Benedetto Croce’nin Felsefesinde Sezgi-İfade Özdeşliği Bakımından Sanatın Konumu

Yıl 2020, , 636 - 653, 15.09.2020

Yavuz Kılıç Burak Sayın

https://doi.org/10.20981/kaygi.792057

Cited By: 1

Öz

Benedetto Croce’ye göre sezgi, tüm bilme tecrübemizin temelini oluşturması bakımından en önemli bilgi formudur. Hakiki sezgiyi; yani Tinsel olguyu daha alt seviyede bulunan pasiflikten veya başka bir deyişle Tin’den yoksun salt doğallıktan ayırt etmemizi sağlayan kesin dayanak, sezginin ifadeyle özdeş olmasıdır. Croce’nin felsefesine, estetik ve bilgi problemi bakımından özgün karakterini veren bu özdeşlik aynı zamanda bazı problemlere de yol açar. Croce her hakiki sezginin ifade edilmiş olmak şartıyla gerçek olduğunu, dolayısıyla sezgi ile ifadenin birbirinden ayrılamaz olduğunu ileri sürerken hem tek tek bireysel şeylerin hem zihnimizdeki imgelerin hem de ifadenin en mükemmel formu olması bakımından sanat eserinin de sezgi olduğunu belirtir. Ancak sezgi ve ifade özdeş, yani birbirinden ayrılamaz ise ifade edilebilir olması ve bilgi değeri bakımından bireysel bir olgu ile bir sanat eserinde ortaya çıkmış mükemmel bir ifade arasında nasıl bir fark gözetmemiz gerektiği, üzerinde durulması gereken bir noktadır. Bu makalede Croce’nin sezgi ve ifade kavramları söz konusu problem ekseninde ele alınarak, sanat eserinin neden diğer sezgi türleriyle aynı cinsten olmadığı ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sezgi, İfade, Sanat, İzlenim, Bilgi, Tin, Temsil

Kaynakça

• CARR, H. W. (1917). The Philosophy of Benedetto Croce: the problem of art and history by H. Wildon Carr, London: Macmillan.
• CARUS, P. (1916). CROCE'S USE OF THE WORD "INTUITION." The Monist, 26(2), 312-315. Retrieved July 17, 2020, from www.jstor.org/stable/27900592
• CROCE, B. (1990). Estetica come scienza dell’espressione e linguistica generale: teoria e storia. Milano: Adelphi.
• CROCE, B. (2014, August 14). Benedetto Croce on aesthetics. Retrieved May 17, 2020, from https://www.britannica.com/topic/Benedetto-Croce-on-aesthetics-1990551
• CROCE, B. (1921). History Its Theory and Practice. (J. E. Spingarn, Ed.). New York: Harcourt, Brace and Company
• CROCE, B. (1965). Æsthetic as science of expression and general linguistic, çev. D. Ainslie, The Noonday Press.
• CROCE, B., Bodei, R., & Fudemoto, H. (2016). Breviary of Aesthetics. Toronto: University of Toronto Press. doi: https://doi.org/10.3138/9781442684089
• DIMLER, G. R. (1963). “Creative Intuition in the Aesthetic Theories of Croce and Maritain”. The New Scholasticism, 37(4), 472-492. https://doi.org/10.5840/newscholas19633744
• DOORLY, P. (2019). Sanatta Hakikat- Niteliğin Dönüşü, çev. A. Çavdar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• DUTTON, D. (2017). Sanat İçgüdüsü Güzellik, Zevk ve İnsan Evrimi, çev. M. Turan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• HEGEL, G.W.F. (2019). Estetik Güzel Sanat Üzerine Dersler, çev. T. Altuğ, H. Hünler, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• MOSSE, G. (1996). “Fascist Aesthetics and Society: Some Considerations”, Journal of Contemporary History, 31(2), 245-252. Retrieved May 3, 2020, from www.jstor.org/stable/261165
• PATANKAR, R. B. (1962). “What does croce mean by “expression”?” The British Journal of Aesthetics, 2(2), 112–125. doi:10.1093/bjaesthetics/2.2.112
• TUNALI, İ. (1973). B. Croce Estetik’ine Giriş. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• VICO, G., Bergin, T.G., & Fisch, M.H. (2016). The New Science of Giambattista Vico: Unabridged Translation of the Third Edition (1744) with the addition of "Practic of the New Science". Ithaca: Cornell University Press. muse.jhu.edu/book/57749.
• ZISS, A. (2016). Estetik Gerçekliği Sanatsal Özümsemenin Bilimi, çev. Y. Şahan, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.