CAN SIKINTISI, AYLAKLIK VE GÖSTERİ

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: Ek Sayı-1, 209 - 226, 30.10.2020

Gülen Göktürk

https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2020.ek1.010

Öz

Bu makale, endüstriyel sistemin yarattığı can sıkıntısıyla baş etmeye çalışan çağımız insanlarıyla ilgilidir. Bir tarafta sistemi terk ederek kendi işini yapanlar; diğer tarafta ise farklı olanı tüketerek görünmeye çalışan çoğunluğunu beyaz yakalıların oluşturduğu bir rekabetçi tüketici kitle vardır. Veblen’den esinlenilerek bu makalede onlara aylak sınıf denilmiştir. Aylak sınıf rekabetçi tüketim alışkanlığıyla endüstriyel sistemden kaçanların farklı ve nitelikli ürünlerini tüketerek görünür olmaya çalışır. Bu görünme çabası “gösteri” ile yakından ilişkilidir ve sosyal medya bunu hem kolaylaştıran hem de tetikleyen bir mecradır. Bir yandan da bu durum insanları giderek narsisist yaparken, narsisizmi çağımızın değeri haline getirmiştir. Netice olarak bu makale Veblen’in aylak sınıf ve DeBord’un gösteri kavramı üzerinden bir zeitgeist eleştirisidir.

Anahtar Kelimeler

can sıkıntısı, aylak sınıf, gösteri

Kaynakça

• Adorno, T.W. & Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın diyalektiği: felsefi fragmanlar. Çev: Nihat Ülner, Elif Öztarhan Karadoğan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Baudrillard, J. (2004). Tüketim toplumu. Çev: Ferda Keskin, Hazal Deliceçaylı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bocock, R. (1997). Tüketim. Çev: İrem Kutluk, Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• Chapaux-Morelli, P. & Couderc, P. (2018). İkili ilişkilerde duygusal manipülasyon. Çev: Işık Ergüden, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Clarke, S. (2009). Marx’ın kriz teorisi. Çev: Cumhur Atay, İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Debord, G. (2017). Gösteri toplumu. Çev: Ayşen Ekmekçi ve Okşan Taşkent, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Eagles, J. (2017). Marxism, anarchism and the situationists’ theory of revolution, Critical Sociology, 43(1), 13-36.
• Ekrem, R. M. (1898, 2017). Araba sevdası. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Freud, S. (çev. 2012). Narsizm üzerine ve Schreber vakası. Çev: Banu Büyükkal ve Saffet Murat Tura, İstanbul: Metis Yayınları.
• Hobsbawm, E. J. (1987). Sanayi ve imparatorluk. Çev: Yalçın Gülerman ve Abdullah Ersoy, Ankara: Dost Kitapevi.
• Lefebvre, H. (2007). Modern dünyada gündelik hayat. Çev: Işın Gürbüz, İstanbul: Metis Yayınları.
• Marx, K. (çev. 1986). Kapital: birinci cilt. Çev: Alaattin Bilgi, İstanbul: Sol Yayınları.
• Marx, K. (der. 2017). Yabancılaşma. Çev: Kenan Somer, Ahmet Kardam, Sevim Belli, Arif Gelen, Yurdakul Fidancı ve Alaattin Bilgi, Der: Barışta Erdost. İstanbul: Sol Yayınları.
• Ritzer, G. (2017). Toplumun McDonaldlaştırılması. Çev: Akın Emre Pilgir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sander, O. (1997). Siyasi tarih, ilkçağlardan 1918’e. Ankara: İmge Kitapevi.
• Shukaitis, S. & Figiel, J. (2013). Metropolitan strategies, psychogeographic investigations, Cultural Studies↔Critical Methodologies, 13(6), 536-543. doi:10.1177/1532708613503781
• Shukaitis, S. (2014). ‘Theories are made only to die in the war of time’: Guy Debord and the Situationist International as strategic thinkers, Culture and Organization, 20(4), 251-268. doi:10.1080/14759551.2012.754223
• Schumaker, P., Dwight C. K. & Heilke, W. T. (der. 1996). Great ideas/grand schemes: political ideologies in the nineteenth and twentieth centuries, New York: McGraw Hill.
• Veblen, T. B. (çev. 2017). Aylak sınıfın teorisi: kurumların iktisadi incelemesi. Çev: Eren Kırmızıaltın ve Hüsnü Bilir, Ankara: Heretik Yayınları.