Schopenhauer’da Ahlak ve Özgürlük İlişkisi

Yıl 2021, , 556 - 580, 15.09.2021

M. Ahmet Tüzen

https://doi.org/10.20981/kaygi.941364

Öz

Varlığın özünün isteme olduğunu düşünen Schopenhauer, ahlak ve özgürlüğü, insan ve varlık arasında bağlantı kurarak ele alır. Bu bağlamda sonsuz çeşitlilikte kendini dışa vuran, başı-sonu olmayan, evrensel ve bilinçsiz bir güç olan isteme, deneyim dünyasında hiyerarşik bir ontolojiyi ortaya çıkarır. İçinde yaşanılan bu dünya, istemenin tasarımının asgari ifadesinden, istemenin tasarımının en etkili ifadesi olan insana kadar uzanan bir bütünü ifade eder. Bu bütün içerisinde formlar aynı kalırken onları örneklendiren bireyler sürekli ölüp gider; bu nedenle deneyim dünyası acı ve yıkımla karakterize olur. Varlığı bu şekilde çatışma ve savaş içerisinde değerlendiren Schopenhauer’a göre bütün olumsuzlukların kaynağında isteme bulunur. İstemenin tatmin edilemeyen amaçsız yönelim ve çabası bütün bir hayatın kendisinde olduğu gibi insan yaşamında da acıya sebep olur. Schopenhauer’ın ahlak ve özgürlük kavrayışı bu pesimist yaklaşımından çıkar. Bu çalışmada, istemenin ontolojik analizinden hareketle Schopenhauer’ın ahlak ve özgürlüğü nasıl temellendirdiği değerlendirilecektir. Aynı zamanda bu temellendirmenin analizi, ahlak ve özgürlük arasında kurulan bağlantıyı açığa çıkarmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Schopenhauer, Ahlak, Özgürlük, İsteme, Varlık

The Relationship Between Morality and Freedom in Schopenhauer

Öz

Thinking that the essence of being is the will, Schopenhauer deals with morality and freedom by establishing a connection between human and being. In this context, the will, which expresses itself in an infinite variety of ways, has no beginning and end, and has a universal and unconscious character, reveals a hierarchical ontology in the world of experience. This world we live in represents a whole that extends from the minimum expression of the design of the will to the human being, which is the most effective expression of the design of the will. While the forms remain the same in this whole, the individuals who exemplify them die constantly; hence the world of experience is characterized by pain and destruction. According to Schopenhauer, who evaluates being in conflict and war in this way, the will is the source of all negativities. The unsatisfied aimless orientation and effort of the will causes suffering in human life as well as in the whole life itself. Schopenhauer's conception of morality and freedom derives from this pessimistic approach. In this study, starting from the ontological analysis of the will, how Schopenhauer grounds morality and freedom is evaluated. At the same time, the analysis of this grounding aims to reveal the connection established between morality and freedom.

Anahtar Kelimeler

Schopenhauer, Morality, Freedom, Will, Being.

Kaynakça

• Bauman, Z. (2018). Parçalanmış Hayat Postmodern Ahlak Denemeleri (çev. İ. Türkmen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Cartwright, D. E. (2010). Schopenhauer (çev. S. Erduman). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Cevizci, A. (2015). Etik Ahlak Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Deleuze, G. (2010). Nietzsche ve Felsefe (çev. F. Taylan). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Eren, I. (2018). Arthur Schopenhauer'a Göre Dünyayı Sanatla Anlamak. Kaygı, 30, 93-102. DOI: 10.20981/kaygi.410541.
• Esenyel, A. (2009). Arthur Schopenhauer’ın Özgürlük Anlayışı. UÜSBE [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Horkheimer, M. (1974). Critique of Instrumental Reason (trans. by M. J. O’Connell and others). New York: Seabury Press.
• Kuçuradi, İ. (1968). Schopenhauer ve İnsan. İstanbul: Yankı Yayınları.
• MacIntyre, A. (2001). Ethik’in Kısa Tarihi (çev. H. Hünler & S. Z. Hünler). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Magee, B. (2000). Büyük Filozoflar Platon'dan Wittgenstein'a Batı Felsefesi (çev. A. Cevizci). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Nicholls, M. (2012). Doğu Düşüncesinin Schopenhauer'in Kendinde Şey Öğretisi Üzerindeki Etkileri. Bilmek ve İstemek (çev. A. Aydoğan, ss. 89-144). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2006). Eğitimci Olarak Schopenhauer (çev. C. Atila). İstanbul: Say Yayınları.
• Poole, R. (1993). Ahlak ve Modernlik (çev. M. Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Schopenhauer, A. (1915). The Basis of Morality (trans. A. B. Bullock). London: George Allen & Unwin Ltd.
• Schopenhauer, A. (2000). İstencin Özgürlüğü Üzerine (çev. M. Söyler). Ankara: Öteki Yayınevi.
• Schopenhauer, A. (2009a). İsteme ve Tasarım Olarak Dünya (çev. L. Özşar). İstanbul: Biblos Kitabevi.
• Schopenhauer, A. (2009b). Hukuk, Ahlak ve Siyaset Üzerine (çev. A. Aydoğan). İstanbul: Say Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2009c). Merhamet (çev. Z. Kocatürk). İstanbul: Dergah Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2010). Hayatın Anlamı, (çev. A. Aydoğan). İstanbul: Say Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2012a). Bilmek ve İstemek, (çev. A. Aydoğan). İstanbul: Say Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2012b). Aşka ve Kadınlara Dair Aşkın Metafiziği (çev. A. Aydoğan). İstanbul: Say Yayınları.
• Söyler, M. (2000). Çevirenin Önsözü. İstencin Özgürlüğü Üzerine (çev. M. Söyler). Ankara: Öteki Yayınevi.
• Tsanoff, R. A. (2009). Schopenhauer’ın Kant’ın Ahlak Teorisine Eleştirisi. Schopenhauer (çev. A. Aydoğan, ss. 297-323). İstanbul: Say Yayınları.