Plotınus’un Hayatı, Kişiliği ve Felsefî Üslûbu Üzerine Kısa Bir Deneme

Yıl 2016, Sayı: 26, 143 - 157, 30.04.2016

Derya Aybakan Salıya

https://doi.org/10.20981/kuufefd.30589

Cited By: 2

Öz

Ünlü filozof Plotinus’u hayatı, kişiliği, felsefî üslûbu ve felsefî düşünceleriyle beraber değerlendirmeye çalıştığımız bu yazı içerisinde bir yandan filozofun düşünce dünyası, istinat ettiği kaynaklarla beraber irdelenirken diğer yandan ise felsefesinin kendisinden sonrakiler üzerinde bıraktığı etki değerlendirme konusu yapılmaktadır. Yapılan araştırmalara göre, Plotinus’un düşüncesinin temel yapı taşlarının, kendisinden önceki filozoflarda ve düşünce akımlarında bulunduğunu söylemek mümkün gözükmektedir. Zira o, Stoacı ve Epikürcü okullar gibi yeni Pythagorascılar, Kinikler ile Aristotelesçi bilim (Collins 2000: 126) gibi hemen hemen ortadan kaybolmak üzere olan, deyim yerindeyse ölüm kalım savaşı veren felsefeleri bir sentez halinde bir araya getiren ve aşkın olana yaptığı yeni bir vurgu ile düşünce dünyasında kendine has bir konum elde eden önemli filozoflardan biri olarak anılmaktadır. Yukarıda adı geçen filozofları materyalist unsurlarından arındırarak kendisine mal eden Plotinus, felsefî öğretisi içerisinde Aristotelesçi kategorileri kullandığı gibi evrensel doğa sevgisi gibi stoacı unsurlardan da faydalanır. Makale boyunca savunmaya çalıştığımız temel iddia ise Plotinus’un kendisinden önceki felsefelerden ciddi bir biçimde etkilendiğidir. Fakat diğer taraftan o, Hıristiyan, Yahudi ve İslam düşüncesi ile Rönesans düşünürü Marsilio Ficino’ya, daha geç dönemlerde İngiliz romantizm hareketinin kurucularından Samuel Taylor Coleridge’ye, Emerson, Yeats ve daha niceleri üzerinde muazzam bir etki bırakmıştır (Corrigan 2005:3).

Anahtar Kelimeler

Plotinus, Hayatı; Kişiliği; Felsefî Üslûbu ve Düşünceleri

Kaynakça

• ALATLI, Alev, Batıya Yön Veren Metinler I, Kapadokya MYO, 2010.
• ARSLAN, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi 5, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2010.
• COLLINS, Randall, The Sociology of Philosophies, The Belknap Press Of Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts and London, England, 2000.
• COPLESTON, F., A History of Philosophy, Image Books, New York, 1993.
• CORRIGAN, Kevin, Reading Plotinus, Purdue University Press, West Lafayette, Indiana, 2005.
• GERSON, Lloyd P., Companion To Plotinus, Cambridge University Press, 2006.
• INGE, William Ralph, The Philosophy of Plotinus,Longman, Green an Co.,1917.
• KUMEYR, Y., İslam Felsefesinin Kaynakları, çev. Fahrettin Olguner, Dergah Yayınları, İstanbul, 1976.
• KURTOĞLU, Zerrin, Plotinus’un Aşk Kuramı, Asa Kitabevi, Bursa, 2000.
• LANGE, Friedrich Albert, Materyalizmin Tarihi ve Günümüzdeki Anlamının Eleştirisi, çev. Ahmet Arslan, Gündoğan Yayınları, Ankara, 1990.
• PLOTINUS, Dokuzluklar I, çev. Zeki Özcan, Aktüel Yayınları, Bursa, 2006.
• PLOTINUS, Enneadlar (Seçmeler), çev. Zeki Özcan, Asa Kitabevi, Bursa, 1996.
• STAMATELLOS, Giannis, Plotinus and Presocratics, State University of New York Press, 2002.
• TARNAS, Richard, Batı Düşüncesi Tarihi I, çev. Yusuf Kaplan, Külliyat Yay., İstanbul.
• UZDAVINYS, Algis, Bregman, Jay, The Heart of Plotinus, World Wisdom, Indiana, 2009.
• WEBER, Alfred, Felsefe Tarihi, çev. H. Vehbi Eralp, Sosyal Yayınlar, İstanbul, 1998.