Doğru Düşünme, Doğru Karar Verme ve Mantık Eğitimi

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 1, 20 - 67, 20.03.2024

Caner Çiçekdağı

https://doi.org/10.20981/kaygi.1356062

Öz

Doğru düşünme ve doğru kararlar verme için mantık eğitimi önemlidir. Çünkü bazen gençlerin aldığı yanlış kararlar çok önemli sonuçlar doğurmaktadır. Yapılan akıl yürütmelerin sonuçları pratiğe, davranışa dönüştüğü için mantık sadece öğrenilmesi gereken teorik bir bilgi değildir. Bu nedenle mantık eğitiminde uygulamanın ağırlığı olmalıdır. Uygulamanın hayata yansıması da bireylerin iyi düşünmesi şeklinde olacaktır. Doğru düşünmenin akıl yürütmedeki karşılığı kurallara uygun oluşu, bilgideki karşılığı ise gerçeklere uygun oluşudur. Mantık yanlışlarının büyük kısmının bilgi, içerik ve gerçeklik yanlışlarından kaynaklanması nedeniyle mantık eğitiminde mantık yanlışlarına ağırlık verilmelidir. Bilhassa önemli problem durumlarında mantıksal düşünmeye başvurulduğu için mantık kurallarının iyi bilinmesi yanlışa düşmeyi önemli ölçüde engelleyecektir. Ancak yapılan önerilerden insanın saf bir akıl varlığı olması gerektiği anlamı çıkarılmamalıdır çünkü insan aynı zamanda duygu varlığıdır. Böyle olduğu için mantıksal akıl yürütmelerin içeriği ve alınan kararlar üzerinde duyguların önemli bir etkisi vardır. Duygular insanı doğruya ve iyiye götürebileceği gibi tam tersini de yapabileceğinden duygu yönetimi gereklidir. Bu çalışma aracılığıyla mantık eğitiminde doğru düşünmenin zemini olmak üzere öncelikle duygusal dengenin önemine dikkat çekilmesi, daha sonra mantık yanlışları konusuna ağırlık verilmesi ve çalışmadaki amaca yönelik olarak kıyas konusunun bütün derslere yayılmış biçimde işlenilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğru Düşünme, Mantık, Duygu, Mantık Yanlışı, Zihin.

Correct Thinking, Making the Right-Decisions and Logic Education

Öz

Logic education is important for correct thinking and making the-right decisions. This is because especially young individuals' wrong decisions can sometimes lead to significant consequences. Logic is not just a theoretical knowledge that needs to be learned, because the results of the reasoning we make turn into practice and behavior. Therefore, the emphasis in logic education should be on practical application. The reflection of this in life will be in the form of good thinking of individuals. The equivalent of correct thinking in reasoning is that it conforms to the rules, and its equivalent in knowledge is that it conforms to the facts. The majority of logical fallacies caused by the errors in knowledge, content, and reality, emphasis should be placed on addressing logical fallacies in logic education. Especially in critical problem situations where logical thinking is often employed, a good understanding of logical rules will significantly prevent falling into fallacies. However, it should not be inferred from these suggestions that individuals should solely be pure reasonably beings because humans are also emotional beings. Therefore, emotions have a significant impact on the content of logical reasoning and the decisions made. As emotions can lead individuals towards the right and the good, they can also lead in the opposite direction; therefore, emotional management is necessary. Through this study, it is recommended to focus on the importance of emotional balance as the basis for correct thinking in logic education, then to focus on the topic of logical fallacies and the topic of syllogism should be integrated across all courses to achieve this goal.

Anahtar Kelimeler

Correct Thinking, Logic, Emotion, Logical Fallacy, Mind.

