1930 Öncesi Bakhtin Çevresi Estetiğinde Form ve İçerik

Yıl 2016, Sayı: 26, 169 - 179, 30.04.2016

Fırat İlim

https://doi.org/10.20981/kuufefd.44811

Öz

Bu çalışmanın amacı, Bakhtin Çevresi düşünürlerinin Rus Formalistleri sonrası form ve içerik unsurlarını tekrar ele alış biçiminin ana hatlarını serimlemektir. Formalistler herhangi bir estetik kuram ortaya koymamış ve özel bir metodoloji geliştirmek için çabalamamışlardır. Onlar edebiyat alanını genel estetikten soyutlayarak başlı başına “edebilik” konusu ile ilgilenmişlerdir. Bakhtin, Voloşinov ve Medvedev’in özel olarak ilgilendiği form sorunsalı ise, Formalistlerin aksine, felsefi estetikle ilişkilendirilen bir içerik estetiği üzerinden yeniden ele alınır. Bakhtin Çevresi’ne göre form, bireysel bir girişimin ürünü olmaktan büsbütün uzak bir biçimde, belirli sosyolojik amaç ve yönelimler ışığında belirlenen toplumsal-tarihsel bir üründür. Bu yaklaşım, estetik form sorunsalını bilgi sosyolojisinin bir konusu haline getirirken, aynı zamanda edebiyat, estetik ve kültür alanlarını tarihsel ve toplumsal pratikle yeniden ilişkilendirecek bütünlüklü bir estetik kuram fikrinin çekirdeğini oluşturur. Biz bu çalışmada Bakhtin tarafından 1930 sonrasında geliştirilecek olan bu kuramın erken uğraklarını ve bu uğraklar içerisinde form ve içerik unsurlarının ilişkisini ele alacağız.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Estetik Nesne; Estetik Etkinlik; Gösterge, Tür; Söylem; Psikanaliz

Kaynakça

• BAKHTİN, M.M. (2001) Bir Eylem Felsefesine Doğru, Çeviren: Siyaveş Azeri, İstanbul: Avesta Yayınevi.
• BAKHTİN, Mikhail M. (2004) Dostoyevski Poetikasının Sorunları, Çeviren: Cem Soydemir, İstanbul: Metis Yayınevi.
• BAKHTİN, Mikhail M. (2005) Sanat ve Sorumluluk: İlk Felsefi Denemeler, Çeviren: Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BAKHTIN, M.M. / MEDVEDEV, P.N. (1991) The Formal Method in Literary Scholarship: A Critical Introduction to Sociological Poetics, Translated by Albert J. Wehrle, Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press.
• BRANDİST, Craig (2011) Bakhtin ve Çevresi: Felsefe, Kültür ve Politika, Çeviri: Cem Soydemir, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• EİCHENBAUM, Boris (1994) Edebiyat Kuramı: Rus Biçimciliği, Çeviren: Sedat Umran, Ankara: Yaba Yayınları.
• HIRSCHKOP, Ken (2002) Mikhail Bakhtin: An Aesthetic for Democracy, Oxford: Oxford University Press.
• JAMESON, Fredric (2013) Dil Hapishanesi, Yapısalcılığın ve Rus Biçimciliğinin Eleştirel Öyküsü, Çeviren: Mehmet H. Doğan, Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
• MORAN, Berna (2009) Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• PROPP, V. Ja (1987) Masalların Yapısı ve İncelenmesi, Çeviren: Doç.Dr. Hüseyin Gümüş, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• TODOROV, T. (2010) Yazın Kuramı: Rus Biçimcilerinin Metinleri, Çeviren: M. Rıfat-S. Rıfat, İstanbul: Y.K.Y.
• VOLOŞİNOV, V.N. (2001) Marksizm ve Dil Felsefesi, Çeviren: Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• VOLOSHINOV, V.N. (2012) Freudianism: A Marxist Critique, Translated by I.R. Titunik, London and New York: Verso Press.