ENTELEKTÜEL SERMAYE, KURUMSAL YÖNETİM DERECELENDİRME NOTU VE İŞLETME PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 16, 463 - 482, 29.12.2017

Emre Horasan , Cebrail Meydan , Sebahattin Yıldız

Öz

Kaynak temelli görüşe göre şirketlerin değerli, nadir,
ikame edilemeyen ve taklit edilemez olan stratejik kaynaklarının şirketlerin
rekabet avantajı yaratmasında hayati önemi vardır. Stratejik bir kaynak olarak
değerlendirilen entelektüel sermayenin gelişmişliğinin de şirketlerin kurumsal
yönetim düzeyi ve performansıyla ilişkili olabileceği varsayılmaktadır. Bu
araştırmanın amacı entelektüel sermaye, kurumsal yönetim derecelendirme notu ve
işletme performansı arasındaki ilişkileri ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın
yöntemi, hipotez içeren niteliktedir. Araştırmada ikincil veriler
kullanılacaktır ve veri toplama araçları Borsa İstanbul (BİST), Kamuyu
Aydınlatma Platformu  (KAP) ve Sermaye
Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yetkilendirilmiş derecelendirme kuruluşlarının
yayınladığı kurumsal derecelendirme raporlarıdır. Çalışmada entelektüel
sermaye; Piyasa Değeri / Defter Değeri (PD/DD) Oranı, Piyasa Değeri – Defter
Değeri (PD-DD) farkı ve Tobin’s Q ile işletme performansı ise; Aktif Kârlılık
Oranı (ROA) ve Özsermaye Kârlılık Oranı (ROE) ile ölçülecektir. Kurumsal
yönetim derecelendirme notu ise ilgili şirketlerin raporlarından elde
edilecektir ve pay sahipleri, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, menfaat sahipleri
ve yönetim kurulları ana bölümleri dikkate alınacaktır. Araştırmanın muhtemel
bulguları olarak değişkenler arasında pozitif yönlü ilişkiler beklenmektedir. Araştırmanın
temel kısıtı, ikincil verilerin bazılarının yayımlanmamış olması nedeniyle,
analizlerin yapılırken 2015 yılı verilerini dikkate alacak olmasıdır. Sonuç
kısmında ilerleyen çalışmalar için öneriler getirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Entelektüel Sermaye, Kurumsal Yönetim, İşletme Performansı, Kaynak Temelli Görüş, Borsa İstanbul

