Erken Alman Romantiklerinde Felsefenin Bir İmkânı Olarak Sanat ve Edebiyat

Yıl 2024, , 415 - 448, 30.09.2024

Ali Han Babuççu

https://doi.org/10.20981/kaygi.1503303

Öz

Bu makale, uzun bir dönem boyunca felsefî derinliği ihmal edilen erken dönem Alman romantik (Frühromantik) felsefesini (daha spesifik olarak Novalis ve Friedrich Schlegel'in felsefi görüşlerini) ele almaktadır. Erken dönem Alman romantik filozofları, kendi dönemlerinin felsefî eğilimlerine karşı çıkan isimlerdir. Onlar 'mutlak ilkelerin arayışı olarak felsefe' düşüncesini terk etmişlerdir. Onlar Mutlak olanı felsefi sistemler yahut kavramlar aracılığı ile olduğu gibi temsil edebileceğimiz düşüncesini problemli bulurlar. Söz konusu düşünürlere göre özü ele geçirme ya da bir nesneyi olduğu gibi bütünüyle temsil etme iddiası, yaşamın kendisine karşı bir çabadır çünkü bu yaşamın, oluş ve akış karakterine uymaz. Bu kavrayışta mutlak temsil edilemez, ancak ona sadece işaret edilebilir. Ona işaret edebilmek, onu kesin olarak temsil etmekten vazgeçmekle mümkündür. Bu amaçla Schlegel ve Novalis, çeşitli sanatsal ve edebi stratejileri devreye sokarlar. Fragman, alegori, ironi, metaforik anlatım gibi çeşitli edebi stratejileri felsefenin bir parçası kılmak suretiyle romantik filozoflar, felsefelerine edebi bir hüviyet kazandırmayı amaçlarlar. Ancak bu karakteri kazandığında felsefe, Mutlak olana hak ettiği saygıyı gösterebilecek ve ona yakınlaşabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Friedrich Schlegel, Novalis, Poesie, İroni, Alegori, Fragman, Felsefe ve Edebiyat

Art and Literature as a Possibility of Philosophy in The Early German Romantics

Öz

This article deals with the early German Romantic (Frühromantik) philosophy (more specifically, the philosophical views of Novalis and Friedrich Schlegel), whose philosophical depth has long been neglected. The early German Romantic philosophers opposed the philosophical tendencies of their time. They abandoned the idea of 'philosophy as the search for absolute principles'. They found problematic the idea that we can represent the Absolute as it is through philosophical systems or concepts. According to these thinkers, the claim to capture the essence or to represent an object as it is in its entirety is an effort against life itself because it is incompatible with its character of becoming and flowing. In this conception, the absolute cannot be represented, but can only be pointed to. To be able to point to it is to give up representing it as absolute. To this end, Schlegel and Novalis put various artistic and literary strategies into play. By making various literary strategies such as fragment, allegory, irony, metaphorical narrative a part of philosophy, romantic philosophers aim to give their philosophy a literary character. Only when it acquires this character will philosophy be able to show the respect it deserves to the Absolute and get closer to it.

Anahtar Kelimeler

Friedrich Schlegel, Novalis, Poesie, Irony, Allegory, Fragment, Philosophy and Literature

