19. YÜZYILDA OSMANLI TARIMINDAKİ DÖNÜŞÜMÜN YEREL BASINDAN İZLENMESİ: TUNA VİLAYET GAZETESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 22, 953 - 972, 29.12.2020

Cüneyt İpteş

https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2020.041

Öz

Sanayi devrimi öncesinde ülke ekonomilerinin tarım sektörü ağırlıklı yapısı Osmanlı Devleti’nde de mevcuttur. Buna göre klasik dönemde ülke ekonomisinin esas belirleyicisi tarım sektörüdür. Osmanlı tarım sektöründe çift-hane ve tımar sistemi, mahalli ve ayni nitelikleriyle, üretimde devamlılığın sağlanmasında, vergi gelirlerinin elde edilmesinde ve askeri giderlerin karşılanmasında aracı olmuştur. Osmanlı Devleti klasik dönemine ait bu kurumsal yapı Avrupalı devletlerin ekonomik, sosyal ve askeri alanlarda elde ettiği yenilikler sonrasında değişmeye başlamıştır. Tuna Vilayeti Osmanlı Devleti’nde yenileşme akımının şahit olunduğu ilk yerlerdendir. Araştırmamızda bu gelişmeler Tuna Vilayetinin yazılı basını olan Tuna Vilayet Gazetesi ile incelenecektir. Tarım sektörü özelinde aktarılacak haberler dönüşüm hamlelerini yansıtmasının yanında dönemin özelliklerini de içermektedir. Bu kapsamda tarımsal arazilerde mülkiyet anlayışı değişmiş, tarımda ticarileşme ve makineleşme yaşanmıştır. Memleket sandıkları tarımsal kredi mekanizmasını düzenlemek amacıyla kurulmuştur. Aşar vergisinin tahsil yöntemi mevcut şartlara göre yeniden düzenlenmiştir. Hayvancılık alanında ise hayvan hastalıkları konusu öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

OSMANLI, TARIM, TUNA VİLAYET GAZETESİ

Kaynakça

• Acar, K. (2013). Osmanlı Devleti’nde Bir İdari Reform Denemesi: Tuna Vilâyeti (1864-1867). Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi SBE, Ankara.
• Batmaz, E.Ş. (1999). İltizam İsteminin 18. Yüzyıldaki Boyutları. Osmanlı, C:3, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Erkal, M., & Tabakoğlu A. (2007). Öşür. Diyanet İslam Ansiklopedisi, C:34, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Genç, M. (2000). İltizam. Diyanet İslam Ansiklopedisi, C:22, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Güran, T. (1998). 19. Yüzyıl Osmanlı Tarımı. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• İnalcık, H. (1997). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, (1.c), İstanbul: Eren.
• Karakaş, M. (2003). Tanzimat Dönemi Aşar Vergisi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Karal, E.Z. (1988). Osmanlı Tarihi. (6.c), (4.b). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınevi.
• Karal, E.Z. (1988). Osmanlı Tarihi. (7.c.), (4.b), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınevi.
• Kazıcı, Z. (2005). Osmanlı’da Vergi Sistemi, İstanbul: Bilge.
• Koç, E. (2005). 19. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Tarım. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi SBE, Eskişehir.
• Küçükkalay, A.M. & Çelikkaya A. (2002). Osmanlı Vergi Sistemi ve Bir Vergi Tahsil Yöntemi Olarak İltizam. Türkler, (7.c). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Küçükkalay, A.M. (1999). Osmanlı Toprak Sistemi. Osmanlı, (7.c), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Kurmuş, O. (1974). Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, İstanbul: Bilim Yayınları.
• Kurt, Y. (1999). Osmanlı Toprak Yönetimi. Osmanlı, (3.c), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Palairet, M. (2000). Balkan Ekonomileri 1800-1914 Kalkınmasız Evrim. Eyşe Edirne (çev.). İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınevi.
• Quataert, D. (2006). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, (2.c). H. İnalcık & D. Quataert (Ed.) 19. Yüzyıla Genel Bir Bakış içinde (ss.887-1041). İstanbul: Eren.
• Tabakoğlu, A. (2007). Yenileşme Dönemi Osmanlı Ekonomisi. Genel Türk Tarihi, (7.c), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Tabakoğlu, A. (2012). Türkiye İktisat Tarihi. (11.b), İstanbul: Dergah Yayınları.
• Tuna Vilayet Gazetesi. Sayı (1, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 281, 288, 289, 290, 291).
• Yalçınkaya, M.A. (2006), Osmanlı Döneminde Bulgaristan. Karatay, O. & Gökdağ, B.A. (der.), Balkanlar El Kitabı Cilt:1 (Tarih) içinde. Ankara: KaraM ve Vadi Yayınları, 320-330.