Levinas’ın Spinoza Eleştirisi Üzerine Bir İrdeleme

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 2, 530 - 548, 30.09.2019

Mehmet Fatih Elmas

https://doi.org/10.20981/kaygi.618765

Öz

Bu çalışmada Levinas’ın Spinoza
hakkında eleştirileri üzerine kısa fakat kuşatıcı bir irdeleme sunulmaktadır.
Bunun için öncelikle ‘Levinas’ın Spinoza Eleştirisi’ alt başlığında Levinas’ın
Spinoza’sı serimlenmekte ve sonrasında ‘Levinas’ın Spinoza’sına Karşı
Spinoza’ başlığıyla eleştiriler üzerine derinleşilmeye çalışılmaktadır. Bu
aralıkta yazının bağlamını belirleyen, ontoloji ve etik arasındaki ilişkidir.
Levinas, kendisini bir ontoloji olarak sunan, fakat asıl olarak etik bir
iddiaya sahip olan; doğallaştırdığı Tanrı tasarımıyla mutlak bir düşünce ve din
hareketi olarak nitelediği Spinozacılığı, ilk felsefe olarak etik öğretisi
karşısında hesaba çekmektedir. O, bu iddialarını Spinoza’nın Yahudilik ve
felsefe hakkındaki savlarından faydalanarak temellendirmeye girişmektedir.
Yazıda, Levinas’ın özellikle felsefi yorumları karşısında Spinozacı fikirlerin
konumunu netleştirmek üzere bir giriş yapılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ontoloji, Etik, Conatus, Arzu, Vicdan

Kaynakça

• ARBİB, Dan, Revue de l’histoire des religions, “The Two Ways of Spinoza: The Levinasian Interpretation of the Ethics and the Theological-Political Treatise”, 2012/2 (Volume 229).
• BAUMAN, Zygmunt, Postmodern Etik, çev. Alev Türker, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2016.
• DELEUZE, G. Spinoza Üzerine On Bir Ders, (çev. Ulus Baker, Yayıma Hazırlayan. Aliye Kovanlıkaya), Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2008.
• FRANSEZ, Moris, Spinoza’nın Tao’su: Akıllı İnançtan İnançlı Akla, Kabalcı Yayınları.
• FINKIELKRAUT, Alain, Sevginin Bilgeliği, çev. Ayşen Ekmekçi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2012.
• LEVİNAS, Emmanuel, “Başka’nın İzi”, Sonsuza Tanıklık içinde, Yay. Haz. Zeynep Direk, Erdem Gökyaran, çev. Medar Atıcı vd, Metis Yayınları, İstanbul, 2010a.
• LEVİNAS, Emmanuel, “Have You Reread Baruch?”, Difficult Freedom: Essays on Judaism içinde, trans. by Seân Hand, The Johns Hopkins University Press, Baltimore, 1997b.
• LEVİNAS, Emmanuel, “Başkasının Yerinde Olma”, Levinas içinde, ed. Özkan Gözel, Say Yayınları, İstanbul, 2012.
• LEVİNAS, Emmanuel, “Fenomenolojiden Etiğe”, Sonsuza Tanıklık İçinde, Yay. Haz. Zeynep Direk, Erdem Gökyaran, çev. Medar Atıcı vd, Metis Yayınları, İstanbul, 2010b.
• LEVİNAS, Emmanuel, “Ideology and Idealism”, Of God Who Comes to Mind, çev. Bettina Bergo, Stanford University Press, Stanford-California, 1998.
• LEVİNAS, Emmanuel, “The Spinoza Case”, Difficult Freedom: Essays on Judaism içinde, trans. by Seân Hand, The Johns Hopkins University Press, Baltimore, 1997a.
• LEVİNAS, Emmanuel, Otherwise Than Being or Beyond Essence,
 trans by Alphonso Lingis, Duquesne University Press, Pittsburgh-Pennsylvania, Ninth Printing, 2011a.
• LEVİNAS, Emmanuel, Tanrı, Ölüm ve Zaman, çev. Işık Ergüden, Dost Yayınevi, Ankara, 2011b.
• LEVİNAS, Emmanuel, Totality and Infinity: an Essay on Exteriority, trans by Alphonso Lingis, Martinus Nijhoff Publishers, The Hague/Boston/London, Second Printing, 1979.
• SPINOZA, Benedictus de, Geometrik Yöntemle Kanıtlanmış ve Beş Bölüme Ayrılmış Ethica, (Latinceden çev. Çiğdem Dürüşken), Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2011.