Thomas Kuhn’da Dil Problemi: Aristotelesçi Fizik ve Hermeneutik

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 1, 188 - 205, 15.03.2019

Ümit Öztürk

https://doi.org/10.20981/kaygi.539667

Öz

Gerek zamanını doldurmuş gerek bir
öncekinin yerini almış gerekse de birbiriyle yarışan “paradigma”ların ortak bir
zeminde nasıl anlaşılabileceği, diğer bir deyişle de “bilimsel devrimler” kavramsallaştırması,
Thomas Kuhn’un çalışmalarının merkezini oluşturmaktadır. Bu konuda o, 80
sonrası yazılarında, kısmî bir dilsel yenilenme ekseninde ve özellikle Quine’ın
çeviri usûlüne bir alternatif olarak, hermeneutik temelli bir açılım sunar.
Dahası, bu açılımın, çok belirgin olmasa da, 1960’lı yıllarda bilim tarihi
konularına yaklaşımını da belirlemiş olduğunu iddia eder. Bu çalışmada, Kuhn’un
sözü edilen “anlama” tarzının zeminine oturttuğu Aristoteles okumasının “What
are Scientific Revolutions?” metni çerçevesinde bir analizini sunuyoruz.
Amacımız, Aristoteles Fizik’inin Kuhn
tarafından alımlanmasının genel bir eleştirisini gerçekleştirerek, Kuhn’un 80
sonrası dilsel dönüşümüne farklı bir persektiften yaklaşmanın imkanlarını
aramaktır.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel Dil, Hermeneutik, Thomas Kuhn, Aristoteles, Fizik

The Problem of Language in Thomas Kuhn: Aristotelian Physics and Hermeneutics

Öz

Comprehending
both outdated or superseded and competitive “paradigms” in a common ground, in
other words, the conceptualisation of “scientific revolutions” underlies the
core idea of the works of Thomas Kuhn. Related with this topic, in his writings
after 80s Kuhn shows a hermeneutics based expansion within the frame of a
partial linguistic innovation and especially as an alternative to Quine’s
translation method. Moreover, he asserts that this expansion had influenced his
approaches of the history of science in the 1960s in some sense. In this study,
we put forward an analysis of Aristotle reading on which Kuhn based his
understanding-oriented approach within the framework of “What are
Scientific Revolutions?” So, by making
a general criticism of Kuhn’s reception of Aristotle’s Physics, it is aimed to seek the possibilities of different
perspectives to Kuhn’s linguistic turn after the 80s.

Anahtar Kelimeler

Scientific Language, Hermeneutics, Thomas Kuhn, Aristotle, Physics

Kaynakça

• ARISTOTELES (1997). Fizik, çev. Saffet Babür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ARISTOTELES (2015). Metafizik, çev. Y. Gurur Sev, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• BIRD, Alexander (2002). “Kuhn’s Wrong Turning,” Studies in History and Philosophy of Science, 33(3): 443-463.
• FREGE, Gottlob (1892). “Über Sinn und Bedeutung,” Zeitschrift für Philosophie und philosophische Kritik, 100: 25-50.
• FREGE, Gottlob (1960). Translations from the Philosophical Writings of Gottlob Frege, eds. Peter Geach & Max Black, Oxford: Basil Blackwell.
• KUHN, Thomas S. (1977). The Essential Tension. Selected Studies in Scientific Tradition and Change, Chicago: The University of Chicago Press.
• KUHN, Thomas S. (1994). Asal Gerilim. Bilimsel Gelenek ve Değişim Üzerine Seçme İncelemeler, çev. Yakup Şahan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• KUHN, Thomas S. (1995). Bilimsel Devrimlerin Yapısı, çev. Nilüfer Kuyaş, 4. Basım, İstanbul: Alan Yayıncılık.
• KUHN, Thomas S. (2000). The Road since Structure. Philosophical Essays, 1970-1993 (with an Autobiographical Interview), eds. James Conant & John Haugeland, Chicago: The University of Chicago Press.
• KUHN, Thomas S. (2012). The Structure of Scientific Revolutions, 4th Edition, (with an Introductory Essay by Ian Hacking), Chicago: The University of Chicago Press.
• ÖZTÜRK, Ümit. “Mantıkçı Empirizm Kuhn’u Bitirdi Mi?,” Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 31/2018: 431-447.