Kaynakça

• Behler, Ernst. (1998). «Early German Romanticism: Friedrich Schlegel and Novalis.» A Companion to Continental Philosophy içinde, yazan Simon Critchley ve William R. Schroeder, 68-82. New Jersey: Blackwell Publishers Ltd,.
• —. (1990). Irony and the Discourse of the Modernity. Seattle: University of Washington Press.
• Beiser, Frederick C. (2002). German Idealism: The Struggle Against Subjecivism 1781- 1801. Cambridge: Harvard University Press.
• —. (2003). The Romantic Imperative. Cambridge: Harvard University Press.
• Benjamin, Walter. (1995). «Proust İmgesi.» Son Bakışta Aşk içinde, yazan Walter Benjamin, çeviren Orhan Koçak. İstanbul: Metis Yayınları.
• —. (2019). Sanat ve Edebiyatta Eleştiri: Alman Romantizminde Sanat Eleştirisi Kavramı . Çeviren Elçin Gen ve Mustafa Tüzel. İstanbul: İletişim Yayınlar.
• Bowie, Andrew. (2003). Aesthetics and subjectivity: from Kant to Nietzsche. Manchester: Manchester University Press. tarih yok. DWDS. Erişildi: 11 22, 2023. https://www.dwds.de/wb/Witz.
• Euron, Paolo. (2019). Aesthetics, Theory and Interpretation of the Literary Work. Boston: Brill.
• Frank, Manfred. (2004). Early German Romanticism and Its Philosophical Foundations. Çeviren Elizabeth Millan-Zaibert. Albany: State University of New York Press.
• Jankelevitch, Vladimir. (2020). İroni. Çeviren Yunus Çetin. İstanbul: Metis Yayınları.
• Küçükalp, Kasım. (2008). Batı Metafiziğinin Dekostrüksiyonu. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Lacoue-Labarthe, Philippe, ve Jean-Luc Nancy. (1988). The Literary Absolute: The Theory of Literature in German Romanticism. Çeviren Philip Barnard ve Cheryl Lester. New York: State University of New York Press.
• Michel, Andreas, ve Assenka Oksiloff. (1997). «Romantic Crossovers: Philosopy as Art and Art as Philosophy.» Theory as Practive: A Critical Anthology of Early German Romantic Writings içinde, yazan Jochen Schulte-Sasse, 157-178. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Millan-Zaibert, Elizabeth. (2007). Friedrich Schlegel and the Emergence of Romantic Philosophy. Albany: University of New York Press.
• Norman, Judith. (2008). «The Work of Art in German Romanticism.» Internationales Jahrbuch des Deutschen Idealismus 59-79.
• —. (1997a). «Logological Fragments I.» Philosophical Writings içinde, yazan Novalis, çeviren Margaret Mahony Stoljar. Albany: State University of New York Press.
• Novalis. (1997b). «Logological Fragments II.» Philosophial Writings içinde, yazan Novalis. Albany: State University of New York Press.
• —. (2007). Notes for a Romantic Encyclopaedia: Das Allgemeine Broullion. Çeviren David W. Wood. Albany: State University of New York Press.
• —. (2010). «Vermischte Bemerkungen.» Fragmente und Studien & Die Christenheit oder Europa içinde, yazan Novalis. Stuttgart: Reclam.
• Paz, Octavio. (1996). Çamurdan Doğanlar. Çeviren Kemal Atakay. İstanbul: Can Yayınları.
• Pippin, Robert B. (1999). Modernism as a Philosophical Problem. Massachusetts: Blackwell Publishers.
• Saavedra, Miguel de Cervantes. (2010). Don Quijote II. Çeviren Roza Hakmen. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Schlegel, Friedrich. (1967f). « Über Die Unverständlichkeit.» Kritische-Friedrich-Schlegel- Ausgabe 2: Charakteristiken Und Kritiken içinde, yazan Friedrich Schlegel. München: Verlag Ferdinand Schöning.
• —. (1967a). «Die Athenäums-Fragmente.» Kritische-Friedrich-Schlegel- Ausgabe 2: Charakteristiken Und Kritiken içinde, yazan Friedrich Schlegel, düzenleyen: Ernst Behler. München: Verlag Ferdinand Schöningh.
• —. (1971). Friedrich Schelegel's Lucinde and the Fragments. Çeviren Peter Firchow. Minneapolis: University of Minnesotta Press.
• —. (1967b). «Gespräch über Poesie.» Kritische-Friedrich-Schlegel-Ausgabe 2: Charakteristiken Und Kritiken içinde, yazan Friedrich Schlegel, düzenleyen: Ernst Behler. München: Verlag Ferdinand Schöningh.
• —. (1967c). «Lyceums-Fragmente.» Kritische-Friedrich-Schlegel-Ausgabe 2: Charakteristiken Und Kritiken içinde, yazan Friedrich Schlegel, düzenleyen: Ernst Behler. München: Verlag Ferdinand Schöningh.
• —. (1967d). «Philosophische Fragmente Ersthe Epoche I.» Kritische- Friedrich-Schlegel-Ausgabe 18: Philosophische Lehrjahre 1796-1806 içinde, yazan Friedrich Schlegel. München: Verlag Ferdinand Schöningh.
• —. (1967e). «Philosophische Fragmente Ersthe Epoche II.» Kritische- Friedrich-Schlegel-Ausgabe 18: Philosophische Lehrjahre 1796-180 içinde, yazan Friedrich Schlegel. München: Verlag Ferdinand Schöningh.
• Sheakespeare. (1958). Hamlet. Çeviren Orhan Burian. Ankara: Maarif Vekaleti Basımevi.
• Speight, Allen. (2016). «The Stanford Encyclopedia of Philosophy.» Friedrich Schlegel. https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries/schlegel/>.
• Stone, Alison. (2011). «The Romantic Absolute.» British Journal for the History of Philosophy 497-517.