhasebe Hata ve Hileleri”, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• BOYNTON, W. and RAYMOND N.J. (2006), “Modern Auditing: Assurance ServicesandtheIntegrity of Financial Reporting”, 8th Edition, JohnWiley&Sons.,Hoboken, New Jersey, USA.
• BOZKURT, N. (2009), “İşletmelerin Kara Deliği Hile Çalışan Hileleri”, Alfa YayınDağıtım,İstanbul.
• BOZKURT, N. (2000), “Mali Tablolarda İşletme Yönetimleri Tarafından YapılanMuhasebeHileleri”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, yıl:9, sayı:12.
• BULCA, H. ve TOLGA, Y. (2014), “Bağımsız Denetim Standartlarının Muhasebede HileKavramına Yaklaşımı" Optimum: Journal of Economics& ManagementSciences/Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi 1.2.
• ÇABUK, A. ve LAZOL, İ. (2010),“Mali Tablolar Analizi”, Ekin Basım Yayın Dağıtım,10.Baskı, Bursa.
• ÇELİK, A. (2007), “Stok Hileleri Ve Bir Uygulama”, Marmara Üniversitesi, SosyalBilimlerEnstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Muhasebe Denetimi Bilim Dalı,Yüksek Lisans Tezi.
• ÇELİK, T. (2010), “Muhasebede Hata ve Hileler İle İlgili Muhasebe Meslek MensuplarıÜzerindeBir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Niğde.
• ÇOKLUK, Ö., ŞEKERCİOĞLU, G. ve BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2010), “Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları”. Ankara: Pegem Akademi.
• ÇOKLUK ,Ö., ŞEKERCİOĞLU, G. ve BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2012), “Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları”. Ankara: Pegem Akademi.
• DÖNMEZ, A., KÜRŞAD Ç., ve İ. İ. B. F. Akdeniz Üniversitesi. (2015), "HilelerinOrtayaÇıkarılması Bakımından Bağımsız Denetim İle Adli MuhasebeninRolü,Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies 1/3, 34-67.
• FARREL, B. R. and FRANCO, J. R. (1999), “The Role of theAuditor in PreventionandDetectionof Business Fraud: SAS No: 82”, 2;1 Western Criminology Reviewhttp://wcr.sonoma.edu/ v2n1/v2n1.html adresinde erişildi.(Erişim Tarihi:19.1.2016).
• GÜVENÇ, Z. (2009), “Termal Turizm İşletmelerinde Hata ve Hilelerin ÖnlenmesindeBelgeSisteminin Önemi ve Bir Uygulama”,Yayınlanmamış Yüksek LisansTezi, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• GOLDEN, T. W., SKALAK, S. L., CLAYTON, M. M., ve PILL, J. S. (2006), “A GuideToForensic Accounting Investigation” e-kitaphttp://www.google.com.tr/books/forensic/accounting+and+auditingadresinden ulaşıldı. (Erişim Tarihi: 01.03.2016)
• GÖKAY Y. (1994),“İşletmelerde Vergi Denetimi”, 1. Baskı, Boyut Yayıncılık, İstanbul.
• HAIR, J. F. (2010), "Multivariatedataanalysis." (https://works.bepress.com/joe_hair/2/), (ErişimTarihi, 12.04.2016).
• https://www.kgk.gov.tr/contents/files/BDS/BDS_240.pdf (Erişim Tarihi: 13.02.2016)
• http://www.tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.11.2015).
• İBİŞ, C. ve ÇATIKKAŞ Ö. (2012),"İşletmelerde iç kontrol sistemine genel bakış.”SayıştayDergisi 85, 95-121.
• KANDEMİR, C. (2010), "Muhasebe Hilelerinin Ortaya Çıkarılmasında ve ÖnlenmesindeBağımsız Denetimin Rolü ve Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu.”DoktoraTezi, Çukurova Üniversitesi.
• KANDEMİR, C. ve KANDEMİR, Ş. (2013), “Muhasebe Hata ve Hilelerinin OrtayaÇıkarılmasında Bağımsız Denetçilerin Sorumluluğunu EtkileyenFaktörlere İlişkin Algılamaları”,Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 1, syf:29-54.
• KARACAN, S. ve UYGUN, R. (2012),“Denetim ve Raporlama”, 1.baskı, Umut tepe Yayınları,Kocaeli.
• KİRİK, Z. (2007), “Muhasebe Hata ve Hileleri İle Muhasebe Mesleğinde Etik:Afyonkarahisar’ daMuhasebeciler Üzerine Bir Araştırma”, YüksekLisans Tezi, Eskişehir.
• Maliye Hesap Uzmanları Derneği (2004), “Denetim İlke ve Esasları”, 1.Cilt, 3.Baskı,Yıldız Ofset,İstanbul.
• MARIANNEL J. (2005),“.Accounting Student.sPerceptions of TheSarbanes-OxleyActOf2002”, California StateUniversity, Los Angeles, CA 90032-8121.
• NAZLI, E. (2014), “Muhasebe Hata ve Hilelerin Önlenmesinde İşletme ve YöneticilerinSorumluluğunun Tespitine Yönelik Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi,Niğde.
• OKAY, S. (2011), “Muhasebe Hata ve Hilelerinin Meslek Etiği Açısından İrdelenmesi”,YüksekLisans Tezi, Karaman.
• SINGLETON, T.W., SINGLETON, A., BOLOGNA, G.J. and LINDGUIST, R.J. (2006), “FraudAuditing andForensic Accounting”, 3rd Edition, JohnWiley&Sons, Inc., New York, USA.
• ŞENCAN, H. (2005), “Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik”. İstanbul:Seçkin Yayıncılık.
• TAVŞANCIL, E. (2002), “Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi”, Ankara:NobelYayınları.
• UZAY, Ş. (2007), "Küreselleşmenin İşletmelerde Muhasebe ve Denetim UygulamalarınaEtkisi." Türkiye’nin Jeoekonomisi ve Jeopolitikası–Türkiye GeleceğinNeresinde,Editörler:N. Doğan, F. Kula, M. Öcal, Nobel Yayınevi.
• YALKIN, Y. K. (2005). “Genel Muhasebe İlkeler ve Uygulamalar”, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• WELLS, J. T. (2008),“Principles of FraudExamination”, John Wiley&Sons, Inc,New York,USA.
• www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/10/20051020-23.htm (Erişim Tarihi: 19.03.2016).