ANAOKULLARINDA KULLANILAN RENKLERİN YEMEK ALANLARI ÖZELİNDE İNCELENMESİ

Yıl 2024, Sayı: 34, 693 - 715, 13.12.2024

Çağla Topgül , Gülçin Cankız Elibol

https://doi.org/10.56597/kausbed.1496445

Öz

İnsan yaşamının temelini oluşturan okul öncesi dönem, bir çocuğun yetişkin bir birey olma sürecinde önemli bir yere sahiptir. Bu dönemde çocuğun sağlıklı bir aile ortamında büyümesinin öneminin yanında sosyal ve fiziksel gelişim sürecini destekleyecek niteliğe sahip ortamlarda bulunması da sağlıklı bir birey olarak yetişmesi açısından son derece önemlidir. Bu anlamda ele alındığında, okul öncesi eğitim kurumları; çocuğun ihtiyaçlarına uygun ortamlar sunan, yaş grubunun özellikleri ve bireysel gelişim özellikleri doğrultusunda eğitim ve öğretim sağlayan mekanlar olarak çocuğun yetişmesi sürecinde önemli bir rol oynamaktadır.
Bu çalışma, çocuğun fiziksel ve sosyal gelişiminde aileden sonra en etkili ortam olan okul öncesi eğitim kurumlarından anaokullarının yemek alanlarında tercih edilen renkleri genel bir perspektifte ele almayı ve okul öncesi eğitim kurumlarının iç mekan tasarımlarının gelişimine bu yolla dolaylı katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, renk kavramı ve renklerin mekan algısına etkisi üzerine geniş bir literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yöntemi uygulanan bu çalışmada, literatür bilgileri doğrultusunda anaokullarının yemek mekanlarında kullanılan renklere dair değerlendirme yapabilmek amacıyla ihtiyaç duyulan veriler doküman taraması yöntemiyle elde edilmiş ve doküman analizi yöntemi ile incelenmiştir. Bu doğrultuda, İstanbul ilinde bulunan, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı anaokullarının resmi internet sayfalarında yer alan yemek alanlarına ait görsellerden yararlanılarak doküman analizi gerçekleştirilmiş olup, yemek alanlarında bulunan masa, oturma elemanları, duvar ve zemin döşemelerindeki renk tercihleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Elde edilen verilere göre; anaokullarında en çok beyaz rengin tercih edildiği, bunu sırasıyla turuncu, ahşap tonları, kırmızı, yeşil, sarı, mavi ve krem renklerinin takip ettiği; en az kullanılan renklerin ise pembe, mor ve gri olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

okul öncesi eğitim mekanları, anaokulu, çocuk yemek mekanları, renk, mekan tasarımı

