Dijital Sonrası (Post-Digital) Teori Bağlamında Bilim Üretimi: İnsanı Önceleyen Bir Büyük Yakınsama (Meta Convergence) Yaklaşımı İçin Notlar

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 2, 721 - 743, 30.09.2022

Birgül ULUTAŞ

https://doi.org/10.20981/kaygi.1107851

Öz

20. yüzyılda “Yakınsama 1.0” (Convergence 1.0) olarak bilinen ve fizik temelli bilimsel yakınsamalar yoluyla üretilen teknolojik gelişmeler, İkinci Dünya Savaşının itici gücünün gölgesinde gerçekleşmiştir. Bugün insan yaşamının ayrılmaz parçalarına dönüşen radyo, televizyon, telefon, uçak, radar, bilgisayar bu yakınsamaların ürünüdür. 21. yüzyıl ise bilimsel üretimde “Yakınsama 2.0” (Convergence 2.0) olarak adlandırılan biyoloji temelli yakınsamaların çağı olarak görülmekte; kanser savaşçısı nanopartiküller, enerji üretimi için kullanılan virüsler, su filtrelemede kullanılan proteinlerle birlikte anılmaktadır. Bilimsel ve teknolojik ilerlemelerin insanlık onuru, insanın üstün yararı adına kullanılması da üretilmesi kadar önemlidir. Dünyada yaşanmaya devam eden savaşlar, göçün yarattığı dramlar, çevresel felaketler sürerken; bilimsel ve teknolojik gelişmelerin felsefeyi ve sosyal bilimleri de kapsayan daha büyük bir yakınsama yaklaşımıyla ele alınması gerekmektedir. İnsanı önceleyecek bir büyük yakınsama için dijital sonrası teori, kendine özgü kavram ve çözümlemeleriyle bilim insanlarına önemli bir çerçeve sunmaktadır. Bu araştırma, dijital sonrası teori çerçevesinde insanın yüksek yararını koruyan ve gelecek kuşaklara taşıyan büyük yakınsamaların olanakları üzerine düşünme daveti olarak görülebilir.

Anahtar Kelimeler

Dijital sonrası teori, büyük yakınsama, yakınsama teknolojileri, biyoteknoloji, bilim

Science Production in The Context of Post Digital Theory: Notes For A Meta Convergence Approach Prioritizing Human

Öz

Technological developments, known as ‘Convergence 1.0’ in the twentieth century and produced through physics-based scientific convergence, took place in the shadow of the driving force of the Second World War. The radio, television, telephone, aeroplane, computer and radar, which have become inseparable parts of human life today, are the products of these convergences. The twenty-first century is the age of biology-based convergences in scientific production, called Convergence 2.0., which includes cancer-fighting nanoparticles, viruses used for energy production, and proteins used in water filtration. Using scientific and technological advances in the name of human dignity and the best interests of human beings is as important as the production of science. While wars throughout the world and dramas caused by migration and environmental disasters continue, scientific and technological developments need to be addressed with a meta convergence approach, including philosophy and the social sciences. The post digital theory offers scientists an important framework with its unique concepts and analyses for such a meta convergence that will prioritise human beings. This research can be seen as an invitation to reflect on the possibilities of great convergence, which preserves humans’ best interests and carries them to future generations, within the framework of post digital theory.

Anahtar Kelimeler

Postdigital theory, meta convergence, convergence technologies, biotechnology, science