Kaynakça

• Abdullah, Dewi Fariha ve Sofian Saudah (2012), “The Relationship between Intellectual Capital and Corporate Performance”, The 2012 International Conference on Asia Pacific Business Innovation & Technology Management, Procedia - Social and Behavioral Sciences: 537-541.
• Akbulut, Ramazan (2009), “İMKB’de İşlem Gören İmalat Sektöründeki İşletmelerde Entelektüel Sermayeyi Ölçmeye Yönelik Bir Uygulama”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 46 (527): 101-111.
• Aksu, Melek ve Sinan Aytekin (2015), “Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Notu ile Hisse Senedi Getirisi İlişkisi: BİST Kurumsal Yönetim Endeksi Üzerine Bir Uygulama”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 6(3): 201-219.
• AlOmoush, Bashar Hamad ve Faris Nasif AL-Shubiri (2013), “The Impact of Multiple Approaches Financial Performance Indicators on Stocks Prices: An Empirical Study in Jordan”, Journal of Global Business and Economics, 6 (1): 1-11.
• Andreou, Panayiotis, Christodoulos Louca C., ve Photis M. Panayides (2014), “Corporate governance, financial management decisions and firm performance: Evidence from the maritime industry”, Transportation Research Part E,(63): 59-78.
• Barney, Jay (1991), “Firm Resources and Sustained Competitive Advantage”, Journal of Management, 17(1): 99-120.
• Bauer, Rob, Frijns Bart., Otten, Roger ve Alireza Tourani-Rad (2008), “The Impact of Corporate Governance Performance: Evidence from Japan”, Pasific-Basin Finance Journal, (16): 236-251.
• Berthelot, Sylvie, Tania Morris ve Cameron Morrill (2010), “Corporate Governance Rating and Financial Performace: A Canadian Study”, Corporate Governance: The International Journal of Business in Society, 10(5): 635-646.
• Bontis, Nick (1998), “Intellectual Capital: An Explotary Study That Develops Measures And Models”, Management Decision, 36(2): 63-76.
• Bramhadkar, Alka., Scott Erickson. ve Ian Applebee (2007), “Intellectual Capital And Organizational Performance: An Empirical Study of The Pharmaceutical Industy”, The Electronic Journal of Knowledge Management, 5(4): 357-362.
• Canbaş, Serpil, Hatice Doğukanlı, Hatice Düzakın ve Ömer İskenderoğlu (2005), “Performans Ölçümünde Tobin Q Oranının Kullanılması: Hisse Senetleri İMKB’de İşlem Göre Sanayi İşletmeleri Üzerinde Bir Deneme”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 28: 24-36.
• Çıkrıkçı, Mustafa ve Abdulkerim Daştan (2002), “Entelektüel Sermayenin Temel Finansal Tablolar Aracılığıyla Sunulması”, Bankacılar Dergisi, 43: 18-32.
• Diaz-Fernandez, M.Carmen, M. Rosario Gonzalez-Rodríguez, ve Biagio Simonetti (2015), “Top Management Team’s Intellectual Capital and Firm Performance”, European Management Journal, (33): 322-331.
• Donker, Han ve Saif Zahir (2008), “Towards An Impartial And Effective Corporate Governance Rating System”, Corporate Governance: The International Journal of Business in Society, 8(1): 83-93.
• Epps, Ruth W. ve Sandra J. Cereola (2008), “Do Institutional Shareholder Services (ISS) Corporate Governance Ratings Reflect a Company’s Operating Performance?”, Critical Perspectives on Accounting, (19): 1135-1148.
• Ertuğrul, Mine ve Shantaram Hegde (2009), “Corporate Governance Ratings and Firm Performance”, Financial Management, 38(1): 139-160.
• Gupta, Pooja. ve Aarti Mehta Sharma (2014), “A study of the impact of corporate governance practices on firm performance in Indian and South Korean companies”, ICTMS-2013, Procedia - Social and Behavioral Sciences, (133): 4-11.
• JCR Eurasia Rating (2015). “JCR Eurasia Rating Kurumsal Yönetim Derecelendirme”, http://www.jcravrasyarating.com/Pages.aspx?Page=kurumsal-yonetim (15.05.2017).
• Karakoç, Mehtap, Nezih Tayyar ve Erhan Genç (2016), “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Kurumsal Yönetim Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Finansal Performanslarının Ölçümü ve Kurumsal Derecelendirme Notları İlişkisi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59): 1327-1338.
• Kobirate, (2015), “2014/2 Revizyon Halka Acık Şirketlerde Kurumsal Yönetim Uyum Derecelendirme Metodolojisi”, http://www.kobirate.com.tr (15.05.2017).
• Meydan, Cebrail ve Sebahattin Yıldız (2014), “Şirketlerin Entelektüel Sermayesi ve Kredi Derecelendirme Notu Arasındaki İlişki”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, (23): 95-112.
• Munisi, Gibson. ve Trond Randøy (2013), “Corporate governance and companyperformance across Sub-SaharanAfrican countries”, Journal of Economics and Business, 70: 92-110.
