Araştırma Makalesi
Dört Bireyci Kuramın Toplumsal Adalet Sorununu Ele Alışlarındaki Temel Varsayımlarının Bir Eleştirisi
Öz
Bu çalışmada, bireycilik düşüncesinin liberal adalet kuramları üzerindeki etkisi
incelenmiştir. Öncelikle, bireycilik düşüncesi tartışılmış ve bireyin insanlık
tarihinde her zaman aynı bu şekilde kurgulanmamış olduğu ortaya konmuştur.
Sonra, liberal adalet kuramlarının ilk temsilcileri olarak sayılabilecek, klasik
liberalizmin babası kabul edilen Locke’un ve faydacılığın etkili bir ahlaki ve
siyasi bir kuram olarak kabul görmesini sağlayan Mill’in bireyci yaklaşımlarına
yer verilmektedir. Ardından, uygulamalı etik, ahlak ve hayvan hakları denince ilk
aklına gelen ismi ve faydacılığın günümüzdeki en önemli temsilcisi Singer’ın ve
kendisini Locke’un mülkiyet görüşünün çağımızdaki sürdürücü olarak tanımlayan
ve liberal yelpazenin en ucunda yer alan Nozick’ın adalet kuramları
değerlendirilmiştir. Bu dört önemli liberal düşünürün toplumsal adaletle ilgili
sorunlara bireyi merkeze alan çözümlerinin temelinde genel geçer ve mutlak
anlamda rasyonel birey varsayımlarının hatalı olduğu bu nedenle de adalet
sorunlarına bu kuramların gerçekçi bir çözüm oluşturamayacağı ortaya
konmuştur. Adalet toplumsal bir sorundur ve adaletsizliklerin ortadan
kaldırılması, birey ve toplumu karşıt bir ilişki içerisinde kurgulamakla mümkün
görünmemektedir çünkü aynı gemide yaşayan insanların kaderleri birdir ya
birlikte batar ya da birlikte yüzerler.
incelenmiştir. Öncelikle, bireycilik düşüncesi tartışılmış ve bireyin insanlık
tarihinde her zaman aynı bu şekilde kurgulanmamış olduğu ortaya konmuştur.
Sonra, liberal adalet kuramlarının ilk temsilcileri olarak sayılabilecek, klasik
liberalizmin babası kabul edilen Locke’un ve faydacılığın etkili bir ahlaki ve
siyasi bir kuram olarak kabul görmesini sağlayan Mill’in bireyci yaklaşımlarına
yer verilmektedir. Ardından, uygulamalı etik, ahlak ve hayvan hakları denince ilk
aklına gelen ismi ve faydacılığın günümüzdeki en önemli temsilcisi Singer’ın ve
kendisini Locke’un mülkiyet görüşünün çağımızdaki sürdürücü olarak tanımlayan
ve liberal yelpazenin en ucunda yer alan Nozick’ın adalet kuramları
değerlendirilmiştir. Bu dört önemli liberal düşünürün toplumsal adaletle ilgili
sorunlara bireyi merkeze alan çözümlerinin temelinde genel geçer ve mutlak
anlamda rasyonel birey varsayımlarının hatalı olduğu bu nedenle de adalet
sorunlarına bu kuramların gerçekçi bir çözüm oluşturamayacağı ortaya
konmuştur. Adalet toplumsal bir sorundur ve adaletsizliklerin ortadan
kaldırılması, birey ve toplumu karşıt bir ilişki içerisinde kurgulamakla mümkün
görünmemektedir çünkü aynı gemide yaşayan insanların kaderleri birdir ya
birlikte batar ya da birlikte yüzerler.
Kaynakça
- BERMAN, Marshall (2011) Özgünlüğün Politikası: Radikal Bireycilik ve Modern Toplumun Ortaya Çıkışı, çev. Nursel Yıldız, İstanbul: Sel Yayınları.
- BUCKLE, Stephen (2005) “Peter Singer’s Argument for Utilitarianism”, Theoretical Medicine and Bioethics 26 (3):175-194.
- CORCUFF, Philippe (2009) Bireycilik Sorunu: Stirner, Marx, Durkheim, Proudhon, çev. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: Versus Yayınları.
- ELSTER, Jon (2008) Ekşi Üzümler: Rasyonalitenin Altüst Edilmesi Üzerine Çalışmalar, çev. Barış Cezar, İstanbul: Metis Yayınları.
- FLEISCHACKER, Samuel (2004) A Short History of Distributive Justice, England: Harvard University Press.
- KUNDAKÇI, Deniz (2008). “Weber’deki Marksizm: Genel Ekonomi Tarihi Üzerine Mukayeseli Bir Giriş”, Toplum ve Bilim 112: 205-226.
- KYMLICKA, Will (2006). Çağdaş Siyaset Felsefesine Giriş, çev. Ebru Kılıç, 2. Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- LOCKE, John (1988) Second Treatise: Two Treatises of Government, ed. Peter Laslett, student edition, Cambridge: Cambridge University Press.
- LUKES, Steven (2006) Bireycilik, çev. İsmail Serin, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- MILL, John Stuart (1993) On the Connection between Justice and Utility, Justice, ed. Alan Ryan, ss. 51-73, New York: Oxford University Press.
- NOZICK, Robert (1974) Anarchy, State and Utopia, New York: Basic Books.
- PETTIT, Philip (1998) Cumhuriyetçilik: Bir Özgürlük ve Yönetim Teorisi, çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- RAPHAEL, D. D. (2001) Concepts of Justice, Oxford: Clarendon Press.
- RYAN, Alan (1993) Justice, Oxford: Oxford University Press.
- SHKLAR, Judith (1990) Faces of Injustice, New Haven ve Londra: Yale University Press.
- SINGER, Peter (1997) “Famine, Affluence, and Morality”, Ethics in Practice, ss. 585-595, Oxford: Blackwell Publishing.
- SKORUPSKI, John “Mill”, Routledge Encyclopedia of Philosophy, Version 1.0, London: Routledge.
- TAYLOR, Charles (2001). Sources of the Self: The Making of Modern Identity. 10. Baskı. Cambridge ve Massachusetts: Harvard University Press.
Toplam 18 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Nisan 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Sayı: 28 |
Kaynak Göster
e-ISSN: 2645-8950