Bilincin Bilimsel Olarak İncelenmesine Yönelik Metodolojiler Olarak Heterofenomenoloji ve Nörofenomenolojinin Eleştirel Bir İncelemesi

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 2, 735 - 759, 30.09.2023

Özgür Demirci

https://doi.org/10.20981/kaygi.1335380

Öz

Bilincin öznel doğası, bilincin bilimsel olarak araştırılmasında önemli bir zorluk teşkil etmektedir. Bu sorunun üstesinden gelmek için çeşitli metodolojiler geliştirilmiştir. Bu bağlamda, heterofenomenoloji ve nörofenomenoloji, bilincin öznel doğasını araştırmak için dikkate değer yöntemler sunan iki rakip metodoloji olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, söz konusu metodolojileri eleştirel bir bakış açısıyla incelemekte ve bu incelemeye dayanarak nörofenomenolojinin bilincin öznel doğasını araştırmak için yetkin bir metodoloji olduğunu savunmaktadır. Buna karşılık, heterofenomenoloji, içerdiği tutarsızlıklar nedeniyle bilincin öznel doğasını incelemek için uygun bir metodoloji olmadığı ve yetersiz kaldığı iddia edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Francesco Varela,, Daniel Dennett, Heterofenomenoloji, Nörofenomenoloji, Birinci Şahıs Deneyimi, Fenomenoloji.

A Critical Examination of Heterophenomenology and Neurophenomenology as Methodologies for the Scientific Study of Consciousness

Öz

The subjective nature of consciousness poses a significant challenge to the scientific study of consciousness. Various methodologies have been developed to overcome this problem. In this context, heterophenomenology and neurophenomenology emerge as two competing methodologies that offer remarkable methods for investigating the subjective nature of consciousness. This paper critically analyses these methodologies and, based on this analysis, argues that neurophenomenology is a competent methodology for investigating the subjective nature of consciousness. In contrast, heterophenomenology is argued to be inadequate and not a suitable methodology to investigate the subjective nature of consciousness due to its inconsistencies.

Anahtar Kelimeler

Francesco Varela, Daniel Dennett, Heterophenomenology, Neurophenomenology, First Person Experience, Phenomenology

Kaynakça

• Bayne, T. (2004). Closing the gap? Some questions for neurophenomenology. Phenomenology and the Cognitive Sciences, 3(4), 349-64. DOI: 10.1023/b:phen.0000048934.34397.ca.
• Dennett, D.C. (1989). The Intentional Stance. Cambridge: MIT Press.
• Dennett, D. C. (2017), Bilinç Açıklanıyor (2. Basım). (çev. S. Kibar). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Dennett, D. C. (2018). The Fantasy of First-Person Science. The Map and the Territory: Exploring the Foundations of Science, Thought and Reality, 455-473. DOI: 10.1007/978-3-319-72478-2_26.
• Gallagher, S. (2007). Neurophilosophy and neurophenomenology. Phenomenology, Vol. 5, 293-316. Bucharest: Zeta Press.
• Lutz, A. (2002). Toward a neurophenomenology as an account of generative passages: A first empirical case study. Phenomenology and the Cognitive Sciences, 1.(2), 133-167. DOI: 10.1023/A:1020320221083.
• Nowakowski, P. (2011). Interview with Shaun Gallagher. Part I: From Varela to a different phenomenology. Avant: The Journal of the Philosophical-Interdisciplinary Vanguard, 2.(2), 77-84.
• Strle, T. (2013). Why Should We Study Experience More Systematically: Neurophenomenology and Modern Cognitive Science. Interdisciplinary Description of Complex Systems, 11(4), 376-390. DOI: 10.7906/indecs.11.4.3.
• Van de Laar, T. (2008). Special Section: Mind the Methodology: Comparing Heterophenomenology and Neurophenomenology as Methodologies for the Scientific Study of Consciousness. Theory & Psychology, 18(3), 365-379. DOI: 10.1177/0959354308089790.
• Varela, F. J. & Thompson, E. & Rosch, E. (1991). The Embodied Mind: Cognitive Science and Human Experience. Cambridge: MIT Press.
• Varela, F. J. (1996). Neurophenomenology: A methodological remedy for the hard problem. Journal of Consciousness Studies, 3 (4), 330-49.
• Zahavi, D. (2003). Husserl’s phenomenology. California: Stanford Univ Press.
• Zahavi, D. (2007). Killing the straw man: Dennett and phenomenology. Phenomenology and the Cognitive Sciences, 6 (1-2), 21-43. DOI: 10.1007/s11097-006-9038-7.
• Zawidzki, T. (2007). Dennett, Oxford: Oneworld Publication