Deleuze-Guattari: Şizoanalitik Ontoloji Düzleminde Oedipal Bilinçdışının Yersizyurtsuzlaştırılması

Yıl 2013, Sayı: 21 - Kaygı (21) 2013, 95 - 110, 15.10.2013

Sinan Kılıç

Öz

“Arzu nedir?”, “arzunun temelinde ne yatmaktadır?”, “arzunun oluşumunda biyolojik yapı mı yoksa sosyal yapı mı belirleyicidir?” “arzunun işlevi nedir?” vb. sorulara düşünce tarihi boyunca farklı anlamlarda pek çok yanıt verilmiştir. Bu yanıtlar analiz edildiğinde ise düşünce tarihinde arzuyu negatif ve pozitif düzlemde irdeleyen iki farklı düşünce geleneğinin yer aldığı görülür. Arzuyu pozitif düzlemde çözümleyen gelenek hazzı olumlayan Aristoppos ve Epikuros’dan başlayıp Spinoza, Nietzsche, Lyotard, Deleuze-Guattari çizgisiyle devam ederken; arzuyu olumsuzlayan gelenek Sokrates, Platon çizgisiyle başlayıp Descartes, Freud, Lacan çizgisiyle devam eder. Arzuyu olumsuzlayan gelenek arzuyu daha çok iştaha ile özdeş kıldığından, arzuyu yoksunluk olarak değerlendirir; arzuyu olumlayan gelenek ise onu libidinal enerji, varlığını sürdürme çabası, yaratım gücü olarak değerlendirdiğinden, arzuyu sevinç ve güç istenci anlamında olumlar. Deleuze-Guattari’ye göre arzuyu olumsuzlayan geleneğin bir ürünü olan psikanaliz arzuyu bilinçdışındaki yoksunluk olarak değerlendirdiğinden, psikanalitik çözümlemede bireyin bilinçdışında yoksun kaldığı şeyin kökenine doğru, geriye doğru bir iz sürülür. Buna karşın şizoanaliz bireyin bilinçdışının herhangi bir şeyden yoksun kaldığı ön kabulü yerine, bireyin bilinçdışındaki arzusunun, libidinal enerjisinin yeni bağlantılarla üretime, yaratıma geçişinin, akışının nasıl olanaklı olabileceği üzerine kurulur. Bu çalışmada ise aşkınlığa değil içkinliğe dayalı şizoanalitik ontolojiyle arzunun sürekli yersizyurtsuzlaştırılmış bağlantılarla şizoid geçişinin, akışının olanaklılık düzlemi çözümlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Arzu, Oedipus, Anti-Oedipus, Bilinçdışı, Şizoanaliz, Arzu Makineleri, Köksap, Yersizyurtsuzlaştırma

Kaynakça

• BEDDOES, Diane (2002) “Deleuze, Kant and Indifference”, Deleuze and Philosophy-The Difference Engineer, edited by Keith Ansell Pearson, New York: Routledge.
• BOSTEELS, Bruno (2001) “From Text to Territory: Felix Guattari’s Cartographies of the Unconscious,” Deleuze and Guattari-Critical Assessments of Leading Philosophers, edited by Gary Genosko, vol. II, pp. 881-910, London: Routledge.
• BURGER, Christa (2001) “The Reality of Machines/Notes on the Rhizome-thinking of Deleuze-Guattari,” Deleuze and Guattari-Critical Assessments of Leading Philosophers, translated by Simon Srebrny, edited by Gary Genosko, vol. III, pp. 1251-1262, London: Routledge.
• CHESSICK, Richard D (2007) The Future of Psychoanalysis, New York: State University of New York Press.
• COLEBROOK, Claire (2002a) Understanding Deleuze, Australia: Allen&Unwin.
• COLEBROOK, Claire (2002b) Gilles Deleuze, London: Routledge.
• DELUZE, Gilles (1973) “Dualism, Monism and Multiplicities (Desire-Pleasure-Jouissance)”, Seminer of 26 March, 1973, Contremps 2, çev. Daniel W. Smith, May 2001, pp. 92-108.
• DELUZE, Gilles (1994) Difference and Repetition, translated by Paul Patton, New York: Columbia University Press.
• DELUZE, Gilles (1998) Essays Critical and Clinical, translated by Daniel W. Smith and Michael A. Greco, London: Verso.
• DELUZE, Gilles (2004) The Logic of Sense, translated by Mark Lester with Charles Stivale, London: Continuum.
• DELEUZE, Gilles (2005) Kapitalizm ve Şizofreni (bant çözümleri), Çev. Özcan Doğan, Ankara, Araf Yayıncılık.
• DELEUZE, Gilles (2007) Two Regimes of Madness-Texts and Interviews 1975-1995, edited by David Lapoujade, translated by Ames Hodges and Mike Taormina, New York: Semiotexte.
• DELEUZE Gilles, GUATTARI Felix (2008a) Capitalism and Schizophrenia, Anti Oedipus, translated by Robert Hurley, Mark Seem and Helen R. Lane, London: Continuum.
• DELEUZE Gilles, GUATTARI Felix (2008b) Capitalism and Schizophrenia, A Thousand Plateaus, translated by Brian Massumi, London: Continuum.
• DELEUZE Gilles and PARNET Claire (1987) Dialogues, translated by Hugh Tomlinson and Barbara Habberjam, New York: Columbia University Press.
• ERSEVİM, İsmail (2004) Freud ve Psikanalizin Temel İlkeleri, İstanbul: Assos Yayınları.
• FRANK, Manfred (2001) “The World as Will and Representation/Deleuze’ and Guattari’s Critique of Capitalism as Schizo-analysis and Schizo Discourse,” Deleuze and Guattari-Critical Assessments of Leading Philosophers, translated by David Berger, edited by Gary Genosko, vol. III, pp. 1263-1276, London: Routledge.
• GOODCHILD, Philip (2005) Deleuze ve Guattari-Arzu Politikasına Giriş, çev. Rahmi G. Öğdül, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• GUATTARI, Felix (1995) Chaosmosis an Ethico-aesthetic Paradigm, translated by Paul Bains and Julian Pefanis, Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.
• GUATTARI, Felix (2007) Chaosophy, Texts and Interviews 1972-1977, translated by David L. Sweet, Jarred Becker, and Taylor Adkins, edited by Sylvere Lotringer, Los Angeles: Published by Semiotext(e).
• HOLLAND, Eugene (2001) “Schizoanalysis-The postmodern contextualization of psychoanalysis,” Deleuze and Guattari-Crtical Assessments of Leading Philosophers, edited by Gary Genosko, vol. II, pp. 759-773, London: Routledge.
• MAY, Toddy (2005) Gilles Deleuze, An Introduction, New York: Cambridge University Press.
• TURKLE, Sherry (2001) “French Anti-Psychiatry”, Deleuze and Guattari-Critical Assessments of Leading Philosophers, edited by Gary Genosko, vol. II, pp. 508-538, London: Routledge.