EV HALİNİN İÇİNDEN TOPLUMUN GENELİNE MEDYANIN DÖNÜŞTÜRÜCÜ İŞLEVİNDE “KATILIMCI İZLEYİCİ” OLGUSU

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: Ek Sayı-1, 403 - 424, 30.10.2020

Baran Dural

https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2020.ek1.019

Öz

Tecimsel kaygılarla yayın akışlarını düzenleyen özel televizyon kanalları, varlıklarını sürdürebilmek adına, daha yüksek izlenme oranlarına ulaşabilmek zorundadırlar. Rakipleriyle kıyasıya bir rekabet içerisinde olan özel kanallar, ister tematik ister ana akım medyaya dahil olsunlar, kendilerini “izlenme oranı (rayting)” tartışmasının yakıcılığından kurtaramamaktadırlar. Bir televizyon programının oluşumunda ekran başındaki hedef izleyicinin de bariz olarak fark edebileceği, en net olgu, programın ana konusu kadar “katılımcı izleyicilerin” anlık tepkileridir. “Katılımcı izleyici” belli bir konunun işlendiği bir programda, sergilediği konuşma ve hareketlere göre kimi kesimlerce oldukça “sıradan ve itici” bulunsalar da, kimi kesimler tarafından, “oldukça dikkat çekici, hatta ekrana bağlayıcı” nitelik taşıyan unsurlar olarak gösterilmektedir. Bu çalışmada, “katılımcı izleyici performansı”nın, kanallara tecimsel- ideolojik- etik olarak ne kattığı sorusuna eğilinecek, Türkiye’deki “sahte, sözde gündem yaratma” tartışması, “katılımcı izleyici” unsuruyla beraber ele alınarak sorgulanacaktır. “Büyülü kutu”nun toplumu bir “aptal kutusu”na dönüştürüp dönüştürmediği sorunsalı, ilgili uzmanların söz dağarında (literatür) yer alan görüşleriyle karşılaştırılmalı olarak irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Medya, katılımcı izleyici, toplumsal dönüştürücüler, reality şovlar

Kaynakça

• Benjamin, W. (2013), “Fotoğrafın Kısa Tarihi- Teknik Araçlarla Yeniden Üretim(Çoğaltma) Çağında Sanat Eseri”, İstanbul: Agora Kitaplığı. Chomsky, N. (1995), Demokrasi Gerçek ve Hayal, İstanbul: Pınar. Doğanyiğit, Seray Ö. (2003), “Medya İzleyici Çalışmalarında Kültürel Çalışmalar ve Stuart Hall’un Katkısı”, https://bilgi.academia.edu/Seray%C3%96neyDo%C4%9Fanyi%C4%9Fit, ET: 04.02.2020. Dural, Ş. (2018), “Raymond Williams’da Televeizyon Teorisi”, Marmara Üniversitesi SBE. Yayınlanmamış Ders Ödevi. Hall, S. (1977), “Culture, The Media and the ‘İdeological Effect”, Mass Communications and Society, Londra: Edwar Arnold. Karataş, A. A. (2006), “Reyting Canavarının Paralı Askerleri”, https://www.yenisafak.com/arsiv/2006/haziran/13/g01.html, ET: 20.02.2020. Keane, J. (1992), Medya ve Demokrasi, İstanbul: Ayrıntı. Livingstone, S. & Lunt, P. (1996), Talk on Television: Audience, Participation and Public Debate, West Sussex: Routledge. Meder, M.& Çiçek, Z. (2011), “Özel Hayatın Kamusal Alanda Tartışılması: Kadın Programları Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme”. Pamukkale Üniversitesi SBE s.9, Denizli: Pamukklae SBE. Meisel, M. (2010), Chaos Imagined: Literature, Art, Science, Colombia University Pres. Morley, D. (2001)." Belongings: Place, Space And Identity In A Mediated World", European Journal of Cultural Studies. 4.4, http://ecs.sagepub.com/content/4/4/s425, ET: 20.04, 2012. O’Dohorty, B. (2010), Beyaz Küpün İçinde Galeri Mekanının İdeolojisi, İstanbul. Sel. Önal, Y. (?), “Sanat Eserinin Yeni Olanaklarla Yeniden Üretilmesi (Çoğaltılması) ‘ Bağlamından Walter Benjamin’in Sanat Teorisi”, https://www.insanokur.org/sanat-eserinin-teknik-olanaklarla-yeniden-uretilmesi-cogaltilmasi-baglamindan-walter-benjaminin-sanat-teorisi-yusuf-onal/, ET: 22.02.2020. Paktin, S. (2012), “Alican, Ayşe ve Profesyonel İzleyiciler Arasında”, www.aksam.com.tr › Cumartesi Haberleri, ET: 21.02.2020. Purvis, T.& Hunt, A. (2014), “Söylem İdeoloji, Söylem İdeoloji, Söylem İdeoloji,…”, http://www.momentjournal.org/index.php/momentdergi/article/view/38, ET: 01..02.2020. Rahte, E. Ç. (2010), “Kamusallık, Toplumsal Katılım ve Medya: Kadın Programları Etnografisi”, iletisimdergisi.gsu.edu.tr › issue, ET: 17.02.2020. Tunç, S. (2011), “Televizyonda Değişen İzleyici Katılı: Ekran- Stüdyo Gerilimi”, Marmara Üniversitesi SBE. Radyo- TV ve Sinema Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, İstanbul: TC Marmara SBE. Sarıbay, Ali Y. (1994), Global Bir Bakışla Politik Sosyoloji, İstanbul: Der. Sayar, K. (2012), “Netice-i Kelam”, Olmak Cesareti, http://www.sorularlaaile.com/medyanin-ruhunu-okumak-psikiyatri-uzmani-prof-dr-kemal-sayar, ET: 04.02.2020. Sezgin, S. (2017), "Sözlü Kültür, Televizyon ve İzleyici Katılımı", TC Marmara Üniversitesi SBE. İletişim Bilimi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yükseklisans Çalışması, İstanbul: TC Marmara SBE. Soukup, P. A. (2005), "Looking is not Enough: Reflections on Walter J. Ong and Media Ecology", Proceedings of the Media Ecology Association, Volume 6, https://www.researchgate.net/scientific-contributions/2013282866_Paul_A_Soukup, ET: 19.02.2020. Süleyman, İ. (1995), “Demokratik Sistemde Medyanın Rolü”, Birim Dergisi 68-69, İstanbul: Birikim Şen, M. T. (2014), Medyaradar 03.06.2014, ET:02.01.2020. Şentürk, R. (2009), “Raymond Williams’ın Televizyon Teorisi”, dergipark.gov.tr/download/article-file/177880, ET: 01.05.2019. Türkoğlu, N. (2011), “Toplumsal Dönüşümler ve Medyada İzleyici Katılımı”, TUBİTAK Raporu, https://www.academia.edu/909166/TOPLUMSAL_D%C3%96N%C3%9C%C5%9E%C3%9CM_VE_MEDYA_TELEV%C4%B0ZYONA_KAR%C5%9EI_DO%C4%9EA_Social_Transformation_and_Media_Nature_Against_Television_, ET: 10.09.2019. Türkoğlu, N. (2006), “Şeytanın Akerdeonu ve Sazı: Medyada Bolluklar ve Boşluklar”, Kocaeli İletişim Dergisi s:1, Kocaeli. Kocaeli Ünv. Yeşiltuna, D. (2006), “Yeni Bir Katılımcı Tipi Olarak Medyatik Topluluklar”, Sosyoloji Dergisi 16.