Kaynakça

• Akarsu, B. (1975). Felsefe Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Apa (AMERICAN PSYCHOLOGICAL ASSOCIATION) (2009). College Dictionary of Psychology. Washington, DC: American Psychological Association.
• Aristoteles (1997). Nikomakhos’a Etik (çev. Saffet Babür). Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Arslan, A. (2007). İlkçağ Felsefe Tarihi 3, Aristoteles. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Audı, R. (2015). The Cambridge Dictionary of Philosophy (3. Edition). New York: Cambridge University Press.
• Beck, J. S. (2001). Bilişsel Terapi, Temel İlkeler ve Ötesi (çev. Nesrin Hisli Şahin). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Blackburn, S. (2005). The Oxford Dictionary of Philosophy (2. Edition). Oxford: Oxford University Press.
• Bunnın, N. & Yu, J. (2004). The Blackwell Dictionary of Western Philosophy. Oxford: Blackwell Publishing.
• Carıch, M. S. (1996). Unconscious. The Concise Corsini Encyclopedia of Psychology and Behavioral Science (pp. 1013-1014). New Jersey: John Wiley & Sons.
• Cevizci, A. (2005). Paradigma Felsefe Sözlüğü (6. Basım). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Cevizci, A. (2015). Felsefe Tarihi (6. Basım). İstanbul: Say Yayınları.
• Copı, I. M., Cohen, C. & Mc Mahon, K. (2014). Introduction to Logic (14. Edition). Essex: Pearson Education Limited.
• Craın, S. & Khlentzos, D. (2008). Is Logic Innate? Biolinguistics, 2(1), 24-56.
• Çiçekdağı, C. (2019). Formel Mantık –Klasik Mantığa Giriş-. Ankara: Elis Yayınları.
• Çüçen, A. K. (2011). Mantık (10. Basım). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Descartes, R. (1986). Aklın Yönetimi İçin Kurallar (çev. Müntekim Ökmen). İstanbul: Doğuş.
• Descartes, R. (1988). Felsefenin İlkeleri (çev. Mehmet Karasan). İstanbul: MEB.
• Descartes, R. (1998). İlk Felsefe Üzerine Metafizik Düşünceler. (çev. Mehmet Karasan). İstanbul: MEB.
• Frıjda, N. H. (1988). The Laws of Emotion. American Psychologist, 43(5), 349-358. https://doi.org/10.1037/0003-066X.43.5.349.
• Güçlü, A. B., Uzun, E., Uzun, S. ve Yolsal, Ü. S. (2002). Sarp Erk Ulaş Felsefe Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Hobbes, T. (2007). Leviathan (6. Basım, çev. Semih Lim). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Houdé, O. (2004). Emotion (trans. Vivian Waltz). Dictionary of Cognitive Science, Neuroscience, Psychology, Artificial Intelligence, Linguistics, and Philosophy (pp. 133-134). New York and Hove: Psychology Press.
• Iannone, A. P. (2001). Dictionary of World Philosophy. New York: Routledge.
• Izard, C. E. (1992). Basic Emotions, Relations Among Emotions, And Emotion-Cognition Relations. Psychological Review, 99(3), 561-565. https://doi.org/10.1037/0033-295X.99.3.561.
• Kant, I. (1998). Critique of Pure Reason (trans. Paul Guyer & Allen W. Wood). Cambridge: Cambridge University Press.
• Karakaş, S. (2023). Prof. Dr. Sirel Karakaş Psikoloji Sözlüğü. Erişim Tarihi: 02.06.2023 (https://www.psikolojisozlugu.com/).
• Kocasavaş, Y. (2019). Şeybânî-Name’de Aklın Yorumu. Türk Dünyası Araştırmaları, TDA, 123(243), 299-304.
• Küçükay, A. (2018). Karar Vermenin Psikolojisi. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 9(35), 609-640.
• Leventhal, H., & Scherer, K. (1987). The Relationship of Emotion to Cognition: A Functional Approach to A Semantic Controversy. Cognition and Emotion, 1(1), 3-28. https://doi.org/10.1080/02699938708408361.
• Lıvet, P. (2004). Emotion (trans. Vivian Waltz). Dictionary of Cognitive Science, Neuroscience, Psychology, Artificial Intelligence, Linguistics, and Philosophy (ed. O. Houdé, pp. 135-137). New York and Hove: Psychology Press.
• Matsumoto, D. (2009). The Cambridge Dictionary of Psychology. Cambridge: Cambridge University Press.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2023). Öğretim Programları, İlköğretim, Düşünme Eğitimi (Seçmeli). Erişim Tarihi: 23.06.2023 (http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=1083).
• Morgan, C. T. (2011). Psikolojiye Giriş (11. Basım). Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Plato (2009). Timaeus and Critias (trans. Robin Waterfield). Oxford: Oxford University Press.
• Platon (2012). Devlet (çev. Sabahattin Eyüboğlu, M. Ali Cimcoz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ross, D. (2002). Aristoteles (2. Basım, çev. Ahmet Arslan). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Rousseau, J.-J. (1979). Emile or On Education (trans. Allan Bloom). United States: Basic Books.
• Runes, D. D. (1960). Dictionary of Philosophy (15. Edition). New York: Philosophical Library.
• Shouse, E. (2023). Feeling, Emotion, Affect. Erişim Tarihi: 05.08.2023 (https://journal.media-culture.org.au/index.php/mcjournal/article/view/2443).
• Statt, D. A. (2003). The Concise Dictionary of Psychology (3. Edition). New York: Routledge.
• Strıckland, B. R. (2001). The Gale Encyclopedia of Psychology (2. Edition). United States: Gale Group.
• Sutherland, S. (1991). The Macmillan Dictionary of Psychology. London: The Macmillan Press Ltd.
• Timuçin, A. (2004). Felsefe Sözlüğü (5. Basım). İstanbul: Bulut Yayınları.
• Ural, Ş. (1992). Bir Mantık Kavramı Olarak Yanlışlık. Felsefe Dünyası, 4, 13-25.
• Üngüren, E. (2015). Beynin Nöroanatomik ve Nörokimsayal Yapısının Kişilik ve Davranış Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, (7)1, 193-219.
• Vander Nat, A. (2010). Simple Formal Logic With Common-Sense Symbolic Techniques. New York: Routledge.
• Youf, D. (2019). Çocuğun Hukuki Statüsü Hakkında. Çocuk ve Medeniyet, 4(8), 67-86.