Şiire İlişkin Felsefi Bir Soruşturma: İmkanı ve Tanımı

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 2, 418 - 441, 30.09.2019

Habib Türker

https://doi.org/10.20981/kaygi.612791

Öz

Bu makalede şiir için bir tanımın yapılıp yapılamayacağını şiirin nasıl
mümkün olduğunu inceleyerek soruşturuyoruz. Bu bağlamda ilk önce insan ve
hayvan bildirişiminin bir kaşılaştırmasını verip, insan bildirişiminin
mahiyetini ortaya koymaya çalışıyoruz. Bunun yanında mütehayyile yetisine
ilişkin ayrıntılı bir çözümleme getiriyoruz. Sonuç olarak şiiri tahayyül
edilmiş dilin (mütehayyel) mutlak öznel ifade edici görünüşü olarak
tanımlıyoruz. Bu tanımın bir şeyi şiir iddiasına dâhil etmeyi sağlayabilecek
yegâne mantıksal imkanı ve ontolojik zemini sunduğunu düşünüyoruz. Fakat
sanatların birbirlerinin sınırları içine girebileceğini ve böylece tek bir türe
ait olmayan ya da tür-aşırı olan sanat eserlerinin olabileceğini reddetmiyoruz.
Bunun yanında, görsel şiir meselesini ele alıp, onun şiir olup olmadığını
görsel dil iddiası üzerinden tartışıyoruz. Görsel dilin ancak ses imleri yerine
görsel imler kullanılarak görsel bir dil olacağını, başka türlü bir görselliğin
dil tanımının dışına çıkacağını iddia ediyoruz. Yaptığımız çözümlemelerde
görsel şiirin görsel de olsa bir dile dayanmadığını, dolayısıyla bir şiir
olamayacağını söylüyoruz. Bununla birlikte onun başka türden bir görsel sanat
olduğunu teslim ediyoruz.

Anahtar Kelimeler

Şiir, Tanım, Görsel Şiir, Tahayyül / İmgelem (Mütehayyile), Dil

Kaynakça

• BOHN, Willard (2011). Reading Visual Poetry, Fairleigh Dickinson University Press: Maryland ve Plymouth.
• DURUSOY, Ali (1998). Hayal, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt:17, İstanbul: TDV Yayınları.
• Ebu Nasr Muhammed bin Muhammed el-Fârâbî (1996). İhsau’l Ulum, Hazırlayan: Ali Bû Mulhim, Beyrut: Mektebetu’l-Hilal.
• Ebu Nasr Muhammed bin Muhammed Fârâbî (1990). İlimlerin Sayımı, çev: Ahmet Ateş, Ankara: MEB Yayınları.
• Ebu Nasr Muhammed bin Muhammed el-Fârâbî (1995). Ârâu Ehli’l-Medinati’l-Fadıla, Hazırlayan: Ali Bû Mulhim, Beyrut: Mektebetü’l-Hilal.
• HUSSERL, Edmund (1968). Logische Untersuchungen II, Birinci Kısım, Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
• İbn Sina (1966). Kitabu’ş-Şifa’ eş-Şiir, ed. Abdurrahman Bedevî, Kahire: el-Hey’etü’l-Âmme li Şuû’ni’l-Metâbi’il-Amîriyye.
• ÜSTÜBAL, Murat (2010). Dirim Kurgu, Ankara: Ebabil Yayınları.
• https://www.etymonline.com/word/image.
• http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5b816b9039b487.98119355