Kaynakça

• Abdurrezzak, A. O. (2014). İşlevsel Teori Bağlamında Yemek Kültürünün İletişimsel Yönü. Turkish Studies, 9(11), 1-16.
• Acer, D. (2015). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının Fiziksel ve Eğitsel Ortamları. G. Haktanır içinde, Okul Öncesi Eğitime Giriş (s. 235-262). Ankara: Anı Yayıncılık.
• ASHB. (2023, Haziran 12). Özel Kreş, Gündüz Bakımevleri ve Çocuk Klüpleri. https://www.aile.gov.tr/sss/cocuk-hizmetleri-genel-mudurlugu/ozel-kres-gunduz-bakimevleri-cocuk-klupleri/#:~:text=Kre%C5%9F%20ve%20G%C3%BCnd%C3%BCz%20Bak%C4%B1mevleri%20Aile,Hizmetler%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1na%20ba%C4%9Fl%C4%B1%20olarak%20a%C3%A7%C4%B1 adresinden alındı
• Başoğlu, Z. (2002). A comparative study on color preferences of children for their school environments: two private schools in Ankara (Master's thesis, Bilkent Universitesi (Turkey)).
• Birren, F. (1963). Color: A Survey in Words and Pictures from Ancient Mysticism to Modern Science. New Hyde Park, N.Y., University Books.
• Birren, F. (1988). Light, color & environment: presenting a wealth of data on the biological and psychological effects of color, with detailed recommendations for practical color use, special attention to computer facilities, and a historic review of period styles. West Chester, Pa.: Schiffer Pub.
• Bozdayı, A. M. (2004). İç Mekan ve İnsan. Ajansmat Matbaacılık, Ankara.
• Çağlayan, E. (2918). Temel Sanat Eğitiminde Renk Olgusu. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 22-34.
• Çiftyıldız, K., & Aktaş, E. (2020). Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Verimlilik Açısından Renk ve Mekân İlişkisi. O. Köse, & Y. Ulutürk Sakarya içinde, Sosyal Bilimlerde Yeni Araştırmalar- III (s. 187-213). Ankara: Berikan Yayınevi.
• Çukur, D., & Güller Delice, E. (2011). Erken Çocukluk Döneminde Görsel Algı Gelişimine Uygun Mekan Tasarımı. Aile ve Toplum, 7(24), 25-36.
• Demiriz, S., Karadağ, A., & Ulutaş, İ. (2003). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Eğitim Ortamı ve Donanımı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dilmaç, O. (2018). Sanat Eğitim Tarihi Çerçevesinde Çocuk Sanatının Tarihi. Pegem Atıf İndeksi, 001-189.
• Elibol, G. C., Kılıç, Y. & Burdurlu, E. (2006). Okul Öncesi Çocuk Oyuncaklarında Malzeme Kullanımı ve 4-6 Yaş Çocuklarının Renk Tercihleri. Aile ve Toplum, 3 (9), 35-44.
• Eriş, U. (2001). Çevrenin ve Mekanın İletişime Etkisi. Kurgu Dergisi, 311-324.
• Frieling, H. (1978). Coloured Packages for Dairy Products. Deutsche Molkerei-Zeitung, Vol. 99, No. 14, 452, 454-455
• Gökçe, B. (2018). Toplumsal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Gür, Ş. Ö., & Zorlu, T. (2002). Çocuk Mekanları. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Tasarım Yayınları.
• Hidayetoğlu, M. L. (2010). Üniversite Eğitim Yapılarının İç Mekanlarında Kullanılan Renk ve Işığın Mekansal Algılama ve Yön Bulmaya Etkileri. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Izadpanah, S., Günçe, K., & Şekerci, Y. (2022). Okul Öncesi Eğitimi İçin Etkili Mekan Tasarımı. S. A. Şensoy içinde, Eğitim Yapıları ve Tasarımı (s. 551-582). Ankara: Sonçağ Yayıncılık.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Martel,C.,(1995), Ben Enerjiyim, Arion Yayınevi, İstanbul
• MEB. (2015). 2015 Eğitim Yapıları Asgari Tasarım Standartları Kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. www.meb.gov.tr: http://erbaa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_12/06090414_2015_egitim_yapilari__asgari_tasarim_standartlari___klavuzu.pdf adresinden alındı
• Müezzinoğluı, M. K. (2018). Eğitim Mekanlarında Kullanılan Renk ve Işığın Öğrencilerin Fonksiyonel ve Algısal Değerlendirmeleri Üzerindeki Etkileri. Doktora Tezi. Konya, Türkiye: Selçuk Üniversitesi.
• Oktay, A. (1999). Yaşamın Sihirli Yılları: Okul Öncesi Dönem. İstanbul: Epsilon.
• Özmert, E. N. (2005). Erken çocukluk gelişiminin desteklenmesi-I: Beslenme. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 48(2), 179-195.
• Özsavaş, N. (2016). İç Mekan Tasarımında Renk Algısı. SDÜ Art-E, 9 (18), 449-460.
• Read, M. A. (2007). Sense of Place in Child Care Environments. Early Childhood Education Journal, 34, 387-392.
• Stone, N. J. (2003). Environmental View and Color for a Simulated Telemarketing Task. Journal of Environmental Psychology, 23(1), 63-78.
• Stone, N. J., & English, A. J. (1998). Task Type, Posters and Workspace Color on Mood, Satisfaction and Performance. Journal of Environmental Psychology, 175-185.
• Şensoy, S., & Sağsöz, A. (2015). Öğrenci Başarısının Sınıfların Fiziksel Koşulları İle İlişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 87-104.
• Thompson, J. D. (1973). Society’s Frontiers for Organizing Activities. Public Administration Review, 33(4), 327–335. https://doi.org/10.2307/975112
• Ünal, S., Ada, S. (2000). Sınıf Yönetimi, M.Ü. Tek. Eğitim Fak. D.S.İ Matbaa Birimi, İstanbul.
• Yavuzer, H. (2003). Çocuğu Tanimak ve Anlamak. İstanbul: Remzi Kitabevi.