Kaynakça

• Altuner, İ. (2013). Kartezyen Düalizm ve Ruhun Kavramsal Değişimi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı:4, Ekim, ss.55-67.
• Arslan, A. (2007). İlkçağ Felsefe Tarihi Aristoteles. 3. Cilt, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. (Çev. İ. Türkmen), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bernal, J. D. (2011). Bilimin Toplumsal İşlevi. (Çev. T. Ok), İstanbul: Evrensel Basın Yayın.
• Bernal, J. D. (2008). Tarihte Bilim I. (Çev. T. Ok.), İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Descartes, R. (1998). Yöntem Üzerine Konuşma. (Çev. A. Timuçin, Y. Timuçin), İstanbul: Cumhuriyet Yayınları.
• Doğan, M. (2018). İbn Sina Metafiziğinde Nefs-Beden Düalizmi Üzerine Zihin Felsefesi Değerlendirmesi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi. Haziran, 1/49, ss. 161-184. DOI: 10.29288/ilted.346247.
• Duralı, Ş. T. (2017). Sorun Nedir? Felsefe-Bilimin Düşünce Biçimi. 3. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Evangeliou, C. (2001). European Philosophy: Simply a Series of Footnotes to Plato? Mediterranean Studies, 10, 167-180. Retrieved June 22, 2021, from http://www.jstor.org/stable/41166929.
• Heidegger, M. (1998). Teknik ve Dönüş. (Çev. N. Aça), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
• Hockfield, S. (2019). The Age of Living Machines: How Biology Will Build the Next Technology Revolution. New York and London: W. W. Norton & Company.
• Horkheimer, M. (1998). Akıl Tutulması. (Çev. O. Koçak), İstanbul: Metis Yayınları.
• Horlacher, R. (2016). The Educated Subject and the German Concept of Bildung A Comparative Cultural History. New York and London: Routledge.
• Gutek, G. L. (2006). Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar. (Çev. N. Kale), Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Jandrić, P. (2020). Postdigital Knowledge Socialism. Knowledge Socialism. (ed) Peters M.A., Besley T., Jandrić P., Zhu X. East-West Dialogues in Educational Philosophy and Theory. Singapore: Springer, DOI: https://doi.org/10.1007/978-981-13-8126-3_5
• Jandrić, P. (2021). Biology, Information, Society. Postdigital Science and Education. 3:261-265. DOI: https://doi.org/10.1007/s42438-021-00220-0
• Kant, I., & Beck, L. W. (1959). Foundations of the metaphysics of morals: And What is enlightenment? New York: Liberal Arts Press (the first edition: 1784).
• Peters, M. A. (2020). Towards a Theory of Knowledge Socialism: Cognitive Capitalism and the Fourth Knowledge Revolution. Knowledge Socialism. (ed)
• Peters M.A., Besley T., Jandrić P., Zhu X. East-West Dialogues in Educational Philosophy and Theory. Singapore: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-981-13-8126-3_5
• Peters, M. A., Jandrić, P., & Hayes, S. (2021a). “Postdigital-Biodigital: An Emerging Configuration”, Educational Philosophy and Theory. DOI: https://doi.org/10.1080/00131857.2020.1867108
• Peters, M. A., Jandrić, P., & Hayes, S. (2021b). “Revisiting the Concept of the Edited Collection: Bioinformational Philosophy and Postdigital Knowledge Ecologies”, Postdigital Science and Education. 3,283-293. DOI: https://doi.org/10.1007/s42438-021-00216-w
• Peters, M. A., Jandrić, P., & Hayes, S. (2021c). Biodigital philosophy, technological convergence, and new knowledge ecologies. Postdigital Science and Education. DOI: https://doi.org/10. 1007/s42438- 020-00211-7.
• Ross, W. D. (2011). Aristoteles. (Çev. A. Arslan), İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Sami, Ş. (1317). Kamûs-u Türkî, İstanbul: İkdam Matbaası.
• Şahin, E. (2008). Farabi’nin Düalizmi. Felsefe Dünyası. C.1, S.47, ss.185-197.
• Şeriati, A. (2010). İnsan. (Çev. Ş. Öçal), Ankara: Fecr Yayınları.
• Thomson, G. (1991). İnsanın Özü Bilimin ve Sanatın Kaynakları. (Çev. C. Üster), İstanbul: Payel Yayınevi.
• Ulutaş, B. (2020). Eğitim Ekonomisinin Ontolojik ve Epistemolojik Temelleri Üzerine. Türkiye’de Eğitim İktisadı Disiplini. Ed. N. Beltekin, Ankara: Anı Yayınları.