“İrade” ve “Kelam” Sıfatları Üzerine

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 1, 262 - 275, 25.03.2020

Ahmet Kavlak

https://doi.org/10.20981/kaygi.704626

Öz

Dinler arasındaki başlıca farklılığın tanrı tanımlarındaki farklılıktan ibaret olduğunu söylemek mümkündür. Çünkü dinlerin tanrı tanımları dışındaki tüm inanç esasları temele aldıkları tanrı tanımının genişletilmesinden ibarettir. Bir dini tanımak o dinin tanrı tanımını doğru bilmek demektir. Tanrı tanımı ise inancın kaynağı olan tanrıya hangi sıfatlara sahip olarak inanılması emredildiğini bilmekten ibarettir. Sıfatların tanımı ise mutlak olarak tanrı tanımı demektir. Nihayetinde putperest inançlar ve politeist inançların bir bölümü müstesna, tüm dinlerde tanrı görünmez bir varlık olduğu için, tanrı zaten sadece sıfatlarıyla bilinen bir varlık durumundadır. Dolayısıyla tanrının sıfatlarının netleşmesi dinin doğru anlaşılması için en önemli kuraldır. Hıristiyanlıktan baba-oğul inancı ve muhtevası, Yahudilikten Yahudilere “seçilmişlik” veren ve altı günde kainatı yaratıp yedinci gün dinlenen tanrı Yehova inancı ve muhtevası çıkarılırsa geriye Hıristiyanlık ve Yahudilik kalmaz. Tüm dinler gibi İslam dininin de diğer dinlerden en önemli farkı sıfatlar konusundadır. Bu nedenle sıfatların netleşmesi İslam dininin doğru anlaşılması için zaruridir. İslamiyet konusunda araştırma yapan herkes için ve bilhassa başta din felsefesi olmak üzere tüm felsefi düşünce metodolojisi içinde araştırma yapanlar için en önemli hakikat, sıfatlar konusu netleştirilmeden İslam dininin anlaşılamayacağı hakikatidir. Bu çalışmada İslam dinini anlamada en kritik iki sıfat olan “kelam” ve “irade” sıfatlarının tanımı ve etkisi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sıfat, Varlık, Mahiyet, İrade, Kelam

Kaynakça

• ARİSTOTELES (1996). Metafizik, çev. Ahmet Arslan, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• EBÛ DÂVÛD (2014). Sünen-i Ebî Dâvûd Kavli Hadisler, çev. Prof. Dr. Seyit Avcı, Serhat Kitabevi, Konya.
• İBN-İ MACE (2015). Sünen-i İbn-i Mace Tercümesi, çev. Abdullah Parlıyan, Konya Kitapçılık, Konya.
• KANT, Immanuel (1995). Gelecekteki Her Metafiziğe Prolegomena, çev. Ioanna Kuçuradi-Yusuf Örnek, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara.
• Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meâli, Haz. Elmalılı Hamdi Yazır, Şenyıldız Yayınevi, İstanbul.
• İMAM-I NESAÎ, (2019). Sünen-i Nesai Tercümesi Muhtasar Hadis Kitabı çev. Kasım Yürekli), Kervan Yayın Dağıtım, Konya.
• POPPER, Karl R. (2013). Tarihsiciliğin sefaleti, çev. Sabri Orman, Plato Yay. İstanbul.
• İMAM MÜSLİM (1985). Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, çev. Ahmet Davudoğlu, Sönmez Neşriyat, İstanbul.
• MUHAMMED İBN İSMAİL EL-BUHARİ, Sahih- i Buhari ve Tercemesi, (2009). (Çev: Mehmet Sofuoğlu), Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• İMAM TİRMİZÎ, (2007). Sünen-i Tirmizî Tercümesi, (Haz: Abdullah Parlıyan), Konya Kitapçılık, Konya.