Rasyonel ve Varoluşçu Teolojinin Bir Mukayesesi

Yıl 2012, Sayı: 19 - Kaygı (19) 2012, 165 - 172, 15.10.2012

Ahmet Bayındır

Öz

Varoluşçu filozofların bazılarının (B.Pascal, S.Kierkegaard gibileri), fideistik kaygılarla rasyonel teolojiyi eleştirdikleri bilinen bir durumdu. Bu varoluşçular, Teolojinin temel konusu olan Tanrı'nın, rasyonel kanıtlarla kanıtlanmasının imkansız olduğunu iddia ediyorlardı. Onlara göre Tanrı'nın varlığına, insan varoluşunun somut durumundan hareketle ulaşabiliriz. Bu, Pascal’a göre; ülfet, Kierkegaard’a göre; saçma’dır. Kısaca inanç, ussal kategoride değil, somut varoluşsal kategoride ele alınmalıdır. Temel hareket noktası, varoluş’un öz’den önce geldiğine olan inanç idi.

Bu tartışma çok eski bir tartışmadır. Bu eski tartışma konusuna P.Tillich tarafından yeni bir boyut katılmıştır. P.Tillich, saf aklın kavramlarının karşısına somut dini sembolleri koymuştur. Bu itirazı ile, teizmin aşkınlık kaygıları neticesinde uzaklara gönderdiği Tanrıyı, P.Tillich, insanın şimdi ve şurada duyumsadığı somut hayatına yeniden sokmak istemiştir. Bir tarafta insan aklının en değerli faaliyeti olan metafiziksel kuramlarla oluşan rasyonel teoloji, diğer tarafta ise somut varlığı öne çıkaran varoluşçu teoloji durmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tanrıbilim, Akli Varoluş, Tanrı, Tanrıcılık, Dini Sembol, İmancılık, Süje, Tanrı Kanıtları, Aşkınlık

Kaynakça

• BULAÇ, A. (1994) İslam Düşüncesinde Din-Felsefe/Akıl-Vahiy İlişkisi. İstanbul: Beyan Yayınları,
• CEVIZCI, A. (2007) Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Paradigma.