Panopticon ve Synopticon Geriliminde Özgürlük Paradoksu

Yıl 2017, Sayı: 28, 55 - 65, 30.04.2017

Aysel Demir

https://doi.org/10.20981/kaygi.307940

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada, Foucault’nun özgürlük paradoksu temelinde, özne-iktidar ilişkisi üzerine analizler yapılacaktır. Foucault, öznelerin özgür olduğunu ve iktidarın öznenin özgürlüğüyle ancak kendini var ettiğini iddia etmesine rağmen, bu makalede, bu paradoksun geçerli olmadığı iddia edilecektir ve öznenin iktidar ilişkileri içinde kendine nasıl yabancılaştığı gözler önüne serilecektir. Panopticon ve Synopticon’un ne olduğu belirlenerek, öznenin bunlardan nasıl pay aldığı gösterilecektir. Bu bağlamda, bir güç kaynağı olan iktidar tarafından kontrol altında tutulan özne, nasıl özgür olduğunu iddia edebilir? Öznenin iktidar temelli bir yapıda kendini gerçekleştirip, özgürleşmesi mümkün müdür? Özneler iktidar oyunu içerisindeki yerlerinin farkında mıdır? Panopticon ve Synopticon gölgesinde öznelerin üzerlerinde oynanan oyunlar nelerdir? gibi soruların cevapları aranacaktır.

Anahtar Kelimeler

Foucault, Özgürlük, Panopticon, Synopticon, Özne

Kaynakça

• ALTHUSSER, Louis (2008) İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. İstanbul: İthaki Yayınları.
• BENTHAM, Jeremy (2008) Panoptikon Gözün İktidarı, İstanbul: Su Yayınları.
• BİRCAN, Ufuk ve KADİROĞLU, Murat (2014) “An Essay On Michel Foucault’s Genealogy”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, SBArD, YIL 12, SAYI:24, Eylül 2014, ss.1-14.
• CANPOLAT, Nesrin (2003) “Michel Foucault” “Kadife Karanlık” içerisinde, İstanbul: Su yay.
• DOYLE, Aaron (2011) “Revisiting the synopticon: Reconsidering Mathiesen’s ‘The Viewer Society’ in the age of Web 2.0”, Theoretical Criminology, Sage Publications, London, pp.283-299, ( DOI: 10.1177/1362480610396645 tcr.sagepub.com).
• FOUCAULT, Michel (1993) Cinselliğin Tarihi, Cilt,1. Çev. Hülya Tufan. İstanbul: Afa Yayınları.
• FOUCAULT, Michel (2000) Özne ve İktidar, I. Ergüden, çev: O. Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• FOUCAULT, Michel (2002) Toplumu Savunmak Gerekir, çev. Ş. Aktaş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• FOUCAULT, Michel (2005) Entelektüelin Siyasi İşlevi, Çev.: I. Ergüden, O. Akınhay, F. Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• FOUCAULT, Michel (2006) Hapishanenin Doğuşu, İstanbul: İmge Kitabevi.
• FOUCAULT, Michel (2007) İktidarın Gözü Seçme Yazılar 4, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• MATHIESEN, Thomas (1997) “The Viewer Society, M. Foucault’s Panapticon Revisited”, Theoretical Criminology, Sage Publications, London, pp. 215-233, (DOI: 10.1177/1362480610396645 tcr.sagepub.com).
• SARUP, Madan (1997) Post Yapılsalcılık ve Postmodernizm, çev. A. Baki Güçlü, Ankara: Ark Yayınevi.
• WEST, David (1998) Kıta Avrupası Felsefesine Giriş, çev. Ahmet Cevizci, İstanbul: Paradigma Yayınevi.