Sinemada Estetik Modeller Olarak Biçimcilik İle Duyumculuğun Karşılaştırılması

Yıl 2014, , 185 - 204, 30.10.2014

Deniz Denizel

https://doi.org/10.20981/kuufefd.63576

Cited By: 2

Öz

Sinemada estetik bir model olarak biçimciliğin görünümü, XX. yüzyılın başından beri süregelen bir sinematografik üslup olarak dikkat çekmektedir. Sinemanın içsel dinamikleriyle kendini gösteren sinematografik evrim, bir yandan sinematografik dilin gelişmesini sağlarken, bir yandan da tekniksel evrimi bir sonraki basamağına taşımasını sağlamıştır. Dinamizm, kamera oyunculuğu, sahne dövüşü ve ambiyans müziği gibi modellerle kendini geliştiren biçimcilik yeni bir sıfat olarak biçim estetiğine, biçimcilikten türeyen duyumculuksa, duyum estetiğine dönüşmektedir. Yeni bir sınıflandırma olarak aşkın ve içkin sinematografi modelleri ise biçimcilik ve duyumculuk modellerini tanımlamaya yönelik teknikler olarak kendilerini göstermektedirler. Aşkın sinematografi kamera hareketiyle yaratılan sinematografik estetiği, içkin sinematografiyse özsel olarak estetik olan objelerin sinematografik olarak saptanması ilkesini temsil eder. Biçimcilik temel sinema kuramları bağlamında gerek dinamizmle, gerekse kurguyla ardışıklık yaratmakla alakalıyken, biçim estetiği tekniksel evrim bağlamında kamera hareketi ve bağlantılı disiplinlerin oluşturduğu organik birlikle alakalıdır. Biçimcilikten türeyen duyumculuk ise dinamik yapı içerisindeki bir aksiyonun arasında vukuu bulan kısa süreli ve yönetmenin izleyicinin dikkatini çekmek istediği statik yapılarla gerçekleşir. Duyumculuk, sinematografinin içine gömülü fotografidir.

Anahtar Kelimeler

Biçimcilik; Duyumculuk; Estetik; Sinematografi; Teknik ve Evrim

Kaynakça

• ALPAR, Atilla (2014) Kamera Oyunculuğu, 1. Baskı, İstanbul: Avrupa Yakası Yayıncılık.
• ANDREW, J. Dudley (2007) Sinema Kuramları, çev. İbrahim Şener, 1. Baskı, İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• ARNHEIM, Rudolf (2010) Sanat Olarak Sinema, çev. Rabia Ünal Tamdoğan, 2. Baskı, İstanbul: Hil Yayın.
• BAZIN, André (2000) Sinema Nedir?, çev. İbrahim Şener, 1. Baskı, İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• BOTZ-BORNSTEIN, Thorsten (2011) Filmler ve Rüyalar, çev. Cem Soydemir, 1. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
• COŞKUN, Esin (2009) Dünya Sinemasında Akımlar, 1. Baskı, Ankara: Phoenix Yayınevi.
• DEMİRKOL, Vedat (2008) Batı Sanatında Modernizm ve Postmodernizm, 1. Baskı, İstanbul: Doğa Basın Yayın.
• EISENSTEIN, Sergei (1985) Film Biçimi, çev. Nijat Özön, 1. Baskı, İstanbul: Payel Yayınevi.
• GÖNEN, Metin (2007) Hollywood Sineması, 1. Baskı, İstanbul: Es Yayınları.
• HANÇERLİOĞLU, Orhan (1989) Felsefe Sözlüğü, 7. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• LITTLE, Stephen (2008) …İZMLER, Sanatı Anlamak, çev. Derya Nüket Özer, 2. Baskı, İstanbul: YEM Yayın.
• METZ, Christian (2012) Sinemada Anlam Üstüne Denemeler, çev. Oğuz Adanır, 1. Baskı, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• MONACO, James (2008) Bir Film Nasıl Okunur?, çev. Ertan Yılmaz, 10. Baskı, İstanbul: Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık.
• ÖZÖN, Nijat (2008) Sinema Sanatına Giriş, 1. Baskı, İstanbul: Agora Kitaplığı.
• PETRIĆ, Vlada (2000) Dziga Vertov: Sinemada Konstrüktivizm, çev. Güzin Yamaner, 1. Baskı, Ankara: Öteki Sinema.
• ROTHA, Paul (2000) Sinemanın Öyküsü, çev. İbrahim Şener, 1. Baskı, İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• ZOURABICHVILI, François (2011) Deleuze Sözlüğü, çev. Aziz Ufuk Kılıç, 1. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.