Husserl’de Psikolojizm Eleştirisi

Yıl 2011, Sayı: 16, 75 - 93, 15.04.2011

Habip Türker

Öz

Bu makale görüngübilimin gelişiminde belirleyici bir rolü olan Husserl’in psikolojizm eleştirisini ayrıntılı olarak, tüm yönleriyle ortaya koymakta ve analiz etmektedir. Burada onun felsefe tarihine ilişkin gerekçelendirilmemiş sözleri eleştirilirken, pskolojistlerle alakalı olarak belirlediği üç önyargıyı analiz etmekte ve son iki önyargının temelde birinci önyargıya indirgenebileceğini savunmaktadır. Husserl’in savunduğu mantık anlayışının temelde Platoncu olduğunu belirtmekte, ancak onun deneyimi bilgiden dışlamadığını ve deney-bilgi ilişkisinde Kant’tan farklı düşünmediğinin altını çizmektedir. Husserl, zihnimizin doğa yasalarını önsel olarak kurma imkanı olmadığını belirterek, mutlak bilginin asla deneysel alanda elde edilemeyeceğini, fakat saf mantığın yasalarıyla mathesis pura’nın yasalarını içeren saf kavramsal bilginin alanında elde edileceğini savunur.

Anahtar Kelimeler

Görüngübilim (Fenomenoloji), Husserl, Psikolojizm Eleştirisi, Doğalcılık, Mantık

Kaynakça

• Alois Adolf Riehl (1876-1887) Der philosophische Kritizismus und seine Bedeutung für die positive Wissenschaft 3 Bände, Leipzig.
• Alois Höfler (1890) Philosophische Propdeutik. Erster Teil: Logik, in Zusammenarbeit mit Alexius Meinong, Viyana: F. Tempsky/G. Freytag.
• Carl Stumpf (1940) Erkenntnisslehre, Leipzig: Verlag von Johann Ambrosius Barth.
• Dale Jacquatte (2000) Psychologism Revisited in Logic, Metaphysics and Epistemology, “Metaphilosophy”, Vol. 32, No. 3, April, pp.126-178.
• Dan Zahavi (2003) Edmund Husserl’s Phenomenology, California: Stanford University Press.
• Edmund Husserl (2007) Philosophie als strenge Wissenschaft, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Edmund Husserl (1999) “Logical Investigations”, Essential Husserl –The Basic Writings in Transcendental Phenomneology, edited by Don Welton, USA: Indiana University Press.
• H.L. Dreyfus ve H. Hall (ed.) (1982) Husserl, intentionality and Cognitive Science. Cambridge, MA: MIT Press,
• J.S. Mill (1865) An Examination of Sir William Hamiltons Philosophy, İngiltere.
• Marvin Farber (1968) The Foundation of Phenomenology, Newyork: State University of New York Press.
• Rene Descartes (1995) Felsefenin İlkeleri, çev. Mesut Akın, İstanbul: Say Yayınları.
• Roman Ingarden (1975) On the Motives which led Husserl to Transcendental Idealism, trans. by Arnor Hannibalsson, Deen Haag: Martinus Nijhoff.
• Rudolf Hermann Lotze (1843), Logik, Leipzig.
• Theodor Lipps (1893) Grundzüge der Logik, Hamburg ve Leipzig: Verlag von Leopold Voss.
• Wilhelm Wundt (1880 ve 1883) Logik. Eine Untersuchung der Principien der Erkenntniss und der Methoden Wissenschaftlicher Forschung. Erster Band: Erkenntnisslehre. Zweiter Band: Methodenlehre. Enke, Stuttgart.