• OECD (2016), “G20/OECD Principles of Corporate Governance (Turkish version)”, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/9789264257443-tr (15.05.2017).
• Örs, Tuğba, Davut Takıl ve Meltem Altın (2015), “Borsa İstanbul Teknoloji Endeksinde Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi”, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(1): 62-81.
• Özevren, Mina ve Sebahattin Yıldız (2010), “Entelektüel Sermayenin Ölçüm yöntemleri ve Kriterlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 29(2): 275-289.
• Pucci, Tommaso, Christian Simoni ve Lorenzo Zanni (2015), “Measuring the Relationship Between Marketing Assets, Intellectual Capital and Firm Performance”, Journal of Management and Governance, 19(3): 589-616.
• Sakarya, Şakir (2011), “İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi Kapsamındaki Şirketlerin Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu ve Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Olay Çalışması (Event Study) Yöntemi İle Analizi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, 7(13): 147–162.
• Sharabati, Abdel-Aziz A., Shawqi Naji Jawad ve Nick Bontis (2010), “Intellectual Capital and Business Performance in Pharmaceutical Sector of Jordan”, Management Decision, 48(1): 105-131.
• Stewart, Thomas A. (1997), Entelektüel Sermaye-Örgütlerin Yeni Zenginliği, (İstanbul: Mess Yayınları) (Çev. Nurettin Elhüseyni).
• Sumedrea, Silvia. (2013), “Intellectual Capital and Firm Performance: A Dynamic Relationship in Crisis Time”, International Economic Conference of Sibiu 2013 Post Crisis Economy: Challenges and Opportunities, IECS 2013, Procedia Economics and Finance, 6: 137-144.
• Şamiloğlu, Famil (2002), Entelektüel Sermaye, (Ankara: Gazi Kitabevi).
• Şamiloğlu, Famil ve Ulaş Ünlü (2010), “Sahiplik Yapısı ve Firma Performansı Arasındaki İlişki: İMKB 100 Endeksi Firmaları Üzerine Bir Uygulama”, MUFAD Journal, 46: 66-73.
• Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE), “Kurumsal Yönetim Moda Bir Kavram Gibi Değerlendirilmemeli”, İç Denetim Dergisi, Yaz 2003 -2004: 3-63.
• Tükenmez, Mine, Ahmet Galip Gençyürek ve Mehmet İlker Karakelleoğlu, (2017), “Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notlarının Şirketlerin Finansal Performansı Üzerindeki Etkisi”, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 8(1): 1-18.
• Ünlü, Ulaş, Ali Bayrakdaroğlu ve Famil Şamiloğlu (2011), “Yönetici Sahipliği ve Firma Değeri: İMKB İçin Ampirik Bir Uygulama”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(2): 201-214.
• Vintilă, Georgeta. ve Elena Alexandra Nenu (2015), “An Analysis of Determinants of Corporate Financial Performance: Evidence from the Bucharest Stock Exchange Listed Companies”, International Journal of Economics and Financial Issues, 5(3): 732-739.
• Yenice, Sedat ve Tuğba Dölen, (2013). “İMKB’de İşlem Gören Firmaların Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyumunun Firma Değeri Üzerindeki Etkisi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19): 199 – 214.
• Yıldız, Sebahattin (2010a), Entelektüel Sermaye - Teori ve Araştırma, (İstanbul: Türkmen Kitabevi).
• Yıldız, Sebahattin. (2010b), “Entelektüel Sermaye Faaliyet Raporu Önerisi: Özel Sermayeli Mevduat Bankalarında Bir Araştırma”, Bankacılar Dergisi, 75: 34-50.
• Yıldız, Sebahattin (2010c), Entelektüel Sermayenin İşletme Performansına Etkisi: Bankacılık Sektörü Üzerinde Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi (İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Yıldız, Sebahattin (2010d), “İşletme Performansının Ölçümü Üzerine Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 36: 179-193.
• Yıldız, Sebahattin (2011a), “Entelektüel Sermayenin Ölçümü Üzerine Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma”, İstanbul Üniversitesi İİE Yönetim Dergisi, 22(68): 9-28.
• Yıldız, Sebahattin (2011b), “Entelektüel Sermayenin İşletme Performansına Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3): 11-28.
• Yıldız, Sebahattin ve Adem Karakaş (2012), “The Defining Methods and Criteria for Business Performance: The Literature in Turkey and Foreign”, Procedia- Social and Behavioral Sciences, 58: 1091-1102.
• Zabri, Shafie Mohammed, Kamilah Ahmad ve Khaw Khai Wah (2016), “Corporate Governance Practices and Firm Performance: Evidence from Top 100 Public Listed Companies in Malaysia”, 7th International Economics & Business Management Conference, 5th & 6th October 2015, Procedia Economics and Finance, 35: 287-296.
• http://www.kobirate.com.tr/ (15.05.2017).
• http://www.saharating.com/ (15.05.2017).
• http://www.jcravrasyarating.com/ (15.05.2017).