Kant'ın Yalan Kavramı Bağlamında Mahkeme Huzurunda Yeminin Eleştirisi

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 3, 19 - 40, 31.10.2024

Muhammet Emin Erdemli

https://doi.org/10.20981/kaygi.1499579

Öz

Bu çalışma Immanuel Kant’ın yalan kavramını açıklayarak mahkeme huzurunda yeminin eleştirisini sunmayı amaçlamaktadır. Yalan, gerçeğe aykırı beyanın kasıtlı olarak sunularak ödevin ihlal edilmesidir. Ahlaki özne yalan söylediğinde içsel olarak kendi gözünde düşüşüne; dışsal olarak ise başkalarının gözünde düşüşüne neden olur. Böylece kişiliğinde taşıdığı insanlık onurunu küçültür. Hukuki özne ise yalan söylediğinde ötekinin hakkını ihlal eder. İhlalin oluşmadığı durumda yalan değil yanlış beyan söz konusu olur. Ancak yanlış beyan ile ötekinin hakkının ihlal edilmediği durumda dahi bütün olarak insanın hakkı ihlal edilir. Dolayısıyla hem ahlaki özne hem de hukuki özne olarak insan, yalan söylememelidir. Bununla birlikte mahkeme huzurunda doğru beyanın güvence altına alınması için yemin edilir. Ancak yemine zorlanan öznenin özgürlüğü ihlal edilerek umumi yalana müsaade edilir. Yemin, yalanı engellemek yerine yalan söylememe ödevinin ihlal aracı olarak kullanılabilir. İşte bu çalışmada Kant’ın ahlak ve hukuk felsefesinin yalan ile ilişkisi açıklanarak, mahkeme huzurunda yeminin doğru beyanı güvence altına almak yerine yalana kapı araladığı eleştirisi sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

İnsanlık, Mahkeme, Yalan, Yanlış Beyan, Yemin

Criticism of the Oath Before the Court in the Context of Kant's Conception of Lie

Öz

This study aims to present a critique of the oath before the court by explaining Immanuel Kant's concept of lie. A lie is a violation of duty by deliberately presenting a statement contrary to the truth. When the moral subject lies, it causes internally his falling out of favor with himself; and externally his falling out of favor with others. Thus, he diminishes the dignity of humanity he carries in his personality. When the legal subject lies, he violates the rights of the other. In the event that a violation does not occur, there will be a falsification, not a lie. However, even in the event where the rights of the other are not violated by falsification, the right of human being as a whole are violated. Therefore, a human being, both as a moral subject and a legal subject, must not lie. In addition, an oath is taken before the court in order to guarantee a true statement. However, the freedom of the subject forced to take the oath is violated and public lying is allowed. Instead of preventing lie, the oath can be used as a means of violating the duty not to lie. In this study, the relationship Kant's moral and legal philosophy with lie will be explained, and the criticism that the oath before the court opens the door to lie rather than guaranteeing the true statement will be presented.

Anahtar Kelimeler

Humanity, Court, Lie, Falsification, Oath

Kaynakça

• Arendt, H. (2021). Kant’ın Siyaset Felsefesi Üzerine Dersler (çev. Devrim Sezer, İsmail Ilgar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Avcı, N. (2017) Inquiry into the Forms of Intersubjectivity in Kant’s Practical Philosophy with a View to Cosmopolitan Ideal. Dialogue and Universalism, 1 (27), 135-149.
• Byrd, B. S. & Hruschka J. (2005). Kant on Why Must I Keep My Promise. Chicago-Kent Law Review, 81 (1), 47-74.
• Byrd, B. S. & Hruschka, J. (2010). Kant’s Doctrine of Right a Commentary, New York: Cambridge University Press.
• Çilingir, L. (2018). Pratik Felsefe. Ankara: Elis Yayınları.
• Çilingir, L. (2020). Kant'ta Siyasetin Ahlakileştirilmesi. Temaşa Felsefe Dergisi, (14), 28-47.
• Güneş Esgün, T. (2017). Kant’ın Hukuk Öğretisinde Yurttaşlık Durumuna Geçiş ve İzin Verici Yasanın Olanakları. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 139-58.
• Kant, I. (1991). The Metaphysics of Morals (trans. Mary Gregor). New York: Cambridge University Press.
• Kant, I. (1996). On a Supposed Right to Lie From Philantrophy (1797). Practical Philosophy (trans. Mary J. Gregor, pp. 605-616). Cambridge University Press,
• Kant, I. (2017). Güzellik ve Yücelik Duyguları Üzerine Gözlemler (çev. Ahmet Fethi). İstanbul: Hil Yayın.
• Kant, I. (2020). Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi (çev. İonna Kuçuradi). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2021a). Ethica (çev. Oğuz Özügül). Ankara: Fol Kitap.
• Kant, I. (2021b). Fakültelerin Çatışması (çev. Mevlüt Albayrak). Ankara: Fol Kitap.
• Kant, I. (2021c). Pratik Aklın Eleştirisi (çev. İonna Kuçuradi, vd.). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2021d). Salt Aklın Sınırları Dâhilinde Din (çev. Lokman Çilingir). Ankara: Elis Yayınları.
• Kant, I. (2022a). Ahlakın Metafiziği Hukuk Öğretisi (çev. Altan Heper). Ankara: Fol Kitap.
• Kant, I. (2022b). Ebedi Barış: Felsefi Bir Tasarı (1795). Politik Yazılar (çev. Aydın Gelmez, ss. 113-169). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Kant, I. (2022c). Pragmatik Bakış Açısından Antropoloji (çev. Mukadder Erkan). Ankara: Fol Kitap.
• Kant, I. (2023). Eğitim Üzerine (çev. S. Emre Bekman). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Mengüşoğlu, T. (2020). Kant ve Scheler’de İnsan Problemi. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Satıcı, M. (2020). Kant’ın Hukuk Felsefesi. Ankara: Doruk Yayınları.
• Uygun, O. (2021). Immanuel Kant ve Ahlakın Temel İlkesi. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1439-54.
• Weinrib, J. (2008). The Juridical Significance of Kant’s ‘Supposed Right to Lie’. Kantian Review, 1 (13), 141-170.
• Wheeler, R. (2007). Kant on Untruths and Lying. Teaching Ethics, 1 (8), 51-65.
• Wood, A. (2011). Kant and the Right to Lie Reviewed Essay: On a Supposed Right to Lie From Philantrophy, by Immanuel Kant. Revista de Filosofîa de la Universidad Del Norte, (15), 96-117.